فهیمه حسن‌میری: در حالی که در بررسی مشکلات ازدواج جوانان همواره گزینه‌های بیکاری، مشکلات اقتصادی، مشکل مسکن، هزینه‌های سنگین مراسم ازدواج و ... به عنوان معضلات و موانع اصلی خودنمایی می‌کنند و ظاهرا به گره‌های کور و قفل‌های بازنشدنی تبدیل شده‌اند، به تازگی مسوولان سازمان ملی جوانان کلیدهایی برای حل مشکل پیدا کرده‌اند. یکی از آنها پیشنهاد تاسیس دفاتر همسریابی است. چند روز پیش حجت‌الاسلام محمد حاج علی اکبری، رییس سازمان ملی جوانان در مراسم جشن آستان مهر در خراسان رضوی از طرح جدیدی تحت عنوان ایجاد دفاتر همسریابی خبر داد و گفت: «این طرح تا سه ماه آینده به دولت ارایه می‌شود و زمینه برای تاسیس چنین مراکزی در کشور فراهم است.»
سازمان ملی جوانان پیش از این هم برای رفع مشکل ازدواج، راه حل ازدواج‌های نیمه مستقل را مطرح کرده بود که البته با مخالفت‌های زیادی روبه‌رو شد به عنوان مثال احمد دستغیب، عضو فراکسیون جوانان مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس با این جملات نظر خود را بیان کرد: «از سازمان ملی جوانان تعجب می‌کنم که در برخی مواقع طرح‌های عجیبی مطرح می‌کند؛ یکی از این طرح‌ها که در رسانه‌ها نیز بازتاب داشته، طرح ازدواج نیمه مستقل است.» به گفته او ازدواج نظام کاملی است که تعریف‌های مشخصی دارد و باید با انجام کارهای کارشناسی و پژوهشی چنین مسائلی را مطرح کرد.
همچنین مصطفی اقلیما، رییس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران در نشستی که توسط سازمان ملی جوانان برای بررسی ایده خانواده‌های نیمه مستقل تشکیل شده بود، با تصریح بر این موضوع که جوانان ازدواج می‌کنند که از خانواده‌شان مستقل شوند و هیچ جوانی نمی‌خواهد به صورت نیمه مستقل ازدواج کند، گفت: «مشکل جوانان ما نوع قرارداد عقد یا خانواده نیمه مستقل نیست، مشکل این است که باید دید بعد از سه یا چهار سال زندگی نیمه مستقل، چند درصد این خانواده‌ها پایدار باقی خواهند ماند.»
شیوه باید جدید باشد
علیرغم برخی اظهار نظرهای مخالف، دنبال کردن شیوه‌های جدید در امر ازدواج و به ویژه انتخاب همسر،هفته گذشته مورد تاکید غلامعلی حداد عادل نیز قرار گرفت. حداد عادل این جملات را در مراسم اختتامیه جشنواره فرهنگی «پر پرواز» - که به گفته مدیر سازمان ملی جوانان استان اصفهان با هدف بررسی موضوعات مرتبط با ازدواج جوانان و در حاشیه طرح «ازدواج 200 هزار تومانی» برگزار شد - بیان کرد و یادآور شده است: «به نظر می‌رسد باید تحولی در شیوه انتخاب همسر در ایران رخ دهد.»
او با بیان این که اکنون در کشور ما از شیوه‌های سنتی انتخاب همسر استفاده می‌شود، گفت: این شیوه‌ها دیگر جواب نمی‌دهد و باید شیوه‌ای نو در این امر انتخاب کرد. رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی البته به طور دقیق به این شیوه‌های نو اشاره‌ای نکرد ولی با توجه به گفته‌های رییس سازمان ملی جوانان درباره طرح ایجاد دفاتر همسریابی شاید یکی از این شیوه‌های مورد نظر تاسیس همین دفاتر باشد.
با این اوصاف، کارشناسان بر این نکته تاکید می‌کنند که تجربه دفاتر همسریابی خصوصی در کشور وجود دارد اما آیا کارایی این دفاتر به اندازه‌ای بوده که سازمان ملی جوانان تصمیم به ایجاد چنین مراکزی گرفته؟ آیا حل مشکل ازدواج در گروی تاسیس چنین دفاتری است و این مراکز می‌تواند به روند ازدواج جوان‌ها شتاب دهد؟
بهترین کار: مدتی آشنایی
دکتر پرویز مظاهری، دبیر انجمن روانپزشکان ایران با بیان این که چنین دفاتری نمی‌تواند مفید واقع شود، می‌گوید: «بهترین کار برای انتخاب همسر این است که دو نفر مدتی همدیگر را بشناسند و با ویژگی‌های شخصیتی یکدیگر آشنا شوند و بر اساس آن انتخاب کنند.»
به گفته دکتر مظاهری در این بنگاه‌ها خصوصیات عاطفی و رفتاری، نحوه تکلم، نحوه برخورد و مواردی از این قبیل نوشته نمی‌شود و چه بسا افراد برای خوب جلوه دادن خودشان یکسری اطلاعات کذب بدهند که اصلا واقعیت نداشته باشد.
دبیر انجمن روانپزشکان همچنین می‌افزاید: «افراد بر اساس یکسری اطلاعات و داده‌هایی که به دستشان می‌رسد نمی‌توانند شریک زندگیشان را انتخاب کنند و اگر کسی همسرش را از این طریق انتخاب کند به احتمال زیاد بعدا شاهد یکسری اختلالات خواهیم بود چرا که عملا می‌بیینم کسانی که همسرشان را دیده و شناخته‌اند دچار مشکل هستند چه برسد به این که همسرشان را از طریق این گونه واسطه‌ها پیدا کنند.»
او در مورد افزایش سن ازدواج در کشور با اشاره به این که در این مورد هنوز به مرحله بحران نرسیده‌ایم ولی به هر حال به عنوان یک مشکل اجتماعی مطرح است، می‌گوید: «متاسفانه یکی از مهمترین دلایلی که سبب شده سن ازدواج در کشور افزایش پیدا کند مسایل اقتصادی است و مسوولان باید به فکر حل این مشکل باشند. از سوی دیگر یکسری ظواهر غیر ضروری و تجملات به زندگی‌ها اضافه شده که سبب می‌شود جوان‌ها به خصوص پسرها در خودشان توانایی پذیرش چنین مسوولیتی را نبینند و ازدواج را به تاخیر بیندازند.»
به عقیده مظاهری به جای ارایه چنین طرح‌هایی بهتر است کار فرهنگی صورت بگیرد و در قالب مسایل آموزشی و فرهنگ سازی برای جوانان و خانواده‌ها برای رفع این مشکل اقدام شود.
جوان‌ها خودشان بلدند!
سمیه توحیدلو، جامعه‌شناس نیز در رابطه با ایجاد دفاتر همسریابی، آشنا شدن جوانان با یکدیگر از این طریق و حل مشکل ازدواج می‌گوید: «سال‌های سال است که این آشنایی دارد صورت می‌گیرد؛ چه از طریق محیط تحصیل، چه از طریق محیط کار، چه از طریق معرفی خانواده‌ها و به شکل سنتی. مساله اینجاست که اگر مسوولان امکانات را بدهند و شرایط را مهیا کنند، تجربه نشان داده جوان‌ها خودشان یافتن شریک مناسب برای زندگی را بلدند.»
او با یادآوری این مساله که موانع سر راه جوانان برای ازدواج، مشکلات اقتصادی، بیکاری و مسکن آن‌هاست و نه آشنایی، می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم از این دفاتر خیلی استقبال شود چنانچه شبیه چنین طرحی در دانشگاه‌ها وجود دارد ولی خیلی استقبال نشده یا به عنوان مثال این همه سایت وجود دارد که همین روش را به شکل اینترنتی اجرا می‌کنند که بعضی از آنها اتفاقا وابسته به نهادهای مذهبی هم هستند ولی می‌بینیم که جواب نداده و مشکل همچنان وجود دارد.»
این کارشناس مسایل اجتماعی تاکید می‌کند: «یکی از مسایل به شدت سنتی در کشور ما ازدواج است که روز به روز هم ریشه‌هایش سنتی‌تر می‌شود مثلا همین بحث بالارفتن مهریه و شرط‌هایی که گذاشته می‌شود و ... بنابراین در فرهنگ ما و نوع نگاه سنتی جامعه ما چنین اتفاقی خیلی کم ممکن است بیفتد.»
به نظر توحیدلو به جای آشنا کردن جوانان از این طریق با یکدیگر بهتر است فضا را باز کنیم تا آنها در محیط‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و کاری با هم آشنا شوند و بستن این نقاط تماس و تبدیل آن به یکسری فرم چندان مشکل‌گشا نیست.
می‌توان منتظر ماند و تماشا کرد که مسئولان سازمان ملی جوانان چه طرح‌های دیگری در جیب دارند و البته کدام‌شان عاقبت اجرایی می‌شود و چاره‌ای به حال جوانانی که ازدواج‌شان را عقب انداخته‌اند.
نظر شما