سید ابراهیم علیزاده: مدتی پیش یکی از مدیران وزارت کار آماری ارائه کرده بود مبنی بر ورشکستگی 300 هزار بنگاه زودبازده و شاید پس از این بود که هم معاون توسعه اشتغال وزیر کار و هم خود وزیر کار مجبور به توضیحاتی در این مورد شد و البته نمایندگان مجلس نیز در طرح سوال از وزیر کار این آمار را مدنظر خود قرار داده بودند. اما جدای از این، ارائه این آمار مزیتی برای بنگاه های زودبازده داشت که باعث شد میزان یارانه درنظر گرفته شده برای آن ها افزایش چشم گیری داشته باشد. محمد رضا گلرو، رییس مرکز نوسازی، تحول اداری و بودجه وزارت کار همان مسئولی است که از این آمار خبر داده بود و حال در گفت وگویی تشریحی با خبرنگار خبرآنلاین در مورد در معرض ورشکستگی بودن بنگاه های زودبازه توضیحات قابل تاملی می دهد.
وی از آخرین آمار بنگاه های زودبازده گرفته تا آخرین اخبار در مورد میزان یارانه های درنظر گرفته شده برای این بنگاه ها سخن می گوید و اینکه 900 هزار فرصت شغلی ایجاد شده در بنگاه های زودبازده در صورت حمایت نشدن از بین خواهند رفت.
طبق آمارهای گلرو، تاکنون یک میلیون و 100 هزار طرح بنگاه های زودبازده به بانک ها ارائه شده که 450 هزار طرح تایید و از این تعداد 300 هزار طرح قراردادش منعقد شده و از این میزان نیز حدود 180 هزار طرح موفق به دریافت تسهیلات و ایجاد 954 هزار شغل شده اند. همچنین هرچند 180 هزار واحد تسهیلات از بانک ها دریافت کرده اند اما اکنون نزدیک به 300 هزار بنگاه زودبازده فعال هستند.
در مورد یارانه بنگاه های زودبازده نیز به گفته او، در سال 87 از 760 میلیارد تومان در نظر گرفته شده 300 میلیارد تومان تخصیص یافت و در سال 88 از 120 میلیارد تومان مدنظر میزانی جذب نشد. برای امسال هم 360 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که گلرو پیش بینی می کند حدود 280 میلیارد تومان آن تخصیص یابد.
رییس اداره بودجه وزارت کار در بخشی دیگر از این گفت وگو پس از اینکه پرداخت تسهیلات به بنگاه های زودبازده را تکلیفی برای بانک ها عنوان می کند، متذکر می شود که اگر آن 14 هزار میلیارد تومان تصویب شده در شورای عالی اشتغال به بنگاه های زودبازده داده شود دیگر خطری آن بنگاه های در معرض ورشکستگی را تهدید نمی کند اما اگر این حمایت صورت نگیرد 900 هزار فرصت شغلی در خطر از بین رفتن خواهند بود. متن کامل این گفت وگو را می خوانید:
جدای از تسهیلاتی که تاکنون به بنگاه های زودبازده واگذار شده، به نظر می رسد یارانه هایی نیز به این واحدها داده شده است. میزان اعتبارات این یارانه ها چقدر بوده و چگونه داده شده است؟
بحث یارانه بنگاه های زودبازده از زمان شروع این طرح یعنی سال 85 مطرح شد. البته در سنوات اول که اعتبارات آنچنانی نداشت، چون در واقع طرحی نبوده که یارانه بخواهد. وقتی هم کارآفرین طرح خود را به کارگروه اشتغال معرفی و اعلام کند چه میزان شغل از طریق طرحش می تواند ایجاد شود و میزان سرمایه مورد نیازش را هم بگوید، مثلا دولت در سود بانکی با فرد مورد نظر همکاری می کند و اگر قرار باشد به طور مثال برای تسهیلاتی سود 12 درصدی بدهد چند درصد آن کم می شود. این می شود همان یارانه ای که مدنظر ماست. این کار برای دولت این حسن را دارد که وقتی چنین فردی مشغول به کار می شود، چند نفر دیگر را نیز مشغول به کار می کند.
آن وقت این پول از بودجه کجا تامین می شود؟
این پول از بودجه وزارت کار است و زمانی به واحدی داده می شود که واحد راه اندازی شده و چندین نفر هم در آن مشغول به کار باشند. در این شرایط وزارت کار بررسی می کند که آن واحد چقدر از تعهدش در مورد ایجاد شغل را عملی کرده است و سپس با توجه به آن یارانه را پرداخت می کند. این یارانه نقش سرمایه در گردش را برای واحدها دارد.
میزان بودجه آن چگونه مشخص می شود؟
ردیف 520 هزار بودجه مربوط به یارانه بنگاه های زودبازده است. در این ردیف دولت اعتباری را برای وزارت کار درنظر می گیرد که براساس آن مشخص می شود مثلا امسال چقدر پول داریم که می توانیم برای یارانه بنگاه های زودبازده پرداخت کنیم. در مجموع نیز این یارانه از بودجه عمومی کل کشور تامین می شود. بودجه عمومی کشور هم ممکن است هر سال متغیر باشد.
آن وقت این اعتبار شامل همه بنگاه ها می شود؟
بنگاه هایی که از مسیر کارگروه اشتغال رد شده باشند، یعنی جزء طرح بنگاه های کوچک و زودبازده قرار بگیرند و شروع آن عملا از سال 85 باشد، می توانند از این یارانه ها استفاده کنند.
میزان اعتبارات یارانه بنگاه های زودبازده در سال های گذشته را می گویید؟
در سال 88 که متاسفانه هیچ مبلغی تعیین نشد که البته دلیل هم داشت. چون در سال 88 اصلا هیچ وامی پرداخت نشده بود. البته ما باید این پول را برای واحدهایی که در سال های 86 و 87 راه اندازی شده بودند در اختیار می داشتیم تا به آن ها کمک کنیم اما هیچ مبلغی تعیین نشد و با وجود این، مشکلی پیش نیامد. به دلیل اینکه ما از محل اعتبارات جذب نشده سال قبل مبالغی را داشتیم که می توانستیم در سال 88 به بنگاه های زودبازده کمک کنیم
میزانی که برای سال 88 در نظر گرفته بودند چقدر بود؟
برای سال 88 به میزان 120 میلیارد تومان دیده شده بود که در واقع از این رقم میزانی جذب نشد. اما در سال 87 رقم 855 میلیارد تومان برای یارانه بنگاه های زودبازده درنظر گرفته شد که در یک مرحله ای از برنامه، اصلاحیه ای صورت گرفت و مبلغ 760 میلیارد تومان شد. این رقم نشان می دهد اعتبار در نظر گرفته شده سال 88 یک ششم اعتبار در نظر گرفته شده سال 87 بود. اما این ها برای مرحله درنظر گرفتن بودجه بوده و در مرحله تخصیص مبالغ کمتر بوده است. در سال 88 را که گفتم هیچی جذب نشد، اما سال قبل آن، از 760 میلیارد تومان مدنظر حدود 40 درصد آن معادل 300 میلیارد تومان تخصیص یافت که این هم نشان می دهد میزان اعتبار تخصیص یافته برای یارانه بنگاه های زودبازده از 300 میلیارد تومان در سال 87 به صفر در سال 88 رسید.
برای امسال چطور؟
در امسال با پیگیری هایی که کردیم بودجه در نظر گرفته شده از رقم 120 میلیارد تومان سال 88 به رقم 360 میلیارد تومان در امسال افزایش یافت و قول هم گرفتیم که میزان تخصیص نیز مناسب باشد. ما در امسال امیدواریم از این مبلغ 360 میلیارد تومان حدود 270 میلیارد تا 280 میلیارد تومان برای کمک به بنگا های زودبازده تخصیص بیابد. البته ممکن است این رقم زیاد نباشد اما بالاخره کمکی برای واحد در سرمایه در گردش واحدهاست.
چه تعداد بنگاه زودبازده از این یارانه مبلغی را دریافت می کنند؟
ببینید ما تاکنون یک میلیون و 100 هزار طرح داشتیم که به بانک ها ارائه شد و از این تعداد 450 هزار طرح تایید شده اند و پرونده آن ها در بانک ها نهایی و مراحل کار آن ها طی شده است و از این میزان طرح تایید شده نیز 300 هزار بنگاه قرارداد منعقد کرده اند که حدود 180 هزار طرح موفق به دریافت تسهیلات خود شده اند. این یعنی 120 هزار واحد داریم که با بانک ها قرارداد منعقد کرده اند اما هنوز پولی دریافت نکرده اند. من اکنون کارآفرینی را می شناسم که در آستانه ورشکستگی است و می گوید حتی اسنادش را به بانکی داده اما هنوز پول او را نداده اند. به همین دلیل یکی از معضلاتی که اکنون اگر بخواهیم یقه بانک ها را بگیریم بحث پرداخت این پول هایی است که قرادادشان منعقد شده و بانک ها پول آن ها را پرداخت نکرده اند. اما آن 180 هزار واحد هم که قطعا راه اندازی شده اند هم بیشتر مربوط به سال های 86 و 87 هستند که در آن سال ها ایجاد شدند و 954 هزار فرصت شغلی ایجاد کرده اند.
برچه اساسی این رقم اشتغال ایجاد شده را اعلام کردید؟
این رقم بنا به گواهی ردیف بیمه و شماره ملی افراد است. یعنی 954 هزار نفر با کد بیمه شده و کد ملی معرفی شده اند.
وقتی در سال 88 یارانه و تسهیلاتی به واحدها داده نشده، ممکن نیست این تعداد شغل ریزش داشته باشد؟
این خطر را داشته است و به همین دلیل اکنون بنگاه های ما نیاز به حمایت دارند.
به همین دلیل هم بود که مدتی قبل گفته بودید اگر این حمایت صورت نگیرد 300 هزار بنگاه در معرض ورشکستگی، تعطیل خواهند شد؟
ما اعتقاد داریم حدود 300 هزار واحد داریم که در این واحدها، بنگاه هایی هم وجود دارند که هرچند پولی از بانک ها نگرفته اند اما پول خودشان را که خرج کرده اند. این واحدها از بانک ها طلب دارند و از سوی دیگر کار را ادامه می دهند. از نگاه بنگاه های زودبازده 180 هزار واحد تسهیلات از بانک ها دریافت کرده اند اما اکنون نزدیک به 300 هزار بنگاه فعال هستند. در بین این بنگاه ها، واحدهایی هستند که طلب خود را از بانک ها دریافت نکرده اند و پول خود را از طریق مثلا فروختن فرش و طلای زن خود تامین و واحدی را راه اندازی کرده اند و حمایت ما هنوز جایش خالی است. خطری هم که ما اعلام کرده بودیم برای این بود که آقایان به هوش باشند که نتیجه هم داد و میزان اعتبار یارانه بنگاه های زودبازده افزایش یافت. البته اکثر آن 180 هزار بنگاهی که تسهیلات بانکی خود را دریافت کرده بودند، یارانه شان هم پرداخت شده بود. حتی در بعضی از استان ها آن قدر یارانه داشتیم که استان نتوانسته بیشتراز 30 درصد آن را جذب کند و بقیه پول برگشت خورده است. کار ما تا این حد بوده است. یعنی در بعد وزارت کاری ما هیچ لنگی نداریم.
اما می توان تضمین داد که با این کار آن بنگاه های در معرض ورشکستگی از این وضعیت نجات پیدا خواهند کرد؟
در کنار این یارانه ها، موضوع مهمتر تسهیلاتی است که بانک ها باید به این واحدها بدهند. ما اعتقاد داریم برای بانک ها تکلیف است که تسهیلات واحدها را پرداخت کنند، حالا بانک ها هرچه دوست دارند بگویند. بانک ها دارند از منابع دولتی استفاده می کنند و بعد ما که می خواهیم از منابع دولتی استفاده کنیم خواهش و التماس آن ها را باید کنیم؟ این اصلا معنا ندارد. از نظر من بعضی از مصاحبه های دوستان بانکی اصلا مضحک به نظر می آید، به این دلیل که پول ما به امانت در بانک است و بانک هم تنها امانتدار این پول است، بعد به سختی اجازه می دهد که این پول را خرج صنعتگر کنم. این موضوع با همان چیزی مرتبط است که متاسفانه به این دلیل بعضی از رسانه ها بنگاه های زودبازده را هدف گرفتند و در حق وزارت کار ظلم کردند. در حالی که وزارت کار خودش در این وضعیت طلبکار بود. سخن وزارت کار این بود؛ بین هفت تا 10 درصد و در خوش بینانه ترین حالت 10 درصد اعتبارات بانک ها در سال های 85 و 86 به بنگاه های زودبازده داده شده است، این میزان چگونه می تواند تورم ایجاد کند؟ این حرف مضحک است. باید بررسی کرد آن 90 درصد کجاست؟ بانک ها می خواهند انقباض ایجاد کنند، چرا حلق صنعتگر بیچاره را می گیرند؟ گلوی صنعتگر را گرفتن و فشار دادن که هنر نیست. جلوی آن پولی را که با آن برج سازی می شود بگیرند.
با این سخنان و نگاه شما به بانک ها آیا امیدوار به پرداخت این 14 هزار میلیارد تومان تصویب شده برای بنگاه های زودبازده هستید؟
امیدوار.... من اصلا می گویم تکلیف است، وقتی می گوییم تکلیف یعنی وظیفه شان این است که این کار را انجام دهند و به عقیده من وظیفه شان را انجام ندهند، تخلف است و باید هم به مردم، هم به دولت و هم به دستگاه های نظارتی پاسخ بدهند. تعارف نداریم.
آیا پرداخت این تسهیلات تضمین می کند بنگاه های در معرض ورشکستگی از این وضعیت نجات پیدا کنند؟
ببینید اگر آن 14 هزار میلیارد تومانی که بخشی برای طرح های نیمه تمام و بخشی دیگر برای طرح های جدید است، پرداخت شود، تعهدات اشتغالی استان ها هم عملی می شود. چرا که با حضور تمام استانداران در شورای عالی اشتغال آن ها نیز در این موضوع سهیم شده اند و اکنون سهم همه استان ها در ایجاد اشتغال مشخص شده است. در ضمن اگر بانک ها این میزان اعتبار را پرداخت کنند، این میزان نسبت به کل تسهیلاتی که بانک ها در مجموع می دهند، رقم بزرگی نیست. به هر حال اگر این اعتبارات در مجرای درست خود قرار بگیرند و نظارت هم که وجود داشته باشد هم اشتغال ایجاد می شود و هم آن بنگاه هایی که ما گفتیم در معرض ورشکستگی هستند، دیگر هیچ خطری تهدیدشان نمی کند. چون با این کار در واقع ما حمایت مالی را جاری کرده ایم.
یعنی همین حمایت مالی کافی است؟
البته یک بعد دیگر حمایت های تکنیک کال است که در این بعد وزارت کار بحث آموزش های مهارتی را دارد. در این بخش سازمان ملی مهارت ایجاد شده تا علاوه بر پول، به واحدها مهارت هم ارائه شود. این به دلیل آن است که بخشی از بنگاه های ما در سال های اول کار به دلیل اینکه پرسنل آن ها مهارت کافی ندارند و پرت موارد اولیه و وقت آن ها زیاد است، قیمت تمام شده محصولشان افزایش شدیدی پیدا می کند و کارآفرین چون بنیه ضعیفی دارد زمین می خورد. به همین علت علاوه بر حمایت مالی که برای پوشش اشتباهات کوچک است، باید ریشه این موضوع را هم از بین ببریم که این ریشه در نبود مهارت دارد و از این جهت است که این آموزش های مهارتی به همه قشر از مدیر گرفته تا کارگر داده می شود. به عبارتی این دو نوع حمایت مکمل هم هستند.
آن وقت اگر این اعتبارات تصویب شده به بنگاه ها داده نشود چه می شود؟
ما یک ماموریت داریم و آن این است که تا پایان امسال که بیش از شش ماه وقت داریم با کفش آهنی که خریدیم راه معاونت نظارت و راهبردی را در پیش بگیریم تا بتوانیم اعتبارات را دریافت کنیم. البته اعتباری که ما دنبالش هستیم مستلزم پرداخت بانک هاست. اگر بانک ها کار خود را انجام ندهند و ما یارانه را بگیریم، آن وقت این یارانه حکم مسکن را دارد. ما اعتقاد داریم وقتی که پول به دست ما می آید، به شرطی وارد کار شویم که بانک هم تسهیلات را به واحدها پرداخت کرده باشند.
لازم نیست هشداری داده شود که اگر بانک ها این کار را انجام ندهند، چه میزان شغل از بین می رود؟
اگر بانک ها بخواهند وارد بازی هایی شوند که می گویند تکلیفی در پرداخت تسهیلات نیست، آن خطری که من گفتم سر جای خودش وجود دارد. من اعتقاد دارم اتفاق می افتد. یعنی اگر از بنگاه ها حمایت نکنیم 900 هزار شغل کسانی که در بنگاه های زودباده کار می کنند در خطر است. حال این به وجدان کاری بانک مرکزی برمی گردد که آیا می خواهد در این بخش تسهیلات بدهد؟
نظر شما