زهرا خدایی:
مصر روزهای پرالتهابی را پشت می‌گذارد. انتخابات ریاست‌جمهوری 2011 که به نظر می‌رسد انتخاباتی جنجالی برای این کشور باشد، مصر را طی ماههای اخیر دستخوش تحولات و نگرانیهای زیادی کرده است. البرادعی، رئیس سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کاندیدای احتمالی انتخابات، به نظر می‌رسد دردسرهای زیادی برای حاکمیت و سلطنت 40 ساله خاندان مبارک ایجاد کرده و از همین رو رئیس‌جمهور این کشور در آخرین واکنش به اقدامات تحریک‌کننده این دیپلمات و دانشمند مصری، ممنوع‌التصویر کردن وی از همه تلویزیونهای داخلی و حتی برخی شبکه‌های ماهواره‌ای را در دستور کار خود قرار داده است. خبر در گفت‌وگویی با احمد بخشایشی به بررسی آخرین تحولات مصر و احتمالات پیش‌روی در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور پرداخته است.
آیا اعتقادی به ایجاد تغییر و دگرگونی در نظام سیاسی مصر در انتخابات آتی این کشور دارید؟
در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد که تغییری در قانون اساسی و ساختارهای سیاسی مصر به وجود بیاید. البته این عدم تغییر قبل از آنکه خاستگاه مردمی داشته باشد، خاستگاه بیرونی دارد. به عبارتی رژیم اسرائیل و آمریکا به وضع موجود بسیار راضی هستند. در بعد داخلی حسنی مبارک و حزب حاکم او کاملاً از سیاست‌های آمریکا پیروی می‌کند و در مقابل، سالانه پاداش 2 میلیارد دلاری دریافت می‌کند و در بعد خارجی نیز از آنجایی که مبارک با اسرائیل رابطه حسنه‌ای دارد، تغییر به نفع اسرائیل نخواهد بود. چرا که رژیم اسرائیل همواره از مصر می‌خواهد که گذرگاه رفح در غزه را کاملاً مسدود نماید و رژیم مصر نیز بی‌درنگ این خواسته‌ها را اجرا می‌کند. بنابراین فشاری از بیرون برای تغییر و اصلاح احساس نمی‌شود ولی مردم و افکار عمومی مصر خواهان تغییرات و اصلاحات هستند. (البته این مسئله منحصر به مصر نیست بلکه بسیاری از کشورهای جهان سوم در خاورمیانه همانند مصر همین وضعیت را دارند).
پس با این تحلیل فعالیت‌های البرادعی برچه اساسی ارزیابی می‌شود؟
البرادعی به واسطه شخصیت بین‌المللی و جهانی‌اش می‌تواند مشکلات داخلی مصر را از تریبون‌های عمومی به افکار عمومی جهان برساند و در نتیجه رفتار غرب را در حمایت از دیکتاتور مصر تعدیل نماید. لذا البرادعی می‌تواند بسترساز این تغییر باشد ولیکن در انتخابات پیش‌روی امیدی به اصلاحات و تغییرات آنی نمی‌رود. شاید برای سالها و دوره‌های بعد تغییرات مورد نظر وی مؤثر و راهگشا باشد.
برخی تحلیلگران گفته‌اند که آمریکایی‌ها هم دیگر با خاندان مبارک مشکل پیدا کرده‌اند و درصدد روی‌کارآوردن چهره‌ای هرچند ظاهراً دموکرات ر در این کشور هستند.
به اعتقاد من این طور نیست. آمریکا هرچند نسبت به شخص مبارک به دلیل طولانی شدن حاکمیت و دیکتاتوری‌اش دیگر تمایلی به او ندارد، ولی به دنبال نیروی جوانتری مانند جمال مبارک و یا عمر سلیمان می‌گردد که وضعیت موجود را استمرار بخشد. آمریکا شاید به ادامه حکومت حسنی مبارک اعتقادی نداشته باشد، اما به شخص دیگری که بتواند مشی و سیاست وی را دنبال کند، چندان بی‌تمایل نیست.
آیا البرادعی به شکلی مستقل در حال فعالیت است و یا جریانات و نیروهایی را در پشت سر خود دارد؟
به طور مسلم مردم مصر اعم از فقیر و دارا به واسطه عکس‌العمل به شرایط موجود، به رقیب مبارک تمایل دارند. احزاب و گروههای مصر اعم از اخوان‌المسلمین و یا سایر گروهها اعم از مذهبی و غیرمذهبی توانایی ایجاد تغییر و تحول در این سطح را ندارند و بر این اعتقادند که در پناه چهره البرادعی می‌توانند به تغییرات مطلوب دست یابند. چون اگر احزاب توانایی اعمال چنین تغییراتی را داشتند، کاندید معرفی می‌کردند ولی این کار را نکردند. چون احتمال پیروزی احزاب مخالف نزدیک به صفر است، لذا همگی مخالفین خود را دنباله‌رو البرادعی قرار داده‌اند، اما او برای اینکه نشان بدهد به حزب خاصی تعلق ندارد چتر حزب مستقل را بالای سر خود گرفته است و تمایل دارد مستقلانه عمل کند.
پیش‌بینی شما از آینده و احتمال موفقیت و پیروزی البرادعی چیست؟
اگر وضعیت با متغیرهای امروزی پیش برود، پیروز صحنه یا مبارک پسر است یا پدر. ولی در هر حال البرادعی با همه سخنان ضد و نقیض خود به دنبال تهییج افکار عمومی است تا بداند چه کسانی پشت او قرار می‌گیرند. اما در نهایت در انتخابات شرکت خواهد کرد، مگر اینکه قانون مانع او بشود. اگر رژیم مبارک احساس کند که کاندید شدن البرادعی خطری برای خاندان مبارک خواهد بود، مانع شرکتش در انتخابات خواهند شد. ولی اگر مبارکی‌ها به این نتیجه برسند که البرادعی شانسی برای پیروزی ندارد، او را وارد انتخابات خواهند کرد و در نهایت شکست او را اعلام تا بدین ترتیب موجه و قانونی بودن انتخابات را نشان دهد.
نظر شما