کوه دماوند با بیش از هزار متر اختلاف ارتفاع نسبت به دومین کوهِ پس از خود، بلندترین چکاد (قله)ی ایران است و به همین دلیل برای کوه‌نوردان ایرانی، اهمیت زیادی دارد. دماوند همچنین به خاطر سیمای شاخص و دلاویز، و به دلیل زیستبوم کم‌مانندی که فراهم ساخته، در اسطوره‌ها، تاریخ، و حیات اجتماعی ایران، جایگاهی ممتاز دارد. همین چند مورد، برای آن که ما را موظف به حفاظت از کوه دماوند کند کافی است، اما این هم جای یادآوری دارد که حفظِ ماهیت و سیمای طبیعی دماوند، کمک می‌کند که وجدان همگانی ما نسبت به حفاظت همه کوهستان‌های کشور که تأمین‌کننده‌ی آب و ضامن بقای ایران و ایرانی هستند نیز حساس و کوشنده شویم.
در پی چند دهه هشدار دوستداران محیط‌های کوهستانی درباره آن‌چه دماوند را تهدید می‌کند، و با گذشت پانزده سال از اعلام «روز ملی دماوند» و اجرای برنامه‌های «نگاهبانی دماوند» از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد برای جلب توجه همگان به ارزش‌های این کوه، از حدود سه سال پیش کارگروهی با عنوان «کارگروه صیانت از دماوند» شکل گرفته است. در این کارگروه، نمایندگان اداره کل محیط زیست و اداره کل میراث فرهنگیمازندران، استانداری مازندران، بخشداری لاریجان، شهرداری و شورای شهر رینه، فدراسیون کوه‌نوردی، انجمن دوستداران دماوندکوه، انجمن کوه‌نوردان ایران (و گاه، افرادی از سازمان‌های دیگر) مشارکت دارند. هدف کارگروه، رفع عامل‌های تهدیدکننده محیط زیست و چشم‌انداز دماوند است.
اگرچه دماوند از سوی سازمان حفاظت محیط زیست (در سال ۱۳۸۱، از ارتفاع ۴۱۰۰ متر به بالا) و سازمان میراث فرهنگی (در سال ۱۳۸۷) در فهرست آثار طبیعی ملی به ثبت رسیده است، اما واقعیت این است که این ثبت‌ها فقط روی کاغذ انجام شده و این دو سازمان حضور تأثیرگذاری در منطقه ندارند. با این حال به نظر می‌رسد که همکاری‌ها و هم‌اندیشی‌هایی که در چارچوب «کارگروه صیانت» میان دستگاه‌های دولتی و غیردولتی صورت گرفته، می‌رود که به چالاک شدن سازمان‌های دولتی در ایفای مسوولیت‌هایشان و به مسوولیت‌پذیری بهره‌برداران از این کوه (از جمله: کوه‌نوردان و گردشگران) کمک کند. یک مثال از این همکاری‌ها و هم‌اندیشی‌ها، این که در روز ۱۶ دی نمایندگان انجمن دوستداران دماوند و انجمن کوه‌نوردان، در پیگیری پیشنهادی که از چند سال پیش به صورت‌های گوناگون مطرح کرده‌اند، دیداری با ظهرابی معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست داشتند و خواستار شدند که محدوده «اثر طبیعی ملی» دماوند به ۲۲۰۰ متر به بالا گسترش یابد. ظهرابی نظر مثبتی به این پیشنهاد نشان داده، همچنین زارعی رییس فدراسیون کوه‌نوردی اظهار داشته که با این پیشنهاد موافق است و ضرورت دارد که صعود به دماوند تابع ضابطه‌هایی باشد تا به محیط این کوهستانِ منحصر به فرد آسیب نرسد.
فدراسیون کوه‌نوردی و سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حفاظت کوهستان، با عنایت به برنامه‌های مدیریتی که در بسیاری از کوهستان‌های جهان (مانند مون‌بلان در اروپا، کلیمانجارو در تانزانیا، و گراند تیتان در آمریکا) اجرا می‌شود، معتقدند در عین این که در دماوند می‌توان کوه‌نوردی و گردش کرد، کاملاً ممکن است که پوشش گیاهی، حیات وحش، و به طورکلی طبیعت منطقه را هم حفظ (و در نقاط تخریب شده؛ احیا) کرد.
لازمه دستیابی به هدفِ بزرگِ حفظ دماوند، این سرمایه ملی و نماد سرزمینیِ ما، همکاری دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، وضعِ مقررات ویژه، و اِعمال قانون از سوی نهادهای مسئول است.
۴۲۴۲
نظر شما