پویا دبیری مهر
یکی از بزرگترین مشکلات پسته ایران بحث آلودگی این محصول به زهر «آفلاتوکسین» است که طی سال‌های اخیر با تمهیدات صورت گرفته بر کیفیت این محصول افزوده شده اما همچنان نتوانسته جایگاه واقعی خود را در جهان به دست آورد.
بحث صادرات پسته برای ورود به بازارهای جهانی و کیفیت آن از یک طرف و مشکلات داخلی فرا‌روی باغداران و تولید کنندگان پسته برای فروش در داخل از سوی دیگر موجب شده که وضعیت پسته ایران در شرایط بحرانی قرار گیرد زیرا آنچه از شواهد برمی‌آید پسته ایران با اینکه محصولی مهم درصادرات به شمار می‌رود همچنان از سوی دولتمردان و مسئولان مربوطه مورد بی‌مهری قرار گرفته و با عدم برنامه‌ریزی‌های منسجم و کارآمد در جمع آوری این محصول روبه‌روست. سال گذشته فروش محصول پسته به دلیل نبود نقدینگی از سوی شرکت تعاونی پسته رفسنجان با مشکلات فراوان روبه‌رو شد و امید آن می‌رفت که با توجه به جایگاه این شرکت در بازارهای جهانی وتجربیات مدیران آن از سوی مسئولان استان کرمان وکشور مورد توجه قرار گیرد و با تزریق نقدینگی از شرایط بحرانی بیرون آید اما علیرغم اینکه دولت قولهای مساعد برای همکاری با این شرکت داد شرکت جدیدی به نام «شرکت ملی پسته ایرانیان» با حمایت دولت تأسیس شد و این شرکت نیز به دلیل نداشتن تجربه کافی و جایگاه بین‌المللی در خرید پسته از کشاورزان با نواقصی فراوانی همراه بود.
محسن جلال‌پور، رئیس انجمن پسته کشور در گفت و گو با «خبرآنلاین» می‌گوید: صادرات پسته از نیمه نخست سال تا مهر ماه رونق کمی دارد، اما در شش ماهه دوم سال به دلیل اعیاد کشورهای غربی مثل عید سال جدید میلادی در ژانویه و مناسبت‌های کشورهای عربی و حاشیه خلیج فارس، کشت و صادرات پسته رونق می‌گیرد.
وی با اشاره به آمار صادرات پسته گفت: 220 تن پسته در سال 86 برداشت شد که این رقم در سال 87 به 80 هزار تن کاهش پیدا کرد و صادرات پسته با کاهش 43 درصدی مواجه شده است.
رئیس انجمن پسته کشور که ریاست اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کرمان را نیز بر عهده دارد در توضیح دلایل کاهش صادرات گفت: پسته یکسال «آور» است و یکسال «ناآور» و در سال جاری ما سال ناآور را تجربه می‌کنیم. وی افزود: سال 87 هم به دلیل سرما زدگی و به تبع خشکسالی بعد از آن 140 هزار تن صادرات پسته با کاهش مواجه شد.
وی عمده‌ترین کشورهای هدف صادراتی پسته ایران را کشورهای خاور دور، هنگ کنگ، چین و کشورهای شرق آسیا، امارات، عربستان، روسیه، آمریکا، اسپانیا و آلمان نامید و در در توضیح دلایل عدم ورود پسته ایران به سوریه گفت: ورود پسته ایران به سوریه ممنوع است، به دلیل آنکه بر اساس قوانین داخلی کشور سوریه میزان پسته تولیدی این کشور کفاف بازار داخلی خود را می‌دهد و پسته ایران فقط از طریق ترانزیت و از طریق لبنان وارد سوریه می‌شود. وی در ادامه این گفت و گو به بازار عراق نیز اشاره کرد و گفت: میزان صادرات پسته ایران به عراق مشخص نیست، چرا که بخش اعظمی از پسته ایران از گمرک به عراق صادر نمی‌شود و به صورت قاچاق و بدون گمرکی وارد عراق می‌شود. جلال‌پور افزود: آن حجمی از پسته صادراتی ایران به عراق نیز قابل توجه نیست و تأثیری در حجم کل صادرات پسته ایران ندارد. رئیس انجمن پسته کشور در پاسخ به این سؤال که چرا هنوز پسته ایران به صورت فله صادر می‌شود گفت: به دلیل قوانین گمرک کشورهای هدف صادراتی، امکان صادرات به صورت بسته‌بندی وجود ندارد و پسته ایران به صورت ماده خام صادر می‌شود نه ماده مصرفی. وی توضیح داد: اگر پسته در بسته‌بندی و به صورت ماده مصرفی صادر شود، 30 درصد گمرکی به قیمت اولیه آن اضافه می‌شود و این به ضرر صادر‌کننده و خریدار خواهد بود. جلال‌پور افزود: تولید کنندگان پسته ایران مجبور هستند پسته را به صورت خام و فله صادر کنند.
رئیس اتاق بازرگانی کرمان درباره قیمت‌گذاری پسته نیز ضمن مخالفت با اعلام قیمت پسته از سوی هر ارگان، نهاد، دولت و بخش خصوصی، بر قیمت‌گذاری پسته براساس سیستم عرضه و تقاضا وضعیت خریدار و وضعیت اقتصاد جهانی تاکید کرد و ادامه داد: «تعیین قیمت پسته و موظف کردن فروشنده و خریدار به اجرای این قیمت‌ها نه تنها کمکی به این بخش نمی‌کند بلکه در هر زمانی که نیاز به صادرات بیشتر باشد یا بخواهیم مقداری از محصولمان را ذخیره کنیم، مشکل‌ساز خواهد شد در غیر این صورت وقتی که بازار قیمت‌ها را تعیین می‌کند، موفق بوده‌ایم. »
جلال‌پور با بیان اینکه تولید پسته کشورمان دچار بحران شده است، ادامه داد: باید برای بحران کم‌آبی استان کرمان که به شدت با آن درگیر است، چاره‌ای اساسی اندیشیده شود چراکه بارش‌های فعلی تنها کمک به تولید امسال می‌کند ولی برای درازمدت و برنامه‌های آتی استان مؤثر نخواهد بود و همچنین باید در بحث کیفیت پسته کشورمان تلاش بیشتری صورت گیرد چراکه اکنون سلامت غذا بیشترین دغدغه خریداران این محصول را تشکیل می‌دهد و باید تولیدمان را با استانداردهای جهانی هماهنگ کنیم و در تولید و فرآوری پسته توجه به سلامت و کیفیت محصول را در رأس برنامه‌ها قرار دهیم.
پسته ایران تنها محصول پسته دنیاست که از نظر شکل، رنگ، ظاهر، اندازه و ابعاد و همچنین مشخصات مغز و طعم ارقام متنوعی دارد در حالی که محصول پسته سایر کشورها عموماً یکنواخت و تنوع چندانی ندارد واین مزیت‌ها موجب شده که ایران به عنوان بزرگترین تولید‌کننده پسته جهان باشد و به همین دلیل آمریکا به عنوان رقیب اصلی پسته ایران سال به سال به تولید خود می‌افزاید. علاوه بر این وجود انسجام در پسته آمریکا از دلایل موفقیت آن است زیرا 86 درصد پسته آمریکا در دست یک شرکت به نام «پارامونت» است در حالی که در ایران بیش از 300 شرکت در امر صادرات دخالت دارند و هنوز معتقدند در داخل انحصار است و باید رقابت بیشتر شود که در حال حاضر بازار درونی پسته ایران به دلیل عدم تزریق نقدینگی دچار تشنج شده و این روند امکان دارد در بازار خارجی که همان بازار بین‌المللی است تأثیر بگذارد زیرا در چنین شرایطی دلالان خرده پا فعال می‌شوند و با توجه به اینکه از استاندارد و شرایط مناسب نگهداری پسته اطلاعات کافی ندارند موجب خواهند شد تا چهره پسته ایران خدشه دار شود.
نظر شما