سالی که دموکراسی در آن متوقف شد

استیون چاپمن
در برنامه های تجاری این روزها یک مرد جوان کم طاقت را می بینید که از دیگران سوال می کند :" 2010 به پایان رسید . آیا ما نباید در این برهه زمانی ماشین زمان را اختراع کرده باشیم؟ " مدافعان حقوق بشر می گویند : آیا تمام ما نباید تا این تاریخ از موهبت دموکراسی برخوردار باشیم ؟
سال 1992 بود و پس از فروپاشی جماهیر شوروی سابق که فوکویاما در این خصوص نوشت : در بسیاری از نقاط جهان در حال حاضر ایدئولوژی وجود ندارد که در برابر جهانی سازی که لیبرال دموکراسی را هدف قرار داده اقامه دعوی کند. همزمان هیچ اصل جهانی هم بیش از استقلال فردی ادم ها مشروعیت ندارد.

امروزه روز جهان از آنچه که بود آزادتر و دموکراتیک تر است . اما میزان این پیشرفت ها با تعداد دولت های سرکوب گر برابری می کند. نهاد حقوق بشر در ماه ژانویه به صراحت در گزارشی اعلام کرد که چهار سال گذشته طولانی ترین دوره زوال در چهل سال گذشته بوده است. سال 2010 هم نوید حوادث تازه و تحولات بیشتری برای ما نبود.

چین از نخستین مصادیق است. جایزه صلح نوبل به فعال چینی به مناسبت تلاش هایش برای ارتقای دموکراسی و آزادی بیان در این کشور اختصاص یافت. البته همین تلاش ها یازده سال حبس هم برای وی به ارمغان آورد. در ماه دسامبر به سنت همیشه جایزه به فرد برنده شده داده شد اما این نخستین بار بود که نه برنده صلح نوبل و نه نماینده وی حق شرکت در این جلسه و تحویل گرفتن هدیه را نداشتند . البته این حادثه یک بار هم در سال 1935 رخ داد زمانی که صلح نوبل به یک پناهنده در المان نازی تعلق گرفت .
در کره شمالی کیم جونگ ایل آب پاکی را بر دستان همگان ریخت . وی زمام امور را به پسر خود واگذار کرد که در حقیقت قرار است جای پدر را بگیرد و اثبات کند که مارکسیسم هم می تواند با نظام سلطنتی دوشادوش هم به فعالیت ادامه دهد. در برمه هم برنده سابق صلح نویل خانم سان سو کی پس از تحمل هفت سال حبس خانگی پس از آنکه بازداشت کنندگان وی در انتخاباتی تقلبی برگ برنده را به خود اختصاص دادند ،رها شد .

انتشار اسناد محرمانه ویکی لیکس نشان داد که وزیر دفاع ایالات متحده آقای رابرت گیتس در گفتگو با همتای فرانسوی خود به وی تاکید کرده است که دموکراسی از روسیه امروز رخت بربسته است. در بلاروس هم انتخاباتی برگزار شد که تا ان اندازه آزادانه و عادلانه نبود که الکساندر لوکاشنکو مستبد را در جامه آخرین دیکتاتور اروپا خانه نشین کند.
تلاش های امریکا برای ارتقای دموکراسی در خاورمیان و جهان اسلام هم با شکست روبه رو شد. حامد کرزی رئیس جمهوری افغانستان که یک سال پیش با تقلب در انتخابات بر کرسی فعلی تکیه زد باز هم موفق شد عنان کمیته انتخاباتی را در دست بگیرد . وی که به شدت از دست امریکایی ها عصبانی بود در گفتگو با سفیر این کشور گفت : اگر در موقعیت انتخاب میان طالبان و ایالات متحده قرار داشتم ، بی شک گزینه نخست را انتخاب می کردم.

در عراق شاهد برگزاری انتخاباتی بودیم که نه ماه بعد منجر به نشکیل دولت شد . در این بازده زمانی هم هرگونه اعتراض خیابانی ممنوع اعلام شده بود . در مصر اخوان المسلمین که 88 کرسی را در انتخابات پیشین پارلمانی به خود اختصاص داده بود این بار به دلیل تقلب گسترده خاندان مبارک مجبور شد به یک کرسی قناعت کند . یک روزنامه نگار هم در توضیح تقلب حسنی مبارک که 29 سال است بر کرسی قدرت در مصر تکیه زده است در این خصوص گفت : حداقل وی راه و روش تقلب کردن را اموخته است .
در انسوی اقیانوس هم 85 درصد از ساکنان ونزوئلا تاکید کردند که ما دوست نداریم میهن مان تبدیل به کوبای دوم شود . اما هوگو چاوز که بسیاری از تجارت ها را به شکل دولتی درآورده است به راحتی آب خوردن آخرین شبکه متعلق به مخالفان را هم مهر ممنوعیت فعالیت زد . یک عضو اتحادیه اروپا هم به دلیل دیکتاتور خواندن آقای چاوز از خاک این کشور اخراج شد .

در کوبا اما رهبر انقلاب فیدل کاسترو به صراحت اعتراف کرد که نظام اقتصادی کمونیستی بیش از این به کار کوبای امروز نمی آید . تعداد زندانیان سیاسی در کوبا هم به کمترین رقم خود از سال 1959 تا کنون رسید.
در هایتی زمین لرزه و وبا را باید به انتخاباتی الوده به تقلب و خشونت اضافه کرد. در نیکاراگوئه هم رئیس جمهور اورتگا تصریح کرد که با وجود منع قانونی در انتخابات سال 2011 هم شرکت خواهد کرد .

در آفریقا در سال 2010 شاهد پیشرفت هایی هر چند کوچک بودیم. تعداد کودتاها در این قاره به شدت کاهش یافته است. 48 کشور هم طبق برنامه امسال انتخابات برگزار خواهند کرد. امسال در تانزانیا و سومالی ما شاهد برگزاری انتخابات معتبر بودیم. البته در برخی موارد هم تمرین دموکراسی بیشتر مایه خجالت بود. رئیس جمهوری سودان عمر البشیر از سوی دیوان لاهه تحت تعقیب است اما به راحتی انتخابات در کشورش برگزار می کند و تاکید می کند که من دست ناظران بین المللی را قطع می کنم. رئیس جمهوری ساحل عاج هم انتخابات را واگذار می کند اما حاضر به واگذاری کرسی قدرت نیست و کشور را تا مرز ناارامی داخلی پیش می برد . 2010 در حالی به پایان می رسد که روزهای آن تبدیل به ثانیه هایی شد برای انحصار طلبی دیکتاتورها. برای رسیدن به این حس که دنیا به دموکراسی جهان شمول نیاز دارد ، باید ماشین زمان را اختراع کنیم. 48
ریل کلیر 25 سپتامبر / ترجمه : سارا معصومی