مذاکرات ، سناریویی برای آرامش اسرائیل

مذاکرات مستقیم میان طرفهای اسراییلی و فلسطینی در حالی آغاز می‌شود که قریب بیست سال است که این بازی در جریان بوده اما هیچ نتیجه‌ مثبتی از میزهای مذاکره خارج نشده است. در توجیه این امر باید گفت که آمریکا زمانی که فشار جامعه بین‌الملل بر اسراییل را می‌بیند،با به راه‌انداختن نمایش مذاکره، سعی در خارج کردن اسراییل از تیررس انتقادات جهانی دارد.هر چند که بسیاری بر این اعتقادند که رییس‌جمهور آمریکا موضع نسبتا متعادل‌تری در برخورد با طرف فلسطینی از خود به نمایش گذارده اما معضل اصلی این بازی اینست که آمریکا به هیچ‌وجه نمی تواند میانجی بیطرفی در نمایش مذاکرات باشد.

خبر در گفتگویی با مسعود ادریسی،‌سفیر سابق ایران در لبنان به تشریح ماهیت و اقعیت مذاکرات میان طرف اسراییلی و فلسطینی پرداخته است.

روند مذاکرات میان طرفین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟آیا باید به نتایج امیدوار بود؟
موضوع مذاکرات میان طرفهای اسراییلی و فلسطینی،از پیشینه‌ای طولانی و تاریخی برخوردار است.قریب بیست سال است که دو طرف بر سر میز مذاکره می‌نشینند،اما دستاوردی از لابلای مذاکرات حاصل نمی‌شود. در مقطعی مذاکرات آغاز می‌شود و بعد از مدتی با دلایل خاصی متوقف می‌گردد.البته به نتیجه نرسیدن مذاکرات امری طبیعی است، چرا که رژیم صهیونیستی،به دنبال واگذاری امتیاز و یا عقب‌نشینی از موضع خود نیست.لذا در انتهای مذاکرات تنها نتیجه‌ای که علنی می‌شود اینست که گفتگوها به نتیجه نرسیده است.به اعتقادم این بار نیز مذاکراتی که آغاز شده همانند گذشته و چه بسا در شرایط بدتری در جریان است،چرا که در گذشته دولتهای به مراتب شازش‌پذیرتری در اسراییل روی کار بودند و مذاکرات را تا مرحله‌ای پیش می‌بردند، اما هم‌اکنون روی کار آمدن دولت راست افراطی و تندور نتانیاهو شانس هرگونه پیروزی در مذاکرات را از بین می‌برد. اسراییل حاضر به دادن حداقل امتیاز به فلسطینی‌ها نیست.لذا طبیعی است مذاکراتی که در این بستر جریان یابد،‌فقط شکل مذاکره را دارد، اما در واقع مذاکره نیست.

چندی پیش محمد دحلان،یکی از رهبران جنبش فتح ملاقاتی با ژنرال یووال دیسکین، رئیس سازمان امنیت داخلی رژیم صهیونیستی داشته است. آیا تشکیلات خودگردان واقعاٌ در حال واگذاری امتیاز به طرف اسراییلی است؟ملاقاتهایی در این سطح تا چه میزان بر مذاکرات تأثیر خواهد داشت؟
موضوع دحلان،‌بحث علیحده‌ای است و من همواره بر این مسئله تأکید کرده‌ام که دحلان از جمله چهره‌هایی است که همیشه از سوی اسراییلی‌ها بزرگ شده و جایگاه والایی به آن داده‌اند.بنابراین طبیعی است که دحلان برای اسراییلی‌ها فرش قرمز پهن کند.ولی من بر این اعتقادم که این ملاقاتها بیشتر جنبه نمایشی دارد. آمریکایی‌ها بسیار تمایل دارند که مذاکرات را روند رو به جلویی نشان دهند.اوباما زمانی که روی کار آمد قول داد تا معضل فلسطین را در اولویت قرار داده و راه‌حل نهایی برای آن بیابد.برای تحقق این مسئله چهار ماه به دو طرف فرصت داد که در حال حاضر دو ماه از این مهلت گذشته است. بنابراین طبیعی است که اجرای چنین نمایش‌هایی لازم باشد تا به دنیا و کشورهای منطقه نشان دهند که اوضاع در حال تغییر است و تلاشها برای بهبود شرایط ادامه دارد.از لابلای گفتگوهای دحلان با سران رژیم صهیونیستی نیز تنها مسئله‌ای که ممکن است خارج شود،تبادل اطلاعات میان طرفین در خصوص گروههای مبارز فلسطینی از جمله حماس است که می‌تواند موقعیت حماس را به خطر بیندازد.

رهبران فتح در اظهاراتشان بر این امر تأکید می‌کنند که به امنیت اسراییل نیز توجه دارند،کمااینکه محمود عباس چندی پیش بر این مسئله تأکید کرده بود............
انعطاف عباس در مقابل خواسته‌های رژیم صهیونیستی از دو زاویه قابل بررسی است:اول اینکه فشار مضاعفی از سوی آمریکا بر رییس‌ تشکیلات خودگردان فلسطین اعمال می‌شود تا عباس موضع خود را تعدیل کند.بر همگان پوشیده نیست که علیرغم اعلام بیطرفی،آمریکا شریک اسراییل است. از طرفی دولت اسراییل نیز دولت تندرویی است و آمریکا نمی‌تواند فشار زیادی بر آن وارد آورد. لذا آمریکایی‌ها تمایل دارد که فشارهای بیشتر بر محمود عباس وارد آورند.محمود عباس هم از طرف آمریکایی ها و هم از طرف مصریها تحت فشار است و تغییر و تعدیل مواضع محمود عباس در وهله اول به همین دلیل است.
در وهله دوم، موضوع مهم رقابت با جریان‌های مقاومت اسلامی از جمله حماس است.قطعا گروهها خواهان آن نیستند که حماس و موقعیت آن به ثبات برسد و به دلیل همین رقابت حاکم میان گروههای فلسطینی، محمود عباس تصور می‌کند که در صورت امتیاز دادن به طرف اسراییلی می‌تواند حکومت را در دست گیرد.

پیشنهاد لیبرمن برای جداسازی غزه از فلسطین در حالی صورت می‌گیرد که جامعه بین الملل همواره بر شکسته‌شدن حصر غزه تأکید دارند. برخی بر این اعتقادند که پیشنهاد جنجالی لیبرمن تنها با هدف متشنج کردن اوضاع و فاصله‌انداختن میان طرفهای فلسطینی است......
بله ،موافقم.اما این نکته را نیز اضافه می‌کنم که لیبرمن در میان دولتمردان اسراییلی مواضع بسیار تند و افراطی دارد و هیچ وقت نیز موافق مذاکره با طرف فلسطینی نبوده و نیست.بر همین اساس قصد دارد با چنین اظهاراتی،همین مذاکرات بی‌اثر را تحت‌الشعاع قرار دهد.این یک بعد موضوع است.
اما بعد دیگر این مسئله اینست که غزه از زمان عقب‌نشینی نیروهای اسراییلی شاهد برگزاری انتخابات در خور توجهی بود که منجر به پیروزی حماس شد و قدرتهای بزرگ علیرغم اینکه از دمکراسی دم می‌زنند،‌نتوانستند پیروزی حماس در انتخابات غزه را بپذیرند. پس از مدتی برای مقابله با این روند، محاصره غزه را آغاز کردند و علیرغم فشار افکار عمومی جهان، محاصره غزه ادامه دارد.بنابراین اینکه لیبرمن هدف به بن‌بست‌رساندن مذاکرات و یا جنجال‌آفرینی داردیک بعد موضوع است، اما واقعیت آنست اسراییل در خصوص غزه با بن‌بست مواجه شده و نمی داند چه سیاستی را در برخورد با حماس در پیش گیرد.هر نوع سیاستی که تصور می‌شد در برخورد با غزه و دولت حماس از سوی اسراییل در پیش گرفته شد، اما به نتیجه نرسید. پیشنهاد لیبرمن نیز نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی تا چه میزان در برخورد با غزه دچار استیصال شده است.

می‌توان گفت این موضع به نتیجه می‌رسد؟
در صورتی که همین روند ادامه یابد،رژیم صهیونیستی چاره‌ای جز تن دادن به خواسته‌ها و مطالبات جامعه فلسطین به خصوص غزه نخواهد داشت.

آیا باید به پیشرفت حداقلی در مذاکرات امیدوار بود؟
همانطور که اشاره شد،این دور از مذاکرات قطعا بدون نتیجه پایان می‌یابد، همانطور که تاریخ مذاکرات نیز بر این امر صحه می‌گذارد.تا وقتی که مطالبات جامعه فلسطینی در روند مذاکرات نادیده گرفته شود، باید همچنان شاهد برگزاری مذاکرات صوری میان طرفین و عدم حصول به نتیجه مثبت باشیم.اسراییل و آمریکا قطعا به بی‌حاصل این مذاکرات واقفند.تنها برای پاسخ مقطعی به فشارهای موجود بر اسراییل سعی در اجرای نمایش مذاکرات دارد تا در کوتاه‌مدت از فشارهای جامعه بین‌الملل بر اسراییل بکاهند.لذا آمریکا به خوبی می‌داند که با توجه به دیدگاههای افراطی و تند حاکم بر اسراییل، هر قدر هم عباس،مواضع خود را تعدیل کند،امکان بر سر میز مذاکره نشاندن طرفین وجود ندارد.