وقتی بی‌بی‌سی ۲۰۰۰۰ کارمند دارد و صداوسیما ۴۸۰۰۰/ بدنه فربه‌ای که کار دست مدیران می‌دهد

محمدرضا رستمی ـ فرزاد مظفری: رشد حیرت‌انگیز نیروهای انسانی سازمان صدا و سیما که در دوره عزت‌الله ضرغامی (چهارمین رییس سازمان پس از پیروزی انقلاب) رقم خورد باعث شده تا امروز تعداد کارمندان رسمی، فراردادی و پیمانی صدا و سیما به ۴۸ تا ۵۰ هزار تن برسد، رقمی که در مقایسه با تعداد نیروهای انسانی تلویزیون‌های مختلف در گوشه و کنار جهان چشمگیر و قابل توجه است. 

این در حالی است که پیش از دوره‌ی ضرغامی امورات صدا و سیمای ایران را حدود ۲۲ هزار نیروی انسانی رتق و فتق می‌کردند. این تعداد نیروی انسانی در کنار پست‌های مدیریتی که در این سازمان وجود داشت باعث می‌ش د که حدد ۸۰ الی ۸۵ درصد بودجه صدا و سیما صرف حقوق و دستمزد نیروهای انسانی‌اش شود و تنها ۱۵ الی ۲۰ درصد بودجه برای تولیدات تلویزیونی در حوزه‌های مختلف باقی بماند. 

بودجه‌ی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بیش از ۲ هزار میلیارد تومان است که نصف این مبلغ را دولت در اختیار سازمان قرار می‌دهد و نصف دیگر از طریق آگهی‌های تجاری به دست می‌اید. 

محمد سرافراز به عنوان پنجمین رییس رسانه‌ی ملی، وقتی به ساختان شیشه‌ای جام‌جم آمد، با این معضل روبه‌رو شد و تصمیم گرفت دست به چابک‌سازی سازمان بزند، چابک‌سازی که به گفته مهدی مجتهد مدیر برنامه‌ریزی و منابع مالی باعث شد تا ۹۰۰ پست مدیریتی از مجموعه‌ی صدا و سیما حذف شود. 

او این چابک‌سازی را از طریق ادغام مدیریت‌های مختلف در دل هم، ادغام شبکه‌ها و تعطیلی شبکه‌های مشابه در دستور کار قرار داد تا سروسامانی به وضعیت حاکم بر این سازمان بدهد. 

در دوره عزت‌الله ضرغامی افزایش شبکه‌های تلویزیونی از یک طرف و ارتقاء سازمانی بخش‌های مختلف صدا و سیما از طرف دیگر باعث شد تا بدنه‌ی سازمان صدا و سیما فربه و سنگین شود.

اما در گوشه و کنار دنیا چه خبر است؟ آیا سایر تلویزیون‌ها، شبکه‌های خبری و حتی خبرگزاری‌های مهم و تاثیرگذار بین‌المللی هم از چنین بدنه‌ی فربه‌ای برخوردارند؟ پاسخ بین پرسش با نگاهی به تعداد نیروهای تلویزیون‌ها و خبرگزاری‌های مهم جهان مشخص می‌شود، خبرگزاری‌هایی که نبض اخبار جهان را در دست دارند. 

ساختار حاکم بر فضای رسانه‌ای ایران البته چندان قابل قیاس با کشورهای دیگر نیست، ایران یکی از معدود کشورهایی است که رسانه‌های دیداری و شنیداری آن تحت حاکمیت سازمان صدا  و سیماست و بخش خصوصی امکان ورود به این حوزه را ندارد. 

نزدیک‌ترین تلویزیون به تلویزیون ایرا شاید تلویزیون CCTV چین باشد که این تلویزیون هم با تمام گستردگی و تولید برنامه‌هایش تنها ۱۰ هزار کارمند در بخش‌های مختلف دارد.

این وضعیت در مقایسه با سایر تلویزیون‌ها هم حکم‌فرماست. BBC به عنوان یکی از بزرگترین بنگاه‌های خبری جهان که شبکه‌های تلویزیونی مختلفی دارد و به زبان‌های گوناگون برنامه تولید می‌کند، ۲۰ هزار و ۹۵۱ کارمند دارد. 

تلویزیون بی بی سی جدا از تولید برنامه‌های خبری و دیداری و شنیداری، به سریال‌سازی، تولید مستند، فیلم و … هم دست می‌زند. 

تلویزیون NHK ژاپن هم به عنوان یکی از تلویزیون‌های مهم آسیا و سطح جهان تنها ۱۰ هزار و ۲۴۲ کارمند دارد. SKY که از آن به عنوان یکی از بزرگترین تلویزیون‌های سطح جهان نام برده می‌شود، کانال‌های زیر مجموعه‌اش تقریبا همه‌ی حوزه‌ها را با زبان‌های گوناگون پوشش می‌دهد و ۳۰ هزار نیرو دارد. 

این اتفاق در حالی رخ داده و صدا و سیما به فربه‌ترین سازمان رسانه‌ای تبدیل شده که میزان تاثیرگرازی این رسانه در سطح منطقه و در سطح جهان قابل مقایسه با تلویزیون‌ها و خبرگزاری‌ها و شبکه‌های خبری مثل BBC, FaxNEWS، رویترز، خبرگزاری فرانسه، آسوشیتدپرس، الجزیره و … نیست. 

بحران نیروی انسانی و فربه شدن بدنه‌ی سازمان که به یکی از باتلاق‌های فراروی مدیر پیشین این رسانه (سرافراز) تبدیل شد، همچنان یکی از چالش‌های پیش روی مدیریت جدید این سازمان است. 

علی عسکری به عنوان ششمین رییس رسانه‌ی ملی دیروز و در نخستین سخنرانی رسمی‌اش اگرچه تاکید زیادی روی نیروهای استانی سازمان به عنوان سرمایه‌های اصلی رسانه ملی داشت تا آرامش را به جمع کارکنان صدا و سیما بازگرداند، اما خودش بهتر از هر کس دیگری می‌داند که بدنه‌ی این سازمان تا چه اندازه بزرگ شده است. 

حال باید منتظر ماند و دید که در این سازمان عریض و طویل چه اتفاقی می‌افتد. آیا علی‌عسکری راه ضرغامی را می‌رود و باز این بدنه را بزرگ‌تر می‌کند یا نه راه دیگری در پیش می‌گیرد و سر و سامانی به اوضاع سازمان صدا و سیما می‌دهد.