فاطمه رحیمی
نمایشگاههای تخصصی کتاب کودک و نوجوان دربسیاری از کشورهای جهان که مقوله کتاب کودک برایشان امری مهم و قابل تأمل است برگزار می‌شوند. یکی از معروف‌ترین آنها نمایشگاه تخصصی کتاب کودک در بولونیا (از شهرهای ایتالیا) می‌باشد. در نمایشگاه بولونیا ناشران، مؤلفان و تصویرگران حرفه‌ای کتاب‌های کودک و نوجوان دور و در تعامل با هم به تجربیات جدیدی دست می‌یابند. نمایشگاه هایی نظیر بولونیا محل آمد و شد کودکان و مخاطبین این حوزه نیست بر عکس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که سالن کودک و نوجوان آن میزبان جمع کثیری از خانواده‌ها و بچه‌ها می‌شود. برپایی بخش کودک و نوجوان در کنار دیگر بخش‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برای برخی این شائبه را فراهم کرده است که اگر نمایشگاه کتاب کودک به طور تخصصی و جدا از نمایشگاه بین‌المللی کتاب برگزار شود تأثیر و کارکرد بهتری دارد. مثلاً سیدعلی کاشفی خوانساری، شاعر و نویسنده معتقد است که با این کار از پراکندگی و گسترش بی‌دلیل نمایشگاه کاسته شده و شأن کتاب‌های کودک نیز بهتر ادا می‌شود. اما نادر قدیانی و رضا هاشمی‌نژاد ناشران کتاب‌های کودک و نوجوان و طاهره ایبد و جعفر ابراهیمی نویسنده و شاعر این حوزه نظر دیگری دارند:نادر قدیانی مدیر انتشارات قدیانی: با جدا شدن بخش کودک از نمایشگاه موافق نیستم
با جدا شدن بخش کودک و نوجوان از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مخالف هستم. یادم می‌آید که دوره سوم یا دوم برگزاری نمایشگاه کتاب، سالن کودک و نوجوان از دیگر سالن‌های کتاب جدا شد و در این هجده و نوزده سال همواره ناشرین کتاب‌های کودک و نوجوان با خانواده‌ها و بچه‌ها در ارتباط و تعامل خوبی بوده‌اند. همیشه هم استقبال از سالن کودک و نوجوان بیشتر از دیگر بخش‌ها بوده است به جز چند سال اخیر که مدارس کمتر بچه‌ها را به نمایشگاه کتاب می‌آورند که از این نظر هم باید به برخی از سیاست‌های آموزش و پرورش انتقاد کرد. من مخالف صد در صد تفکیک بخش کودک و نوجوان از نمایشگاه کتاب هستم. اما معتقدم که باید در کنار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نمایشگاههای اختصاصی و تخصصی کودک و نوجوان برگزار شود. نظیر آنچه که چهار یا پنج سال پیش در کرمان اتفاق افتاد. ما می‌توانیم سالی یک بار در استان‌ها و شهرهای بزرگ کشورمان نمایشگاههای تخصصی و اختصاصی کودک و نوجوان برپا کنیم که قاعدتاً تأثیرات مطلوبی در فرهنگ جامعه و آشنایی کودکان و خانواده‌ها با کتاب خواهد داشت.
طاهره ایبد شاعر و نویسنده کودک و نوجوان: جدا شدن بخش کودک به فرهنگ کتابخوانی لطمه می‌زند
وقتی می‌گوییم حوزه کتاب کودک و نوجوان؛ در واقع 3 مقطع سنی کودک، نوجوان و خردسال را در نظر داریم. من در مورد حوزه سنی کودک و خردسال عرض می‌کنم. بچه‌ها در این مقطع سنی به تنهایی برای بازدید به نمایشگاه کتاب نمی‌روند. حتی انتخاب کتاب برای آنها هم توسط بزرگتر‌ها انجام می‌شود. همراهی کودک و والدین در نمایشگاه کتاب تهران با این حجم و گستردگی تأثیرات فرهنگی و خاص خود را دارد. شما تصور کنید که بعضی از والدین اصلاً اهل کتابخوانی نیستند و به اصرار بچه‌ها به نمایشگاه می‌روند و با گشت و‌گذار در غرفه‌ها احیاناً به مطالعه برخی کتب علاقه‌مند می‌شوند. عکس این اتفاق هم می‌افتد یعنی بچه‌هایی هستند که به کتاب علاقه‌ای ندارند و به همراه خانواده کتاب دوست به نمایشگاه می‌روند. خوب این حرکت جریانی فرهنگی را رقم می‌زند. بنابراین من فکر می‌کنم جدا شدن بخش کودک و نوجوان از نمایشگاه کتاب حتی به ترویج کتابخوانی در کشور لطمه وارد می‌کند و ما اثرات زیان بار آن را در دراز مدت شاهد خواهیم بود.
رضا هاشمی‌نژاد مدیر نشر افق: نمایشگاههای اختصاصی کودک در شهرهای بزرگ برپا شود
اگرچه نیاز به برپایی نمایشگاههای تخصصی کتاب کودک و نوجوان به شدت احساس می‌شود اما من اصلاً موافق جدا شدن بخش کودک و نوجوان از نمایشگاه کتاب تهران نیستم. ما بچه‌ها را به دنیا نیاورده‌ایم که هرگز شلوغی و ازدحام را نبینند حتی این همه ازدحام و استقبال برای آنها خاطره هم می‌شود. چون نمایشگاه برای خانواده‌ها علاوه بر کارکرد فرهنگی وجه تفننی و سرگرمی هم پیدا کرده است. همین که یک صبح تا شب در نمایشگاه می‌گردند و احیاناً ناهاری می‌خورند تأثیرات فرهنگی خود را دارد. حالا اگر در بخش کودک و نوجوان به اهداف موررد نظر دست نمی‌یابیم به محل نمایشگاه بر می‌گردد و عدم برنامه‌ریزی صحیحی در این بخش پس چرا باید اصل موضوع را زیر سئوال ببریم؟ واقعیت این است که بعد از این همه سال باید محل نمایشگاه کتاب، مناسب این کار تجهیز می‌شد. مصلی ظرفیت آن را دارد که حتی 10 برابر بزرگ‌تر شود مشکل ما نداشتن سالن به اندازه کافی است. این ما هستیم که باید استقبال مردم را مدیریت کنیم. ما می‌توانیم از ظرفیت نمایشگاه کتاب تهران با این حجم استقبال بهره‌برداری فرهنگی و حتی مادی بی‌نظیری داشته باشیم نه این که بگوییم چون نمی‌توانیم مدیریت کنیم بیاییم بخشی را حذف کنیم. این که ساده‌ترین راه است. بله در دنیا نمایشگاههای تخصصی کودک برگزار می‌شوند مثل بولونیا ولی آنجا محل آمد و شد ناشرین و تولیدکنندگان آثار کودک و نوجوان است و بچه‌ها رفت و آمد ندارند چنین نمایشگاهی کارکرد دیگری دارد که البته جایش در کشور ما خالی است. ما می‌توانیم در ایام دیگر سال نمایشگاه اختصاصی کودکان برگزار کنیم، گرچه کانون برگزار می‌کند اما بسیار ضعیف ظاهر می‌شود. باید برنامه‌ریزی و مدیریت کرد.
جعفر ابراهیمی:فرصت نمایشگاه کتاب را از کودکان و خانواده‌ها نگیریم
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نمایشگاه تخصصی کتاب کودک برگزار می‌کند من دبیر جشنواره کانون هم بوده ام. اما تجربه ثابت کرده است که استقبال مردم و خانواده‌ها از نمایشگاه بین اللمللی کتاب تهران بی‌نظیر است و با این وصف به نظر می‌رسد که حذف بخش کودک و نوجوان از این نمایشگاه و برگزاری آن در ایام و مکان دیگری اقدام شایسته‌ای نیست.
اگرچه باید برای برپایی نمایشگاههای تخصصی و بین‌المللی کتاب کودک در تهران و شهرستان‌ها در طول سال برنامه‌ریزی‌هایی انجام شود ولیکن این کار هم منافاتی با بخش کودک و نوجوان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ندارد.
هر سال ما کودکان و نوجوانان بسیاری را می‌بینیم که همراه والدین خود به نمایشگاه می‌آیند و خانواده‌هایی که کودک دارند برای بازدید از نمایشگاه که می‌آیند سری هم به غرفه‌های کودک و نوجوان می‌زنند و اهمیت و تأثیر این اتفاق مبارک را نباید انکار کرد. بنابراین با حذف بخش کودک و نوجوان از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران موافق نیستم.
نظر شما