تعطیلات یک روزه چه تاثیری بر آلودگی هوا دارد؟

امید سلیمی بنی: تعطیل یا غیر تعطیل، هوای تهران در همه روزها آلوده است، فقط اندکی شاخصها تغییر می کند، ولی شهروندان هیچگاه نمی توانند آسمان پایتخت ایران را آبی ببیند. حالا دولت به جای اجرای برنامه های ده ساله که روزی به عنوان راهکار بیرون رفتن از این وضعیت اسفناک نوشته شده بود، به تعطیلات کوتاه مدت دلخوش کرده اند تا شاید اندکی اکسیژن در میان آلاینده های اصلی هوا مانند منواکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد، ازن و ذرات معلق سربی به ریه تهرانیها برسد.

تعطیل کردن چهارشنبه هفته گذشته و حالا طرحی که گفته می شود تا "اطلاع ثانوی برای کاهش یک ساعته از زمان کار ادارات دولتی" تصویب شده و کارمندان باید زودتر به خانه های خود برگردند. محدودیت بیشتر برای آمد و شد اتومبیلها و موتورسیکلتها و الان هم تعطیل کردن بعضی از روزهای کاری، اینها کارهایی است که دستگاه های درگیر در کاهش آلودگی هوا از جمله کمیته اضطراری تشکیل شده در استانداری تهران، می خواهند با آن، جلوی ذرات معلق را بگیرند. ولی اگر ادارات زودتر بسته شود، یا پایتخت نشینها بعضی روزها در خانه بمانند، هوای تهران، سالم خواهد شد؟

این سئوالی است که تمام کارشناسان به آن پاسخ منفی داده اند. آنها می گویند با کارهای مقطعی مانند تعطیل کردن یک روز کاری، چیزی از حجم آلاینده ها کم نخواهد شد، چون مشکل آلودگی هوا، چند وجهی شده است. پس چرا دولت اصرار به تعطیل کردن شهری دارد که گفته می شود نزدیک به یک چهارم جمعیت کشور را در خود جای داده و عملا، مرکز کلیه فعالیتهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و علمی کشور است؟

مدیر شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در یادداشتی این سئوال را به گونه دیگری مطرح می کند: " چرا پس از بارش اولین باران بهاری و سپری کردن فصول سرد سال، مسئله آلودگی هوا به بوته فراموشی سپرده شده دیگر کسی به یاد اهمیت و اثرات مخرب آن نمی‌افتد؟چرا ما باید دوباره تجربه تلخ کشورهای آلوده صنعتی جهان را تکرار کرده و جان انسان‌های فراوانی را تهدید کنیم؟"

یوسف رشیدی، در یادداشت خود، سئوالش را چنین پاسخ می دهد: "جواب تمامی این چراها مشخص و معلوم است. درحقیقت با این روند کند اقدامات اجرایی و بی‌اهمیتی به قوانین و مقررات مصوب کشور، اگر هوای تهران آلوده نبود باید تعجب می‌کردیم. آنچه همواره به پاکیزگی هوای این کلانشهر کمک کرده، شرایط آب و هوایی بوده است و نه مدیریت آگاهانه بر تولید و انتشار آلودگی هوا."

به بیان دیگر، این مسئول می گوید چشم دوختن مدیران به وزش نسیم برای دور کردن آلاینده های هوا و عبور از دوره های "هشدار" و "بحران" تنها دلیلی است که روزهای آلوده تهران با مصوبه مقامات رسمی در جلسات اضطراری ناگهان تعطیل می شود تا فرشته وکیل بر خزانه باد، نسیمی بفرستد و هوا دوباره به شرایط عادی بازگردد.

این چنین که بر می آید، در پس تعطیلات یک روزه تهران، تنها منطق، گذر از مرحله "هشدار و بحران" است، وگرنه با انباشته شدن کارهای مردم، در روزهای بعد از تعطیلی، مجددا 3 میلیون و 500 هزار خودرو و موتورسیکلت به خیابانهای تهران باز می گردند تا با سوزاندن بنزینی که گفته می شود کیفیت پایین آن از عوامل اصلی آلودگی هواست، روزگار تهران را سیاهتر از پیش کند.