علی پاکزاد: تولید بنزین در واحدهای پروشیمی ایران در ابتدای شهریور ماه اغاز طرح ضربتی که بر اساس آن دولت قصد داشته است میزان آسیب پذیری کشور را در مقابل تحریم بنزین کاهش دهد.
طرح تولید بنزین در پتروشیمی های کشور البته سابقه ای طولانی تر دارد و بیش از یک سال پیش از سوی برخی از کارشناسان صنعت نفت بر روی میز وزیر نفت قرار گرفت و بعد از جدی شدن بحث تحریم بنزین در سنای آمریکا دولت تصمیم گرفت به عنوان یک سیاست بازدارنده و نمایش قدرت این طرح را به مرحله عمل برساند البته با توجه به آنکه طی چند سال اخیر دولت با تکیه بر کاهش تدریجی سهمیه های بنزین توانسته است میزان مصرف را تا حد زیادی کنترل کند در عمل با به اجرا درآمدن برنامه تولید بنزین در واحد های پتروشیمی میزان تولید بنزین کشور هب ارقامی فراتر از میزان مصرف روزانه کشور رسیده است.
تولید بنزین ایران تا پیش از اجرای این طرح معادل 45 میلیون لیتر بود و میزان مصرف بنزین در کشور تا پایان سال 88 به شهادت امارهای شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردهای نفتی کشور به حدود روزی 72 تا 75 میلیون لیتر رسیده بود.
در سال 89 دولت با کاهش سهمیه بنزین که با تکیه بر مازاد سهمیه های بنزین باقی مانده در کارتهای سوخت ناوگان خودرویی کشور انجام گرفته بود توانست میزان مصرف را به خوبی مهار کند عملیک ه با توجه به جا افتادن قیمت 400 تومان بنزین ازاد طی سالهای اخیر بدون بازخورد های منفی عملی شده است به طوری که میزان مصرف بنزین در پنج ماهه نخست سال جاری به متوسط روزانه 63 میلیون لیتر رسید رقمی که در مقایسه با دوره مشابه در سال 88 بیش از 10 میلیون لیتر در روز پایین تر است.
این کاهش حتی بیش از کاهش میزان مصرف بنزین بعد از شوک اجرای طرح سهمیه بندی بنزین و آغاز استفاده اجباری از کارتهای سوخت بوده است و می تواند نوید بخش اصلا الگوی مصرف بنزین در کشور باشد البته در صورتی که دولت بعد از هدفمندسازی یارانه ها و افزایش قیمت فروش بنزین بازار را به سمتی سوق ندهد که مصرف دوباره افزایش پیدا کند.
آغاز فصل صادرات
در حال حاضر شش واحد پتروشیمی که مشغول به تولید بنزین هستند در عمل میزان تولید بنزین کشور را در حدود 21 میلیون لیتر در روز افزایش داده اند و رقم تولید روزانه بنزین کشور را به رقمی معادل 66 میلیون لیتر رسانده اند. این فرایند هرچند به معنی مشکلاتی در بازار محصولات پتروشیمی و نوسانات غیر منطقی قیمت در این بازار ها بوده است ولی با توجه به جایگاه استراتژیک بنزین تولید این فراورده در واحدهای پتروشیمی کشور با توجیهاتی بیشتر بر گرفته از حساسیت های ناشی از امنیت ملی قابل تعریف و توجیه است ولی به هر شکل دولت باید با سرعتی بیش از گذشته اقدام به توسعه توان پالایشگاهی کشور کند زیرا در صورتی که پالایشگاههای فعلی کشور اصلاح نشده و واحدهای جدید احداث نشود این خودکفایی ضربتی به آسانی قابل فروپاشی است و توجیه ان با توجه به افزایش هزینه فرصت ناشی از کاهش تولیدات پتروشیمی در بلند مدت ممکن نیست.
اما از نکات قابل توجه در رابطه با این طرح باز شدن بازارهای برای کالایی است که به تازگی در سبد کالاهای صادراتی ایران برای خود جایی باز کرده است.
بر اساس آخرین آمارهای گمرک ایران طی یک ماهی که از تولید پتروشیمیایی بنزین در کشور می گذرد و ایران با توجه به مازادی حدود 3 میلیون لیتر در روز از یک وارد کننده این فراورده به صادر کنند محصول بدل شده است به سرعت توانسته است بالغ بر نیمی از بنزین مازاد خود را بای قمیت های مناسب در بازارهای همسایه به فروش برساند.
امارهای گمرک ایران نشان می دهد طی شهریور ماه سال 89 میزان صادرات بنزین اریان به 45 میلیون لیتر رسیده است و از محل این صادرات معادل 37 میلیارد تومان معادل 36 میلیون دلار ارز وارد کشور کند.
این ارقام نشان می دهد با توجه به انکه بنزین در کشورهایی مانند ارمنستان ، افغانستان و ترکیه کالایی با ارزش محسوب می شود و ایران توانسته است محصول خود را با قیمتی مناسب به این کشورها صادر کند.
بر اساس گزارش گمرک ایران هر لیتر بنزین ایرانی با قیمتی معادل 656 تومان در ارمنستان ،1889تومان در افغانستان،499 تومان در عراق به فروش رفته است. همچنین مقایسه میزان واردات بنزین ایرانی نشان می دهد به ترتیب عراق، افغانستان و ارمنستان بیشترین تا کمترین میزان واردات بنزین را از ایران داشته اند.
یک اشتباه کوچک
آمارهای گمرک ایران حجم کالاهای صادرات وی وارداتی را به کیلوگرم منعکس می کند و البته با توجه به انکه این واحد برای مایعات رواج نداشته و نمی تواند به خوبی گویای میزان تغییرات و روندهای مربوط به کالاهایی باشد که به شکل مایع مورد استفاده قرار می گیرند ضروری است که در زمان تنظیم خبر این ارقام تبدیل و به واحد ملموسی مانند لیتر تبدیل شوند.
سایت دولت امروز بدون توجه به این نکته میزان صادرات بنزین کشور را در نیمه اول سال معادل 32 میلیون لیتر گزارش کرده است، که این رقم به 33 هزار تن صادرات مندرج در گزارش گمرک ایران شباهت دارد و انعکاس این خبر توسط سایت رسمی دولت که باید آنرا به اشتباه لپی تفسیر کنیم میزان صادرات واقعی بنزین کشور را که معادل 45 میلیون لیتر یا همان 33 هزار تن بوده است را کمتر از واقع نشان می دهد و البته با توجه به آنکه دولت اصولا نمی تواند در راستای کوچک کردن موفقیت های خود عمل کند نمی توان این اشتباه لپی را در سایت دولت به تلاش در راستای ناموفق نشان دادن طرح خودکفایی بنزین دانست.
چشم انداز بازار بنزین ایرانی
مقایسه قیمت بنزین صادراتی ایران با قیمت پایه منطقه که فوب خلیج فارس است نشان می دهد ایران توانسته است این فراورده را با قیمت هایی بسیار مناسب به این کشورها صادر کند. متوسط قیمت بنزین سوپر فوب خلیج فارس در شهریورماه معادل هر لیتر500 تومان بوده است و بنزین معمولی نیز در همین دوره با قیمتی معادل هر لیتر 476 تومان به فروش رسیده است و این ارقام به خوبی نشان می دهد قیمت بنزین صادراتی ایران در کشورهای ارمنستان و افغانستان که دسترسی به بازار خلیج فارس ندارند به وضوح بالاتر از قیمت های این بازای بوده است و در عراق نیز قیمت فروش بنزین ایرانی با متناسب یا قیمت بنزین سوپر بوده است که نشان از کیفیت بنزین صادراتی دارد.
این ارقام به خوبی نشان می دهد حتی اگر قیمت تمام شده هر لیتر بنزین در پتروشیمی های کشور ما به حدود 800 تومان برسد بازهم با توجه به قیمت های حاکم در بازارهای صادراتی تولید این محصول توجیه اقتصادی دارد و افزایش توان پالایش کشور بر همین مبنا قابل تعریف است و دولت باید برای به دست اوردن این بازارها هرچه سریع تر به توسعه توان پالاسی کشور در زمنیه تولید فراورده بنزین بپردازد.
نظر شما