۹ نفر
۳۰ آبان ۱۳۹۷ - ۰۹:۰۰
چالش فضای مجازی و حاکمیت‌ها

مهدی حاج‌محمودعطار: برخی پدیده ها به سرعت می توانند حوزه های فرهنگی و اقتصادی و حتی سیاسی را در کوتاه مدت به چالش های عمیقی دچار کنند که لازم است نحبگان و حاکمیت ها با شناخت کافی از آنها و حتی بعضا با پیش بینی حرکت آنها ، نسبت به جلوگیری از انواع گسستهای اجتماعی که حاصل از عدم برخی تطابقات است ، گاهمهای موثر و عملی بردارند. یکی از مهمترین این پیده ها ، فضای مجازیست.

فرایند جهانی شدن که فقط به واسطه ی دو جنگ جهانی دوران توقفی را سپری کرده بود، عملا حرکتی که از قرن نوزدهم آغاز نموده بود، بدون توقف ادامه داده است. هرچند در ابتدا این تصور که فرایند جهانی شدن تنها در بعد اقتصادی موفق بوده است ، بیشتر دانشمندان را متقاعد کرده بود، اما این پدیده توانسته است تاثیرات انکار ناپذیر خود را در سایر حوزه ها هم به طور محسوس به همکان اثبات نماید. از نمونه های بارز آن می توان در حوزه فنآوری های دیجیتال با بستر اینترنت نام برد که عملا، حوزه ی امنیت اطلاعات ملی را به چالش کشیده است و چه در بعد رسانه ای و چه در بعد فردی، هویت ها و اثرات فرا مرزی خود را به صورت اجتناب ناپذیری بر حاکمیت ها تحمیل نموده است.
امروزه بیشتر اندیشمندان حوزه های سیاسی و ارتباطاتی، بر این باورند که با تسلط بر رسانه های ارتباط جمعی، عملا می توان نقش عمده ای را در ساخت، کنترل و هدایت شاخصه های گوناگون اجتماعی در ابعاد مختلف ایفا نموده و این رسانه ها هستند که به راحتی می توانند در شکل دهی افکار عمومی جوامع نقشی بی بدیل را ایفا نمایند.
در حقیقت امروزه ناخدای کشتی طوفان زده ی جوامع در حوزه های اطلاعاتی، عملا شبکه های اجتماعی هستند که بر بستر "فناوری وب" فعالیت داشته و به راحتی می توانند نسبت به اجتماع سازی های مجازی که در کوتاه مدت به یک باورمندی حقیقی قابل تبدیل هستند منویات خود را دیکته نمایند. آنها با روشهایی از جمله به اشتراک گذاری انواع عکس و فیلم و یادداشت و یا حتی میزان عضویت در انواع گروه ها و کانالهایی که از انواع اپلیکیشن های دخیل در این حوزه متولد می گردند، کنترل هدفمند و بزرگی را در اختیار خود دارند. شبکه های اجتماعی مجازی دو نقش اساسی را در تغییر سیاسی جامعه های امروزی برعهده دارند. ازیک سو" فرهنگ توده" را نشر می دهند و از سوی دیگر "منبع تغذیه نخبگان" جامعه با هدف نوآوری و ابداع در اختیار گرفته اند، به عبارت دیگر شبکه های اجتماعی مجازی حلقه اتصال محیط بزرگ یا جامعه کل با محیط کوچک هستند.
اما سرعت تغییرات ارتباطی و فرهنگی در پایان قرن گذشته و سالهای آغازین سده جدید، اهمیت سه مفهوم کلیدی" قدرت تخیل"، "قدرت انطباق" و "شجاعت تحول" را برای تداوم حیات دولتها و فرهنگهای ملی به خوبی نشان داده است. بحث جهانی شدن و مقوله رسانه ها چنان با یکدیگر پیوند خورده اند که تصور تجربه کردن جهانی شدن بدون رسانه ها و به ویژه شبکه های اجتماعی مجازی، محال به نظر می رسد. فرایند جهانی شدن، نوعی آگاهی نسبت به ارزشهای مشترک بشری را پدید آورده است. در صورتی که دولتها بتوانند مفاهیم جدید امنیتی را برای خود باز تعریف کنند دیگر مجبور نیستند لشکرهای عظیم نظامی خود را تقویت کنند. و این عملا همان قدرت نرم ( از جنس اقناع ) یک حاکمیت مطلع و به روز خواهد بود. هدف قدرت نرم تاثیرگذاری بر افکار عمومی خارج و سپس داخل کشور است. وسایل ارتباط جمعی در جهان امروز، جهان های ذهنی و غیرواقعی را به دنیا مخابره می کنند. آنها دیگر به انتقال واقعیت فکر نمی کنند، بلکه واقعیتها را می سازند. در باز تعریف چنین رسانه هایی باید گفت، امروزه دیگر هدف رسانه ها از قدرت نرم، مدیریت افکار عمومی نیست، بلکه عملا حرکت با افکار عمومی به منظور نشان دادن میزان سازگاری خود با آنهاست. حکومت ها وحاکمانی که توانایی آینده نگری، ارائه هویت فرهنگی مناسب در عرصه جهانی و شجاعت ترک پاسخهای کهنه به پرسشهای نو را نداشته باشند، ملتشان را به آستانه انقلاب و خیزشهای اجتماعی سوق می دهند. جهان امروز در معرض دگرگونی، تغییر و تحولات فزاینده ای قرار دارد، به خصوص حرکت به سمت و سوی "دهکده واحد جهانی" و در هم ریختن نظامها و سازمان های ملی موجود. رسانه های ارتباط جمعی در عصر حاضر نقش عمده و مهمی را در عرصه تغییر و تحولات اجتماعی بر عهده دارند و این وسایل منشأ بسیاری از تحولات معاصر، راهنما و کنترل کننده جریانها و تحولات در جهان محسوب می شوند.
کارکرد و اهمیت رسانه ها بر کسی پوشیده نیست و یکی از کارکردهای ویژه رسانه ها، و خصوصا شبکه های اجتماعی مجازی، اطلاع رسانی و پوشش خبری است به دلیل گستردگی حوزه تسلط شبکه های اجتماعی مجازی در جوامع امروزی و نیز برخورداری این پدیده از ویژگی سیال بودن و حرکت پویامدارانه، لازم است که همگام با رشد و تکامل تکنولوژیکی و محتوایی شبکه های اجتماعی مجازی، در ابعاد مختلف، کارکرد آنها، به ویژه نقش آنها در تحولات اجتماعی، در عصر جهانی شدن مطالعات بیشتری صورت بگیرد. عدم چنین رویکردی در نهایت می تواند چالشهای پیش روی این حوزه را با گسست های اجتماعی در میان مدت و یا حتی از بین رفتن تمدن ها در دراز مدت روبرو شویم.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 826717

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 2 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • من IR ۱۲:۲۴ - ۱۳۹۷/۰۸/۳۰
    1 0
    موافقم. دولت هایی که قدرت تولید محتوا در فضای مجازی را ندارند حتمی میان دنده های این فضا له خواهند شد. محتوایی که تولید می کنند هم خیلی مهم است وگرنه هر مزخرفی را می شود در فضای مجازی انتشار داد که عمرشان بسیار کوتاه است