نیو صدر: سال ۹۶ با بیمهری فراوان آسمان نسبت به ایران به پایان رسید و البته ۹۷هم با بیمهری ادامه دار، شروع شد؛ نوروز خشک ۹۷، بیسابقه بوده است. با اینحال به نظر میرسد باید با این خشکسالی ظاهرا نهادینهشده ساخت و شیوه تازهای از زندگی را در سرزمین ایران پیش گرفت. شیوهای که صرفهجویانهتر از همه عادتهایی است که در ۵۰-۶۰ سال گذشته آموختهایم و سبک زندگی بر اساسش پذیرفتهایم. شاید اگر راضی به تغییر سبک زندگی نشویم، درگیریهایی که در زمستان ۹۶ از سوی مردم ورزنه اصفهان دیدیم، در سال ۹۷ بیشتر تکرار شود.
اما سال ۹۶ پر از خبر نگرانکننده برای آب بود. آنچه در جدول زیر میبینید، بخشی از خبرهایی است که در سال ۹۶ درباره بیآبی منتشر شده و البته وعده خوبی هم برای سال ۹۷ نداشت؛
ردیف | تیتر | توضیحات |
۱ | برنامه احیاء دریاچه ارومیه، کشاورزی آذربایجان را نابود میکند؟ |
با شروع تابستان سال ۹۶ و فشارها در زمینه خشکسالی امسال از سالهای قبل بدتر شده بود. مسعود تجریشی مدیر دفتر برنامهریزی و تلفیق کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه در این رابطه گفت: پس کاهش بارندگی و افزایش دما بدون شک شرایط دریاچهای را که آبش از طریق بارندگی تامین میشود را تحت تاثیر قرار میدهد. البته این را هم باید بگویم نمیشود که فقط نگاهمان به آسمان باشد و با این نگاه بخواهیم دریاچه را احیا کنیم. احیا این دریاچه یک برنامه فنی دارد که طبق آن هر سال باید 8 درصد مصرف آب بخش کشاورزی را از طریق کمکهای فناوری، تغییر الگوی کشت، استفاده از سیستمهای آبیاری تخت فشار کاهش دهیم. |
۲ | وضعیت آب در ایران به مرحله فوق بحرانی رسیدهاست/ دلیل: سوء مدیریت یا بحرانهای محیطی؟ |
شرایط به جایی رسید بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم به بحران آب ایران واکنش نشان داد. او با این عنوان که بحران آب وارد مقوله امنیتی شده بنیاد آب ایرانیان متشکل از برجستهترین کارشناسان آب، کشاورزی، محیط زیست، اقتصاد و علوم اجتماعی کشور در نامهای به رئیس جمهوری نسبت به تشدید منازعات بر سر تقسیم آب در کشور هشدار داد. |
۳ | تغییراقلیم و بحران آب در ایران؛ آرام آرام باید فاضلاب خود را تصفیه کنیم و بنوشیم |
کاوه مدنی پیش از انتخاب به عنوان معاون سازمان محیطزیست گفت: دیگر باید آرام آرام فاضلاب خود را تصفيه كنيم و آن را بنوشیم. یک درياچه را از دست داديم، هامون خشک شد، گاوخوني هم همینطوز و...
مدنی با سپس با طرح این سوال که چرا این اتفاقات افتاده است عنوان کرد: يكي از دلايل اين است كه جمعيت افزايش پيدا كرده، مهمتر اینکه اين افراد كجا زندگي مي كنند؛ 70 درصد ایرانی ها شهرنشین و از 4 یا 5 شهر بزرگ ایران هستند. برخی فکر میکنند كشاورزي متهم اول است، کشاوری 90 درصد آب را مصرف نمیکند ما 90 درصد آب به آنها تخصيص مي دهيم. |
۵ | بحران نه، به ورشکستگی آبی رسیدهایم |
در رابطه با وضعیت منابع آب ایران، مدنی در یادداشتی در خبرآنلاین نوشت:در بازه زمانی محدود بحران، ذینفعان و ذیمدخلان برای مقابله با وضعیت بحرانی و بازگشت به شرایط قبلی بسیج می شوند. در پایان وضعیت بحرانی یا شرایط سامانه تحت مدیریت به قبل بر می گردد که به معنی موفقیت در اداره و مواجهه با بحران و احیای نسبتا مطلوب شرایط پیش از بحران است و یا شکست حاصل می شود که حاکی از عدم موفقیت در, اداره بحران و عدم بازگشت شرایط سیستم به وضعیت پیش از وقوع بحران است. حال با این تعریف، آیا ایران دچار بحران آب است؟ |
۶ | نهضت خرافات آب و محیط زیست ایران |
اما ادامه بحران آب شایعات را به شدت افزایش داد، مدنی در این رابطه نوشت:نمی دانم که داستان خرافه پراکنی تا کی ادامه پیدا خواهد کرد اما می دانم که بهترین راه مقابله با این عادت بد، پرسشگری، افشا گری و شفاف سازی است وگرنه این خرافات به باور عمومی تبدیل خواهد شد. |
۷ | بحران آب، خودکفایی غذایی در ایران را غیرممکن میکند؟ |
در این میان گزارش در مجله نیچر منتشر شد که نشان می داد خودکفایی غذایی در ایران غیرممکن است. براساس آمار این گزارش بدون در نظر گرفتن متغیرهای اقلیمی و منابع آب برای اکثریت زمین ایران در مرکز، شرق و جنوب شرقی ایران پتانسیل کمی برای کشاورزی دارد. |
۸ | خشکسالی روی زمین پرآب/ چاههای غیرمجاز، رگهای حیات در سیستانوبلوچستان را خشکانده است |
در دیگر استانهای ایران هم وضعیت خوب نبود.معاون حفاظت و بهرهبرداري آب منطقهاي سيستانوبلوچستان ميگويد: بيش از 6 هزار حلقه چاه غيرمجاز در اين استان وجود دارد که تأثير بسزايي در کاهش سطح سفرههاي زيرزميني دارند. |
۹ | ۳۷ میلیون ایرانی در معرض خشکسالی شدید و تنش آبی |
دکتر جلیل قلمقاش، معاون زمینشناسی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور با تاکید بر آنکه سرانه مصرف آب شهروندان ایرانی از متوسط جهانی بالاتر است، گفت: بر این اساس این سازمان علاوه بر مطالعه در زمینه پدیده فرونشست زمین، به دنبال منابع جدید آب هستیم. طبق اعلام موسسه منابع جهانی در سالهای آینده ایران و کشورهای خاورمیانه در تنش آبی قرار خواهند داشت و بر اساس اعلام مسئولان وزارت نیرو در شرایط کنونی 37 میلیون نفر از جمعیت کشور در معرض تنش آبی قرار دارند. |
۱۰ | سدسازی و انتقالآب چه سهمی در بحرانآب ایران دارند؟ | با وجود این مسائل پرویز فتاح، وزیر نیروی دولت نهم در گفتگو با خبرآنلاین از اقدامات خود دفاع کرد: من واقعا اعتقادم این است که وزارت نیرو یکی از منطقی ترین وزارتخانه های این مملکت است. بیشترین باسواد و نخبه در این وزارتخانه است. یعنی کارهایی که وزارت نیرو کرده و الان هم میکند، خیلی ها نمیدانند که از نظر مهندسی و علمی باارزش است و علم و فناوری دارد. همه برق و آب را همینطوری مصرف میکنیم ولی به مبانی آن واقف نیستیم. این بی انصافی است که وزارت نیرو را به یک چنین چیزی متهم کنیم که مبنای علمی ندارد. |
۱۱ | ۲۰ نمودار ترسناک و ۱۵ واقعیت تلخ از بحران آبی ایران |
بررسی آمار و ارقام مرتبط با بخش آب از جنبههای مختلفی، حاکی از وجود چالش در اجزای مختلف این بخش است. در این سالها هیچگاه مخازن سدها بهطور کامل پر نبوده و حتی تا نصف هم از آب پر نشده است. از سوی دیگر از تعداد ۶۰۹ دشت در کشور ۳۵۵ دشت، بهدلیل افت سطوح سفره آب زیرزمینی، ممنوعه است. |
۱۲ | کاهش ۲۹ درصدی بارندگی در کشور |
از سویی بمیزان بارندگی در ایران همم امسال به شدت کاهش پیدا کرد. با گذشت شصت و هفت روز از سال آبی 97-96 ارتفاع کل ریزش های جوی بالغ بر 24 میلیمتر گزارش شده است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دورههای مشابه درازمدت 29.2 درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته 29.7 درصد افزایش را نشان میدهد |
۱۳ | کاهش ۹۲ درصدی بارش در تهران |
وضعیت در تهران بدتر بود، حجم ریزشهای جوی در آبان ماه سال جاری در تهران نسبت به سال آبی گذشته کاهش ۹۲ درصدی را نشان میداد. |
۱۴ | اولویتهای آبی اردکانیان یک چرخش تازه در محیط زیست ایران است |
کاوه مدنی در رابطه با انتخاب اردکانی به عنوان وزیر نیرو گفت: ببینید آقای دکتر اردکانیان در میان گزینههای مطرح شده گزینه اصلح بودند فردی هستند که با یک تفکر جدید، در حوزه مسائل روز دنیا را درس گرفتند و با یاد گرفتن برخی از مفاهیم جدید وارد کشور شدند. اینکه در لختی سیستم جاری کشور و دولت در 12 سال گذشته گیر نکردند خودش کمکی است تا با نگاهی نو به ایران برگشتند. البته خود ایشان هم ادعای سوپرمنی ندارند و نمیتوانیم انتظار داشته باشیم در 4 سال همه مشکلات آبی ایران را حل کنند اما نگاه نو و تازه ایشان میتواند به ایجاد همکاری میان بخشهای مختلف کمک کند، سیستم حکمرانی کشور را اصلاح کنند، مشارکت مردمی را بهبود دهند و در واقع وضعیت آب را دگرگون کنند. تاکیدات دکتر اردکانیان روی کاهش مصرف آب و اولویتهای زیست محیطی در برنامههای ایشان یک سخن تازه و یک چرخش تازه در محیطزیست است. این را میشود به فال نیک گرفت و امیدوارم که بتوانند منشا خیر برای کشور باشند. من برای ایشان آرزوی موفقیت میکنم. |
۱۵ | بیآبی و خشکسالی خوزستان، به مرگسرزمینی منجر میشود؟ |
گیتی خزاعی، جامعهشناسی که در مورد پدیدههایی چون خشکسالی و مدیریت کار کرده است: با روشهایی که دولت در مورد مدیریت منابع آب و تحویل آب به سهولت به مردم دارد عملاً اجازه نمیدهد مردم بفهمند محدودیت منابع آب داریم. به ما القاء میکنند که اصلاً نگران آب نباشید». متروکه میشویم. میخواهم بگویم این واژه «مرگ سرزمینی» را با احتیاط به کار ببریم، مرگ سرزمینی عبارتی است که برای کویر لوت بهکار میبریم ولی معنایش این نیست ما دچار فروپاشی سرزمینی نیستیم. ۵ سال پیش که هنوز اینقدر بحثها در مورد بحران آب به طور جدی مطرح نبود بحث فروپاشی تمدنی را خیلی زودتر مطرح کردیم. |
۱۶ | ناآرامیهای ایران با خشکسالی ارتباطی دارند؟/ گزارش نیویورکتایمز از تاثیر بیآبی بر اغتشاشها |
نیویورک تایمز در گزارشی در این رابطه نوشت: نیجریه، سوریه، سومالی و حالا ایران. در هر کدام از این کشورها بحران آب ترکیبی از ناآرامی، مهاجرت وسیع، شورش و یا حتی یک جنگ تمام عیار را به وجود آورده است.
در عصر تغییراقلیم، تجربیات این کشورها، درسی برای دیگران است. این ماه موسسه منابع جهانی هشدار داد که بحران آب در جهان افزایش پیدا کرده و ۳۳ کشور در خطر روبرویی با بحران آب شدید تا سال ۲۰۴۰ میلادی هستند. |
۱۷ | خشکترین زمستان نیم قرن گذشته |
رضا اردکانیان، وزیر نیرو، روز ۲۰ دی، سال آبی ۹۶-۹۷ را به دلیل کمبود بارش ها، سال سختی توصیف کرد و گفت: در کل کشور باتوجه به شرایط فعلی در 47 سال گذشته خشک ترین سال را تجربه می کنیم. فصل پاییز و زمستان در سال آبی 96 - 97 میزان بارش ها در کشور بطور متوسط نسبت به سال قبل که سال نسبتا خشکی بود حدود 37 درصد کمتر و نسبت به متوسط درازمدت حدود 58 درصد کمتر است. |
۱۸ | میزان بارندگی در کشورهای غربی ایران کاهش و در کشورهای شرقی افزایش یافته است |
علیرضا مساح، دانشیار دانشگاه تهران: شرایط بدتری هم در راه است؛ مثلا برف ابتدای بهمن ۹۶ آخرین برفها در برخی مناطق ایران است؛ از جمله تهران. برای فصل بهار و تابستان قطعا ۱۰ درصد کاهش را خواهیم داشت، در اکثر کشورهای اطراف هم این اتفاق میافتد. البته این را باید بگویم به علت افزایش دما، میزان تبخیر هم افزایش پیدا میکند و باعث میشود که کمبود آب داشته باشیم. یعنی به دلیل افزایش تبخیر ما قطعا با کاهش میزان روان آب کل کشور روبرو میشویم |
۱۹ | کاهش ۷۸ درصدی بارش در تهران و بالای ۸۰ درصدی در قم، کرمان، یزد و اصفهان |
هرچند برف بهمن ۹۶، بسیاری خوشحال کننده بود، اما فایدهای به حال خشکی نداشتجدیدترین اطلاعات مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران نشان میدهد این بارشها گرچه توانست اندکی شاخص بارش در فصول سرد را افزایش دهد اما مرهمی بر درد خشکسالی ایران نیست. براساس این اطلاعات تهران به عنوان یکی از شهرهای کم بارش سال ۹۶ در مقایسه با شاخص بلند مدت بارش شاهد کاهش ۷۸ درصدی بوده است. این رقم برای ۱۰ استان وخیم تر است. استانهای سیستان و بلوچستان، قم، خراسان جنوبی و کرمان به ترتیب با ۹۲، ۸۹، ۸۸ و ۸۷ درصد کم بارشی مواجه شدند همچنین یزد و اصفهان از کم بارشی ۸۳ و ۸۲ درصدی رنج میبردند. استانهای خراسان رضوی و مرکزی تا ۷۹ درصد، تهران ۷۸ درصد و چهارمحال و بختیاری تا ۷۷ درصد دچار کم بارشی هستند. |
۲۰ | ۲ نوع خشکسالی وجود دارد؛ اقلیمی و آبی، ایران هر دوی اینها را دارد |
پروفسور پرویز کردوانی: ببینید ما ۲ نوع خشکسالی داریم، یکی اقلیمی یکی آبی، ما هر دوی اینها را داریم ولی بیشتر درگیر دومی هستیم. یعنی منابع آب کم شده علتش کاهش بارندگی نیست علتش افراط ما است. یعنی اگر در تهران هزار میلیمتر هم باران بیاید ما باز کم بود آب داریم چون ساخت و ساز در آن افزایش پیدا کرده. پس به طور کلی خشکسالی اقلیمی بهانه است و در آن خانواده که مثال زدم مثل اضافه کار است، اما خشکسالی آبی یعنی ولخرج هستیم. به همین دلیل است که اگر یک سال هم باران بیاید ما وضعمان خوب نمیشود، چون چاههای ما پایین رفتند و سدهای ما هم قابلیت ذخیره آب ندارند. |
۲۱ | ۹۷ درصد مساحت ایران درگیر خشکسالیست | شاهرخ فاتح، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی:بر اساس شاخص کوتاهمدت ۹۹ درصد مساحت کشور درگیر خشکسالی کوتاه مدت است. از این رقم ۷ درصد خشکسالی خفیف، ۳۱ درصد خشکسالی متوسط، ۴۲ درصد خشکسالی شدید و ۱۹ درصد خشکسالی بسیار شدید دارند. بر اساس شاخص بلندمدت خشکسالی استانهای خوزستان، مرکزی، قم، اصفهان، فارس، یزد، خراسان شمالی، خراسان جنوبی ، خراسان رضوی، کرمان و سیستان و بلوچستان با خشکسالی شدید مواجه هستند. بر اساس شاخص بلندمدت، ۹۷ درصد مساحت کشور با خشکسالی بسیار شدید مواجه است، در مقیاس بلندمدت ۸ درصد مساحت کشور دچار خشکسالی خفیف، ۳۰ درصد خشکسالی متوسط، ۴۷ درصد خشکسالی شدید و ۱۰ درصد مساحت کشور با خشکسالی بسیار شدید مواجه هستند |
۲۲ | از فاضلاب به بطری؛ راهحلی جدید برای کاهش مصرف آب در روزهای خشکسالی |
چند سالی است که در کشورهای مختلف اقدام جدیدی برای کاهش مصرف آب در حال انجام است؛ بازیافت یا استفاده دوباره از آب فاضلاب برای مصرف خانگی، کشاورزی و یا حتی آب شرب. مدتی است که استفاده مجدد از فاضلابها در برنامههای دولت هم قرار گرفته، براساس ماده یک قانون توزیع آب و سند چشمانداز ۲۰ ساله در بخش آب استفاده مجدد از فاضلاب به عنوان منبع جدید آب از برنامههای وزارت نیرو در برنامه ششم توسعه است. به گفته معاون برنامه ریزی و توسعه آب و فاضلاب کشور ظرفیت پساب قابل استفاده ایران ۴.۵ میلیارد مترمکعب است که درحال حاضر فقط از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آن استفاده می شود. |
۲۳ | معضل امنیتی به دلیل بیآبی | احمدعلی کیخا، نماینده زابل: همه جا اکنون به دلیل آب تنش، ایجاد شده و نگرانیهایی است. اگر با همین تفکری که ۳ یا ۴ دهه اخیر منابع آب را مدیریت کردهایم بخواهیم ادامه دهیم باید گفت این وضع امنیتیتر شده و بدتر هم خواهد شد. درگیریها بیشتر میشود. البته من معتقد نیستم که آب، امنیتی شده است اما حتماً پتانسیل امنیتی شدن را دارد. |
۲۴ | نقش اقلیم عربستان در خشکسالی ایران | حسن لشگری، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی: یکی از سامانههای مهم و کنترل کننده اقلیم کشور ایران سامانه پر فشار عربستان است که جابجایی مکانی آن نقش بسزایی بر ویژگیهای اقلیمی و بارشی کشور ایران دارد. آخرین تحقیقی که توسط یکی از فارغالتحصیلان دانشگاه شهید بهشتی روی این سامانه انجام شد، نشان داد که جابجایی غرب و شرق سوی این سامانه نقش بسیار مهمی در خشکسالیها و ترسالیهای کشور ایران دارد. شکل زیر موقعیت هسته مرکزی این سامانه پرفشار را در خشکسالی شدید سال آبی ۲۰۰۷-۲۰۰۸ نشان میدهد. همانطور که در شکل آمده هستههای پرفشار کاملا روی مرکز و جنوب عربستان قرار دارند و به سمت غرب جابجا میشوند |
۲۵ | روایت وزیر نیرو از بحران آب در ایران: جامعه بدمصرفی هستیم | رضا اردکانیان: تمهیدات لازم برای جلوگیری از مشکلات تامین آب شرب اندیشیده شده اما ما جامعه بدمصرفی هستیم و باید فرصت کم آبی و خشکسالی را برای اصلاح رفتار مصرف خود غنیمت بشماریم. |
۲۶ | یک مرجع تقلید: خشکسالی به دلیل عدم پایبندی ملت به دین است | آیت الله جعفر سبحانی: مطابق آیه های قرآنی و روایت های اسلامی میان پاک بودن یک ملت و بارش باران رابطه نزدیکی وجود دارد. از آنجا که این قاعده از سوی قرآن بیان شده و عالم وحی نیز فوق همه مسائل مادی و دنیوی است، مشخص کردن علت این رابطه در هیچ لابراتوار و آزمایشگاهی امکانپذیر نیست. این همه ربا که در این بانک ها وجود دارد، اسمش عقد شرعی است، ولی باطنش رباست، وقتی ربا در جامعه زیاد شد حتی دامن فردی که پاک است نیز آلوده می شود. به طور حتم اگر پاکی ایجاد کنیم، حق تعالی نیز دعاهای ما را اجابت خواهد کرد. مصرف بی رویه آب توسط شهروندان و استفاده از آن در صنعت و کشاورزی از عوامل ایجاد معضل کم آبی در جامعه است |
۲۷ | قطع آب در یزد به دلیل اعتراض کشاورزان اصفهانی | روز جمعه ۱۸ اسفند ۹۶، در پی حوادثی در ورزنه اصفهان و انداختن دو تیر برق موقتا جریان انتقال آب به استان یزد قطع شد.عده ای از کشاورزان شرق اصفهان، پیش از ظهر روز جمعه با حضور در اطراف روستای باقرآباد از توابع ورزنه در شرق اصفهان در اقدامی اعتراضی به مشکل کمبود آب،قصد تخریب تاسیسات انتقال آب زاینده به یزد را داشتند. به گفته منابع مطلع این افراد که برخی از آنان سنگ و چوب و ترقه همراه داشتند قبل از هرگونه اقدام با مقابله یگان ویژه و نیروهای انتظامی و پرتاب گاز اشک آور روبه رو و پراکنده شدند. برخی منابع آگاه از مجروح شدن چهار تا پنج نفر در این اعتراضات خبر دادند که به گفته آنها یکی از این افراد مجروح برای درمان به بیمارستان های اصفهان منتقل شده است. |
۲۸ | احمد سالک: مشکل کشاورزان اصفهان رفع نشود، شخصا استعفا می دهم |
کشاورزان اصفهان به صدقه نیاز ندارند، درخواست اصلی این افراد تنها اجرای قانون 9 ماده ای احیای حوضه آبریز زاینده رود است، مسئولان باید توجه به موقع به درخواست کشاورزان از ایجاد مشکل و بحران جلوگیری کنند، یقین بدانید اگر دولت این بار فکری به حال کشاورزان اصفهان نکند شخصا استعفا می دهم. |
۲۹ | خبر بد وزیر نیرو: سال ۹۷ درکل، سالی خشک است |
رضا اردکانیان: در سال 97 سالی در کل سالی خشک نسبت به 50 سال گذشته درپیش داریم و باید با این پدیده سازگار شویم تا روند توسعه کشور حفظ شود. خشکسالی فرصتی است تا ما توجه بیشتری به نحوه مصرف آب کنیم، شرایط سختی است ولی از آن به نحوی استفاده می کنیم که به نحوه مصرف توجه بیشتری کنیم. |
۳۰ | در خشکسالی پیشرو چهکنیم که آب جیرهبندی نشود؟ | پروفسور پرویز کردوانی: شهرها باید به سمت آبهای غیرمتعارف بروند. اولین منبع آب غیرمتعارف که ۶۰ سال پیش در دنیا از آن استفاده کردند تصفیه فاضلاب بود، نه اینکه از دیگر منابع آب برای تامین نیاز پایتخت استفاده کنند. سد لتیان را برای ورامین ساختند و گفتند یک درصد آب آن برای تهران حالا ۸ سال شده که این سد را باز نکردهاند. دومین منبع غیرمتعارف که به آن اشاره کردم موضوع جمعآوری آب باران است، در همدان با این شدت بارندگی میتوان نیاز آبی آن را به راحتی تامین کرد، پشتبامی به اندازه ۱۰ در ۲۰ متر در این شهر میتواند آب سال آن خانه را تامین کند. در این پشت بام ۶۰ متر مکعب آب تولید میشود که به یک مخزن کوچک هم نیاز دارد. اینها را اصلا نمیگویند و فقط میگویند آب زیادی دارد هدر میرود. |
۴۷۲۳۷
نظر شما