ترامپ چگونه معادلات سوریه را تغییر داد؟

در حالی که تروریست ها در شمال سوریه، در سکوت رسانه های خبری دنیا به جان یکدیگر افتاده اند، کردهای سوریه برای حفاظت از خود به سمت صلح چرخیده اند، صلحی که هنوز معلوم نیست راه آن از مسکو می گذرد یا واشنگتن؟

زهره نوروزپور: در حالی که جنگ و درگیری بین نیروهای تروریستی در شمال سوریه شدت گرفته است کردهای این منطقه پیام دوستی به بشار اسد فرستاده اند. در این میان واشنگتن پست به نقل از منابع مطلع گزارش داد ترامپ طرح دو نفر از مقامات ارشد دولت خود درباره سوریه با محوریت ایران را رد کرده است. روزنامه آمریکایی واشنگتن پست به تشریح اختلافات میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با دو نفر از مقام‌های ارشد دولت وی درباره راهبرد واشنگتن در سوریه پرداخت.(اینجا)

واشنگتن‌ پست نوشت مقام‌های ارشد آمریکایی قرار است طی روزهای آینده نشستی در کاخ سفید برای رایزنی درباره راهبرد آمریکا در سوریه برگزار کنند. به زودی جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا نیز برای گفتگو در همین مورد راهی ترکیه می‌شوند.(اینجا)

لجبازی ترامپ با کارگزاران دولتش در حالی صورت می گیرد که روز چهارشنبه 12 دی ماه مصادف 2 ژانویه ، فرماندهی عملیات مشترک عراق فاش کرد، مقصد نیروهای آمریکایی خارج شده از سوریه به داخل خاک عراق و مشخصا اربیل، مرکز اقلیم کردستان عراق است. (اینجا)
بغداد در حالی این مساله را شفاف سازی کرد که  سایت عبری زبان دبکا  در همین تاریخ یعنی 2 ژانویه، مدعی شد که افسران اماراتی و مصری از شهر منبج سوریه بازدید کرده‌اند تا بعدا نیروهایشان را به جای نیروهای آمریکایی در این منطقه مستقر کنند.

سایت عبری زبان دبکا در گزارشی درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه اعلام کرد: آمریکا به رغم خارج کردن نیروهایش اما هرگز به صورت نهایی این منطقه را ترک نخواهد کرد. به ویژه اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا بعد از دیدارش با لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی اعلام کرد که آماده است نیروهای آمریکایی را به تدریج از سوریه خارج کند. ترامپ به گراهام اطمینان داد که آمریکا به شکست داعش پایبند است و نیاز به پایان مأموریت جنگ علیه داعش را درک می‌کند.(اینجا)

با اینحال در خبرهای امروز آمده است که کردهای سوریه عزم خود را برای صلح با بشار اسد جزم کرده اند.(اینجا) پیش از این نیز پس از تصمیم ترامپ مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از سوریه تحلیلگران پیشبینی کرده بودند که کردها یا با بشار اسد مذاکره خواهند کرد یا به ایران و روسیه مذاکره خواهند کرد. (اینجا)

این در حالی است که امروز یکی از رهبران برجسته کرد در نیروهای سوریه دموکراتیک تاکید کرد که کردها باید به خاطر آینده خود به توافقی با دمشق دست یابند.

ریدور خلیل، از فرماندهان برجسته کرد نیروهای سوریه دموکراتیک به خبرنگار خبرگزاری فرانسه در شهر عامودا گفت: ما باید به خاطر آینده کانتون کردها به توافقی با دولت سوریه دست یابیم، چرا که مناطق ما بخشی از سوریه محسوب می‌شود.(اینجا)

همچنین روز گذشته ­روزنامه ینی چاغ چاپ ترکیه نوشت: گروه موسوم به یگان های مدافع خلق( ی پ گ) طرحی را برای توافق با دولت سوریه تهیه و آن را به دیپلمات های روس ارائه کرده است.

یک روزنامه عربی نیز فاش کرد که فرمانده یگان‌های مدافع خلق کرد سوریه پس از اعلام خروج نیروهای آمریکا از این کشور به همراه پیامی به مسکو و دمشق سفر کرده است.

در این باره چند منبع مطلع به روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط گفتند که چند روز بعد از توئیت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و اعلام اینکه قصد خروج سریع و کامل از سوریه را دارد، (اینجا) سیبان حمو، فرمانده یگان‌های مدافع خلق کرد سوریه به همراه یک هیئت به پایگاه حمیمیم رفت سپس دیداری محرمانه در دمشق برگزار شد که علی مملوک، مدیر دفتر امنیت ملی سوریه، علی ایوب، وزیر دفاع سوریه و هیئت نظامی روسیه در آن حضور داشتند.

طبق گفته منابع الشرق الاوسط، حمو در این سفر حامل پیامی با محتوای "تحویل مرزها به دولت سوریه در ازای موافقت دمشق با حکومت محلی با ضمانت روسیه" بوده است.

این منابع تصریح کردند: این پیشنهاد به دنبال دستیابی به توافقی برای "پر کردن" جای خالی نیروهای آمریکایی پس از خروج از سوریه و بستن راه مداخله ترکیه در شمال و شمال شرقی سوریه است.

همزمان با سفر هیئت ترکیه به ریاست مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه این کشور در ماه گذشته میلادی به مسکو، فرمانده یگان‌های مدافع خلق کرد سوریه نیز به مسکو سفر کرد و با سرگئی شویگو، وزیر دفاع و والری گراسیموف، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه دیدار کرد.

منابع مذکور در ادامه تاکید کردند که پیام یگان‌های مدافع خلق به دمشق "ضرورت عدم تکرار اشتباه عفرین بود: موضع‌گیری‌های تند دو طرف یعنی دمشق و همچنین قامشلی منجر به ضررهایی در عفرین شد که به نفع هم‌پیمانان آنکارا بود.

هیئت کردها در این سفر همچنین از اعلام آمادگی کردها برای تحویل مرزهای شرقی سوریه به دولت دمشق و موکول شدن موضوع قانون اساسی و حل و فصل سیاسی مساله سوریه به آینده خبر داد.

هیئت یگان‌های مدافع خلق کرد همچنین به مسؤولان دمشق گفته است که عدم تکرار اشتباه عفرین نیازمند "انعطاف‌پذیری و مشخص کردن اولویت‌ها" است. در همین راستا، یکی از افراد حاضر در این هیئت عنوان کرد: ما در خصوص آینده سوریه اختلاف نظر داریم نه در خصوص سوریه، مرزها و وحدت آن. وی طرف سوری را از پیشنهادی مطلع کرد که مفادش آمادگی "یگان‌ها" برای تحویل تمام نقاط مرزی جهت گسترش حاکمیت دولت سوریه به نظام دمشق است و به موجب آن موضوع قانون اساسی و راه‌حل سیاسی به آینده موکول شود با این شرط که روسیه ضامن این تدارکات باشد.

منابع گفتند، مسکو در تلاش برای نقشی قابل قبول بین ترکیه و کردها با تفاهم دمشق و معامله با واشنگتن است.

این در حالی است که قرار است مایک پامپئو، وزیر خارجه و جان بولتون مشاور امنیت ملی و دانفورد رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و جیمز جفری به منطقه سفر کنند.(اینجا)

در فکر ترامپ چه می گذرد؟؛ کارشناسان به خبرآنلاین پاسخ می دهند:

جعفر حق پناه کارشناس مسائل ترکیه درباره نقش کردها در آینده سوریه و منطقه می گوید: به‌طور کلی پروسه حل و فصل منازعه سوریه رو به جلو هست و به نظر من برنامه سیاسی آن متوقف نشده است. مسئله کردی هم در همین چارچوب قابل تفسیر است. مسئله کردی به‌طور کلی در خاورمیانه به‌ویژه در عراق و سوریه یک متغیر وابسته است، نه یک متغیر مستقل، یعنی فاکتوری است که بیشتر تحت تاثیر فرایندهای کلی و نوع روابط میان کنشگران منطقه و بین‌المللی تنظیم می‌شود. در یک دوره‌ای با توجه به خلأ قدرت در سوریه و حتی در عراق به وجود آمده بود، ‌در هر دو منطقه می‌بینیم که تا حدی کردها قابلیت نقش‌آفرینی ناحیه‌ای‌شان افزایش پیدا کرده بود، اما این به معنای این نبود که این ظرفیت را به صورت کامل دارند و آن‌ها می‌توانند تغییر نقش دهند، مثلا از یک بازیگر ناحیه‌ای به یک کنشگر منطقه‌ای تبدیل شوند و در حد یک دولت ارتقا پیدا کنند. و الان هم به نظر می‌آید که دوباره دارد این وضعیت متناسب با آن جایگاه واقعی که کردها در سوریه داشتند تنظیم می‌شود، یعنی آن‌ها به هر حال می‌توانند در معادلات روی زمین تاثیرگذار باشند، اما در همین حد است. قطعا آن‌ها به وضعیت قبل از 2010 برنمی‌گردند، حتما در سوریه جدید از اختیارات و امتیازات بسیار بیشتری برخوردار می‌شوند، اما در همین حد است و من فکر نمی‌کنم اتفاق بیشتر از این رخ دهد. این دفعه باز هم آمریکا نشان داد که قصد استفاده ابزاری از مسئله کردی در بین گروه‌های کرد دارد و فکر می‌کنم این به نوع نگرشی که گروه‌های سیاسی نظامی کرد، چه در عراق، چه در ترکیه و چه در سوریه به نوع روابط با کشورهای بزرگ مثل آمریکا دارند، تاثیرگذار است و این بی‌اطمینانی و بی‌اعتمادی به نوعی به سرخوردگی بزرگ‌تری دامن می‌زند که میتواند جنبش کردی را برای یک دهه تحت تاثیر خودش قرار دهد. (اینجا)

سید ایمان موسوی کارشناس بین الملل در یاداشتی برای خبرآنلاین از زوایه خروج آمریکا این مساله را بررسی کرده است و می نویسد: آمریکا در عراق ۵ هزار نیروی آمریکایی دارد در این بین آمریکا بر خروج ۲ هزار نیروی آمریکایی در سوریه تاکید دارد. از این منظر، دولت آمریکا به دنبال این است که بحران سوریه را با مرکزیت عراق ساماندهی و هدایت کند. این سیاست در حالی از سوی ترامپ پیگیری می شود که در عراق طیف گسترده ای از جریان های سیاسی و نظامی در عراق از جریان های کمونیستی تا ملی گرایی و لیبرال امروز مخالف رویه ترامپ هستند. حضور ترامپ در پایگاه عین الاسد در شهر الانبار توهینی آشکار به حاکمیت و غرور ملی عراقی هاست. در عرف دیپلماتیک روسای جمهوری وقتی وارد کشوری دیگر می شوند ابتدا بایستی با مقام رسمی آن کشور دیدار کنند و بعد از آن به جاهای مهم سر می زنند. از این رو می توان این دیدگاه را در نظر گرفت که ترامپ دچار ابهامی استراتژیک شده است . ابهامی که از یکسو بر خروج از سوریه در عین تاکید بر بقا در عراق متکی است.(اینجا)

پیرمحمد ملازهی کارشناس آسیای شرق با نگاه به بازیگران حاضر در سوریه و نقش آنها در تصمیم ترامپ به خبرآنلاین گفت: در حال حاضر روسها تصمیم خودشان را گرفته اند و حضورشان در مناطقی که قبلا حضور داشتند الان می بینیم که آرام آرام وارد بازی می شوند و بازسازی می کنند. از جمله یمن، مصر، لیبی و سوریه ... حتی عراق، بنابراین یک بحث این است که ترامپ و پوتین احتمالا به یک تفاهم رسیده اند بر سر  تقسیم غنیمت در منطقه هر دوطرف حضور داشته باشند اما در شکل حساب شده که منافع یکدیگر را در معرض خطر قرار ندهند.
طرف دیگر پشت پرده، ترکیه است. به نظرم ترامپ و اردوغان به تفاهم رسیدند. خالی کردن پشت کردها از سوی آمریکا، در حقیقت به این معنا است که با ترک ها به تفاهم رسیده اند. حالا این تفاهم چیست؟ خیلی مشخص نیست! اردوغان فعلا فقط تهدید می کند! و این تهدیدات عملیاتی شود یا نه بازهم خیلی روشن نیست. من فکر میکنم، بر سر ساختار قدرت آینده سوریه حتی بدون ایران، روسیه با امریکا و ترکیه با آمریکا، به یک تفاهم رسیده اند. نتیجه این تفاهم، همین سیاستی است که ترامپ با توئیتر اعلام کرد.(اینجا)

در همین رابطه حسین تفضلی مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل نیز همین عقیده را دارد اما به نحوی دیگر در کافه خبر خبرآنلاین برای ما تشریح کرده است:  از دید من خروج آمریکا از سوریه و افغانستان، از سویی توافقی برای رد و بدل کردن امتیاز بین ترامپ و اردوغان و پوتین است و از سوی دیگر بالا بردن هزینه مالی و وجهه بین المللی برای روسیه و ایران و همچنین رژیم اسلامگرای اردوغان می باشد. این بدان معناست وقتی روسیه، جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در امنیت و مبارزه با ستیزه جویان و تروریستهای پراکنده و باقیماندگان داعش موفقیت لازم را بدست نیاورند، انگشت اتهام به سمت آنانی خواهد رفت که با ماندن خود، در ردیف اول قرار گرفته اند. ناگفته نماند این تحرکات بیشتر  به حقوق بشر در این سرزمینها صدمه وارد خواهد آورد.(اینجا)

جلال چراغی کارشناس خاورمیانه در همین رابطه به خبرآنلاین گفت: به نظر می‌رسد که اهداف مختلفی در پس این تصمیم آمریکا به یکدیگر پیوند خورده است، اما آنچه در ظاهر می‌نماید این است که این تصمیم با هماهنگی و همراهی ترکیه اتخاذ شده است و برآیند آن نیز- درصورتی‌که اتفاق جدیدی نیفتند- به نفع محور مقاومت ازجمله ایران و روسیه خواهد شد؛ به‌این‌علت که بسیاری از رسانه‌های رژیم صهیونیستی این تصمیم ترامپ را خنجری از پشت به تل‌آویو و سیلی بر صورت آن تعبیر می‌کنند و از این منظر است که این تصمیم درصورتی‌که سوریه و متحدانش بتوانند با آینده‌نگری و فرجام‌نگری از آن بهره‌برداری کنند، به نفع جبهه مقاومت تمام خواهد شد.(اینجا)

و در نهایت نادر انتصار  استاد ممتاز علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی در گفت و گو با خبرگزاری خبرآنلاین درباره آینده خاورمیانه با وجود آمریکای ترامپ گفت: هدف اصلی ترامپ در منطقه حاشیه نشین کردن یا به قول او مهار  ایران در منطقه است.  تحولات اخیر هیچگونه تغییری در سیاست آمریکا در مورد ایران ایجاد نکرده است.  احتمال تشدید فشارهای آمریکا برای ایجاد بی‌ثباتی در ایران همیشه وجود دارد.  لذا روابط ایران و آمریکا می تواند متشنج تر شود.تا زمانی که تغییرات بنیادی و مردم سالاری در ساختار سیاسی, اجتماعی و اقتصادی اکثر کشورهای خاورمیانه ایجاد نشود و تا موقعی که کشورهای برون منطقه ای خاورمیانه را  فقط به عنوان مهره شطرنجی در بازیهای سیاسی خود حساب کنند من امید چندانی به ثبات دراز مدت در  خاورمیانه ندارم.(اینجا)

52310

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 1219790

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
4 + 0 =