سیزدهمین همایش بزرگداشت حکیم صدرالمتألهین، ملاصدرا با موضوع «تربیت فلسفی و فلسفه تربیت» روز پنج‌شنبه، 31 اردیبهشت‌ماه درمجموعه فرهنگی وزارت کار و امور اجتماعی با حضور آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد، علی شریعتمداری، غلامرضا اعوانی، کریم مجتهدی، رضا داوری اردکانی و آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای برگزار شد.
به گزارش خبر، آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا در سخنانی به رابطه تربیت و فلسفه اشاره کرد و گفت: در تربیت انسان عوامل بسیاری نقش دارند. انسان موجودی است که کمالش انتها ندارد. مسئله تربیت اساس همه امور است. باید دید در انسان این تربیت یا پرورش چه معنایی می‌دهد. در فلسفه ملاصدرا، او رشد انسان را به فطرت اولیه و ثانویه تعبیر می‌کند؛ یعنی دومرحله‌ای؛ مرحله تکامل جسمانی و دیگر، تکامل روح. فطرت ثانویه کمال انسانی است که از آن به تولد ثانی انسان تعبیر می‌شود. در ادامه علی شریعتمداری عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنانی با موضوع «بررسی پایه‌های فلسفه تعلیم و تربیت» گفت: تربیت مشکل جامعه بشری و جامعه ماست. تمام انحرافات ما ناشی از بی‌تربیتی است. شریعتمداری با اشاره به این‌که برای رسیدن به تربیت، شیوه آموزشی باید دگرگون شود، افزود: دگرگونی در شیوه آموزش بسیار مهم است. تولید علم یعنی طرح اندیشه تازه و کسی می‌تواند این اندیشه را مطرح کند که اندیشه‌های قبلی را خوانده باشد. ما هم اگر بخواهیم تحولی در زمینه علمی‌مان ایجاد کنیم، نباید به این روش اکتفا کنیم.
فیلسوف در کل هستی کار می‌کند. وقتی بحث از فلسفه تربیت داریم، باید دید تربیت چیست و تربیت یعنی هدایت فرد در بعد اجتماعی، عقلانی، اخلاقی، معنوی، بدنی و عاطفی. پس فلسفه هدایت فرد است؛ یعنی کمک به فرد در رشد خودش در این موارد. غلامرضا اعوانی رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، سخنان خود را با عنوان «حکمت؛ بهترین روش تربیت» آغاز کرد و گفت: آن‌طور که قدما از حکمت فهمیده‌اند، خود حکمت تربیت است. اصلاً بدون فلسفه و حکمت، هر کاری الکن است. باید انسان با علم و حکمت وارد هر کاری شود. هیچ چیزی در عالم پیدا نمی‌شود؛ مگر این‌که فلسفه در آن باشد. فلسفه غایت هر پدیده‌ای است. علم از حکمت پدید آمده و هرچه انسان در حکمت پیش برود، پدیده‌ها برای او شناخته‌تر و او حکیم‌تر می‌شود. بدون حکمت، هرچیزی ابتر است.
در ادامه نشست، کریم مجتهدی استاد فلسفه در سخنانی درباره «سنت و تربیت» گفت: سنت مجموعه‌ای از تبلور تجارب و دانسته‌های ماست که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. هویت ما بر اساس سنت شکل می‌گیرد. فرهنگ به ناچار در سنت معنا می‌یابد و به معنایی، سنت همان فرهنگ است. سنت وسیله‌ای است برای تنظیم و تحکیم زندگی روزانه؛ همان‌طور که وسیله‌ای است برای تصور آینده. ملتی که آینده ندارد، سنتش را از یاد برده است. مجتهدی همچنین گفت: ملاصدرا در دوره صفویه ظهور کرد که ایران چهره‌ای جدید داشت. دیگر زمان آن گذشته است که ملاصدرا در کتابخانه‌ها بماند. فرهنگ به گونه‌ای شده که اگر رشد در رأس آن نباشد، ریشه جان ندارد و سنت باقی نمی‌ماند. اگر ملاصدرا و دیگر بزرگان متفکر خوانده شوند، جوان ما دیگر فکر نمی‌کند که حرف‌های آدم‌های قرون گذشته به چه دردش می‌خورد و سازندگی شکل می‌گیرد. رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم سخنان خود را درباره «فلسفه و تربیت» آغاز کرد و گفت: تربیت قبل از فلسفه وجود داشته است؛ ولی هر تربیتی فلسفه‌ای دارد. فلسفه که آمد، تربیت هم در آن مندرج بود. تربیت چیزی نیست که زائد بر حیات آدمی باشد. از وقتی که آدمی بوده، تربیت هم بوده و به یک معنا به انسان اختصاص دارد؛ البته اگر جرأت داشته باشیم از تربیت تکوینی حرف بزنیم.
داوری اردکانی متذکر شد: تربیت ارشاد و رشد دادن است. هر موجودی بنا بر استعدادی که دارد، رشد می‌کند. آدمی موجودی است که حد و حدود را نمی‌شناسد و نمی‌شود برای امکانات آدمی، حدی قائل شد. آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد به تفسیر «حق بر آموزش و پرورش از دیدگاه ملاصدرا» پرداخت و گفت: فیلسوف کسی است که دارای یک نظام فلسفی است و معنای یک نظام فلسفی این است که در هر زمان بتوان مسائل آن زمان را به او عرضه کرد و پاسخ گرفت. اگر کانت، ابن سینا و ملاصدرا را فیلسوف می‌دانیم، باید بتوانیم مسائل‌مان را به آن‌ها عرضه کنیم و از آن‌ها پاسخ بگیریم.
نظر شما