به گزارش خبرآنلاین دکتر علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهر کتاب، در آغاز این نشست به پیشینه ارتباطی ایران و ترکیه اشاره کرد و گفت: فرهنگ ایرانی در آسیای صغیر ریشه‌های کهنی دارد. با فروریختن دیوار روم مسیحی، سیل مهاجران ایرانی نیز همراه سپاه سلاجقه به آسیای صغیر جاری شد. آسیای صغیر یک محیط چندفرهنگی است. زبان فارسی در هفتصد سال گذشته در این دیار رواج داشته و شاعران و عارفان فارسی‌گوی بسیاری در آسیای صغیر زیسته‌اند.
محمدخانی افزود: در صد سال گذشته ایران‌شناسی و زبان فارسی در شکلی جدید در ترکیه مورد توجه قرار گرفته است و امروز در دانشگاه‌های استانبول، آنکارا، ارزروم، سلجوق و کیرک‌قلعه رشته زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌شود و شخصیت‌هایی همچون قیرلانغیچ، تمیزال، گوزل‌یوز، اسماعیل‌اوغلو، چیچکلر و کانار در این دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند.
کاآن دیلک، رئیس انجمن ایران‌شناسی ترکیه، در ابتدای سخنانش گفت: ایران‌شناسی در ترکیه یک موضوع جدید و در حال شکل‌گیری است. ریشه‌های ایران‌شناسی ترکیه را باید در تاریخ روابط فرهنگی و ادبی و در تاریخ زبان فارسی در آسیای صغیر جستجو کرد و برنامه‌های توسعه ایران‌شناسی را هم باید در چارچوب بررسی این روابط دید. فعالیت‌ها و اقدامات علمی و پژوهشی در باره ایران‌شناسی ترکیه، در عین حال زمینه‌ای بسیار مناسب برای گفتگوی فرهنگی دو کشور است.
مدیر انتشارات «ایرانیات» در ترکیه به چشم‌اندازهای مطالعات ایران‌شناسی در ترکیه اشاره کرد و افزود: در زمینه ایران‌شناسی، به‌خصوص در موضوع تاثیر زبان‌های ایرانی در زبان‌هایی که در جغرافیای ترکیه به آنها تکلم می‌شود، پژوهشگران ایران و ترکیه می‌توانند همکاری‌های بسیاری داشته باشند. این موضوع زمینه‌ای است برای تبادل نظر و انجام کارهای مشترک. در زمینه تاریخ و روابط ایران و ترکیه هم طرفین می‌توانند به تبادل اسناد و منابع تاریخی ازجمله میکروفیش و میکروفیلم‌های نسخ خطی بپردازند. در این خصوص نیاز داریم که به فهرست نسخ خطی یکدیگر دسترسی داشته باشیم.
در عرصه باستان‌شناسی متخصصان ایرانی می‌توانند با انجام مأموریت‌های علمی به ترکیه بیایند و بر روی کتیبه‌های ایرانی یافته‌شده در جغرافیای ترکیه با باستان‌شناسان ترکیه همکاری کنند. در زمینه ادبیات فارسی هم می‌توان به جستجو و بررسی نسخه‌های تازه پرداخت. در عرصه فرهنگ‌شناسی محققان دو کشور باید به تأثیر متقابل ملتها به فرهنگ و ادب یکدیگر توجه کنند. برای نمونه می‌توان به آداب ویژه نوروز و آلات مشابه موسیقی اشاره کرد. انجام این کارها نیازمند همکاری‌های تنگاتنگ و متمادی محافل علمی و دانشگاهی دو کشور است. در راستای این تحقیقات باید همایش‌ها و میزگردهای علمی برای تبادل اطلاعات و تجربه انجام شود.
در زمینه آموزش زبان فارسی طرفین باید برای تدوین روشهای جدیدتر و بهتر آموزش زبان فارسی در ترکیه همکاری‌های نزدیک و هماهنگی‌های پی‌درپی داشته باشند. در این عرصه می‌توان به تدوین کتاب‌های آموزشی و کمکآموزشی با توجه به خصوصیات زبان‌شناختی ساکنان ترکیه اشاره کرد. آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌ها با واسطه زبان ترکی انجام می‌گیرد که این وضعیت ناشی از مسلط نبودن استادان به زبان فارسی است. مسأله دیگر عدم استفاده از منابع معتبر آموزشی و کمکآموزشی ادبیات فارسی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و استفاده استادان به جای کتاب‌های معتبر، از جزوه‌های خود است. همچنین کرسی‌های زبان فارسی به تجهیزات سمعی و بصری و منابع جدید دسترس ندارند. فقدان نظام ارزشیابی هماهنگ در فرآیند آموزش و سنجش مهارت‌های دانشجویان فارسی‌زبان هم از دیگر مشکلات ماست.
موضوع دیگر توجه نکردن دانشگاه‌ها به طور مناسب به مکالمه است. دانشجویان زبان را با تکیه بر متن‌ها می‌‌آموزند و در گفتگو ضعیف می‌مانند. باید یادآور شوم کتاب‌های تهیه‌شده برای زبان‌‌آموزی با نیازهای فارسی‌آموزان ترکیه هماهنگ نیست. تکیه بر متون کهن و عدم توجه به ادبیات معاصر ایران هم یکی دیگر از آسیب‌های ساختار آموزشی ماست.
دیلک به عدم توجه مراکز علمی و پژوهشی ایران به مراکز ایران‌شناسی ترکیه هم اشاره کرد و خواستار توجه بیشتر ایران به این مراکز شد و با بیان تاریخچه مطالعات ایران‌شناسی در ترکیه ادامه داد: پس از تشکیل جمهوری در ترکیه تا فروپاشی شوروی، ما در ترکیه مرکز یا مؤسسه‌ای علمی ـ پژوهشی که در آن به جز تدریس زبان فارسی، ایران‌شناسی هم مورد توجه قرار بگیرد، نداشتیم. علاقه‌مندان به ایران‌شناسی سالها ناچار بودند برای پیگری علائق‌شان ترکیه را ترک کنند. امروز در شش دانشگاه ترکیه رشته زبان و ادبیات فارسی برای هفتصد تا هشتصد دانشجو تدریس می‌شود و در ۲۰ دانشگاه دیگر نیز فارسی به عنوان درس اختیاری ارائه می‌شود و ۸۰۰ نفر در این درس‌اختیاری شرکت می‌کنند.
انجمن ایران‌شناسی در سال ۱۳۹۴ تأسیس شد. کلاس‌های آموزش زبان فارسی در سه سطح تعریف شده است. همچنین در این دوره‌کلاس‌های آمادگی آزمون زبان فارسی برای علاقه‌مندان و کارکنان نهادهای دولتی ترکیه برگزار می‌شود. این دوره‌ها سه‌ماهه و در قالب دو ترم و سه سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته و به صورت سه روز در طول هفته برگزار می‌شود. علاوه بر دوره‌های آموزشی، این مرکز دوره‌هایی را نیز با عناوین آموزشی ـ فرهنگی در برنامه دارد و تا کنون چندین دوره را برگزار کرده است که از آن میان می‌توان به کارگاه آموزش فنون و اصول مترجمی زبان و ادبیات فارسی، کارگاه شعر و ادب فارسی، کارگاه فیلم ایرانی و نیز سلسله نشست‌های ادبی با هدف معرفی مشاهیر ادبی ایران اشاره کرد.
شاهکارهای ادب فارسی مکرر به زبان ترکی ترجمه شده‌اند و در شکل‌گیری بنیاد فرهنگ ترکی نقش مهمی داشته‌اند؛ برای مثال شاهنامه فردوسی اثری است که در فرهنگ ترکی مقام والایی داشته است. این کتاب نه‌تنها در ادبیات کهن ترکی، که در میان مردم نیز اثر فراوانی داشته است. در مجالس ما شاهنامه خوانده می‌شد و قاریان شاهنامه را «شاهنامه‌خوان» می‌نامیدند. این شاهکار چند بار به ترکی ترجمه شده است. «کلیله و دمنه» هم در ادبیات ترکی جایگاه والایی دارد و چند بار ترجمه شده است. «قابوسنامه» پنج بار به ترکی ترجمه شده و آثار شیخ سعدی هم تأثیرات عمیقی بر ادبیات ترکی گذاشته شده است. کتاب «گلستان» کتاب درسی مدرسه‌های عثمانی بود و ترجمه‌های متعددی از این گلستان و «بوستان» سعدی عرضه شده است.
/6262
نظر شما