اصلاح‎طلبان و اصولگرایان پس از ۲۰ سال آتش‌بس دادند؟

رضوانه رضایی: ماجرا از سالروز دوم خرداد کلید خورد و به فضای رسانه ای کشیده شد. در مهمانی افطار محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید، سیدمحمد خاتمی و علی‌اکبر ناطق نوری رقبای سرسخت انتخابات ریاست جمهوری هفتم، که یکی حمایت جناح چپ، علی الخصوص میرحسین موسوی را پشت سر داشت و دیگری هم جریان راست را همراه خود ساخته بود؛ اینبار به گونه‎ای در کنار هم قرار گرفتند که شاید وعده ظهور عصر دیگری از سیاست ورزی در نظام جمهوری اسلامی ایران را در پس خود داشته باشد. عصری که انگار به 20 سال زمان نیاز داشت تا به همه ثابت کند اصلاح طلبان و اصولگرایان (بجز عده ای معدود)، گرچه در نبردهای انتخاباتی برای هم شمشیر را از رو می بندند اما آنجا که پای منافع ملت را در خطر ببینند می توانند دور یک میز نشسته، روزه خود را افطار کرده و حتی به رقیب خود اقتدا کنند. این اتفاق درست در بیست و یک سالگی اصلاحات شکل گرفت.

تداوم 21 سال شیرینی اصلاحات با طعم جدید

پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال 76 که رای باورنکردنی 20 میلیونی را به سبد سیدمحمد خاتمی ریخت و مسیر جدیدی در سیاست ایران گشود، هنوز هم برای خیلی از ایرانیان و بخصوص حامیان اصلاحات حلاوتی دارد تمام نشدنی. این شور و اشتیاق برای ورود کشور به دوره ای که آزادی و مردمسالاری دینی معنا و مفهوم ملموس تری به خود گرفته بود، با گذشت 21 سال از آن روز هنوز هم ادامه دارد اما با اندکی تغییر. تغییری که این بار می توان آن را هم در رفتار اصلاح طلبان پیروز آن روزها دید و هم در اصولگرایان همیشه مخالف و سرسخت اصلاح طلبی آن را یافت.

دوم خرداد 97، متفاوت تر از آن بود که در طول 20 سال گذشته رقم خورد. نه خبری از اصلاح‎طلبانی بود که باز هم برای این اتفاق تاریخی حماسه سرایی کنند و نه از اصولگرایان دلواپس و تندرو خبری بود که از این روز به عنوان ابزاری برای انتقاد از اصلاح طلبان و شیوه اعمال حاکمیت آنان بهره ببرند. در این روز، اصلاح طلبان به واکاوی قصورات خود در تمام این سالها پرداختند و اصولگرایان نیز سکوت را بر افتادن در وادی نقد و مناقشه برگزیدند.
نماد همه این قضایا، ضیافتی بود که دو کاندیدای اصلاح طلب و اصولگرای انتخابات سال 76 را کنار هم نشاند. ناطق نوری به عنوان پیش نماز می ایستد و سیدمحمد خاتمی نیز به او اقتدا می کند و سپس پای میز افطاری کنار یکدیگر می نشینند و گپ می زنند. این قاب اگرچه در این سالها در دیدارهای خصوصی رقم خورده بود اما این بار در معرض دید رسانه ها بیشتر به چشم آمد. اتفاقی که نباید آن را بی ارتباط به همه حوادث چند وقت اخیر کشور دانست. از اغتشاشات دی ماه گذشته گرفته تا خط و نشانی که رییس جمهور امریکا گاه و بیگاه برای ایران می کشد، همه و همه سهم بسزایی در تغییر شرایط دوم خرداد سال 97 داشته است.

افطاری وحدت بخش

اما در سالروز دوم خرداد 76 اتفاق دیگری هم رخ داد که شاید بتوان آن را پراهمیت تر و البته سرنوشت سازتر از افطاری عارف دانست و آن اینکه چهره های سیاسی اصلاح طلب این بار در صف میهمانان افطاری رهبری انقلاب دیده شدند. اصلاح طلبانی همچون محمدعلی ابطحی که هم زمانی معاون خاتمی بود و هم از متهمان حوادث انتخابات سال 88 به شمار می رفت. این ضیافت نیز آیه ای از یک تحول جدید به شمار آمد. البته او تنها اصلاح طلب مدعو این مراسم نبود. علي اكبر محتشمي پور، احمد مسجدجامعي، محمدجواد حق شناس، معصومه ابتكار، فاطمه حسيني، شهربانو اماني، محمود صادقي، احمد مازني،  فاطمه ذوالقدر، طيبه سياوشي، فاطمه سعيدي، فريده اولادقباد، سكينه الماسي، سهيلا جلودارزاده، پروانه مافي، اشرف بروجردي و محسن هاشمي هم در این مراسم حضور داشتند.

ابطحی در توصیفش از این میهمانی گفته است: «بعد از سالهای طولانی من و جمع دیگری از دوستان به مراسم افطاری رهبری دعوت شدیم و رفتیم. با این حساب نه تنها این دعوت را دویت داشتم بلکه امیدوارم دایره دعوت ها وسیعتر از این باشد که از بزرگانی که دعوت نمی شوند هم دعوت شود و بیت رهبری محل حضور همه علاقمندان به انقلاب و نظام باشد.»

اگرچه برخی چهره های مطرح اصلاح طلب نتوانسته اند پس از حوادث سال 88 جایگاه خود را در عرصه سیاسی کشور بازیابند اما به نظر می رسد که شانس به آنها روی آورده تا به تدریج بتوانند دوباره مورد اعتماد حاکمیت قرار بگیرند. اعتمادی که حالا به نظر می رسد بیشتر از قبل شده و حتی سالگرد پیروزی اصلاحات نیز نتوانسته آنها را همچون گذشته جنگ بین اصلاح طلب و اصولگرا را تداوم دهد.
هرچه باشد اکنون دو جریان سیاسی ایران بخوبی درک کرده اند که نیازمند آتش بسی هستند تا بتوانند بجای اینکه مردم را به تماشای دعوای خود بنشانند، تصویری از وحدت ملی را به نمایش بگذارند. وحدتی که سایه شعار اعتراضات دی ماه دال بر «اصلاح طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» بر آن سنگینی می کند و تهدیدات خارجی نیز آن را تقویت کرده و ضرورتش را بیش از پیش نمایان می کند. 

27215