محمد سیاح: بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری و مدنی باید دادگاه نام و مشخصات شاهد را به طرف دیگر دعوا ارائه کند تا شخص مورد نظر در مورد سلامت و عدالت شخص شاهد، تحقیق و بررسی کرده و اگر مشکل یا ایرادی را مشاهده کرد به دادگاه ارائه کند ولی متأسفانه این قانون در دادگاه‌ها اجرا نمی‌شود.
خرید و فروش شهود در جلوی دادگاه‌ها در دهه اخیر به یک معضل تبدیل شده به‌طوری که برخی سودجویانی که از عقوبت الهی ترسی ندارند شهادت در دادگاه را به‌عنوان حرفه و پیشه خود انتخاب کرده و افراد بی‌گناه را با یک شهادت دروغ متهم می‌کنند. در محاکم قضایی جهان شهود جایگاه ویژه‌ای در پرونده‌های کیفری و حقوقی دارند. قضات در دادگاه‌های اروپا شاهد را ملزم می‌کنند به خدا، دین و مقدساتی که به آن معتقد است برای اطمینان از صحت گفته‌هایش سوگند یاد کند و شاهد هم می‌داند سوگند دروغ و رعایت نکردن قانون شهود چه عواقبی دربر دارد. شهادت شهود در قانون جمهوری اسلامی به‌عنوان حکمی بیّن و شرعی محسوب می‌شود.
ماده 1309 قانون مدنی پیش از این اثبات اسناد رسمی را با شهادت شهود خلاف دانسته بود که در تاریخ هشتم آبان‌ماه 1367 شورای نگهبان این قانون را خلاف شرع دانسته و شهادت شهود را بیّنه و شرعی حتی در اثبات اسناد رسمی اعلام کرد. با این قانون دیگر هیچ حرف و حدیثی در حقانیت و تأثیر‌گذاری اظهارات شهود در دادگاه‌های کشور نداریم ولی اینکه آیا شاهد عادل است یا دروغگو با دادگاه است.
در اروپا دادگاه‌ها بر اساس سیستم پرس‌آزمایی برگزار می‌شود به‌نحوی که شاهد در محضر دادگاه، هیأت منصفه، شهود، وکیل و دادستان سؤال و جواب می‌شود و قاضی استماع می‌کند و شاهد فرصتی برای دروغگویی یا تضاد گویی ندارد ولی در ایران تمامی سؤالات را باید قاضی سؤال کند و در این فاصله شاهد فرصتی کافی برای دروغ‌پردازی دارد. هرچند که گروهی از وکلا و حقوقدانان بر این عقیده‌اند که در جامعه امروزی نباید شهادت را رکن اصلی تصمیم‌گیری در پرونده قرار داد ولی می‌توان با اجرای صحیح قانون این آسیب قضایی را رفع کرد به نحوی که قضات و دفاتر دادگاه‌ها صحت و سلامت شاهد را بر اساس قانون ارزیابی کرده و مستمع اظهارات شهود باشند.
|
اظهارنظر مسئولان درخصوص شهود دروغین |
||
|
نام |
سمت |
اظهارنظر |
|
حجت‌الاسلام کریمی |
معاون قضایی قوه قضائیه
|
وقتی عده‌ای اکنون در کنار دادگستری‌ها نشسته‌اند و در قبال دریافت پول شهادت دروغ می‌دهند قاضی چه‌کار می‌تواند بکند . وقتی مردم موازین اسلامی را زیر پا گذاشته و شهود دروغگو را در دادگاه حاضر می‌کنند و در دادگاه تجدیدنظر هم باز شهودی دیگر به دروغ شهادت می‌دهند قاضی چه کند. رسانه‌ها باید مردم را آگاه کنند که قسم دروغ، گناه کبیره است و با قسم دروغ ممکن است خون بیگناهی ریخته شود. |
|
آیت‌‌الله محمد امامی‌کاشانی
|
خطبیب نمازجمعه تهران
|
خیلی ناله‌ها از کارشناسی‌های غلط و از حکم‌های غلط در دستگاه قضایی بلند است و اگر حکم پرونده‌ای غلط بود، آهش به دامان قاضی، دادرس، کارشناس و شهود آن پرونده بازمی‌گردد. دادگستری و دستگاه قضایی باید ببیند و بداند که صدق در تمام امور نسبت به کار قضا ارزشمندتر است و دادگستری ما در عصر امام زمان باید از صداقت و صراحت بی‌نظیری برخوردار باشد. در دهه اخیر خرید و فروش شهود در جلوی دادگاه‌های کشور به یک معضل تبدیل شده به‌نحوی که حتی داد وکلا هم درآمده است. این افراد که بعضاً در دادگاه‌های خانواده، کیفری و حقوقی نقش شاهد را ایفا می‌کنند در بسیاری از موارد حتی طرفین دعوا را نمی‌شناسند و تنها با یک شهادت یا قسم دروغ پول خود را از یکی از طرفین دعوا دریافت کرده و دادگاه را ترک می‌کنند. |
|
عباسعلی رحیمی‌اصفهانی |
معاونت تنقیح، تدوین و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری
|
بعد از انقلاب مصوب شد شهود به هر میزان که بتوانند دعوا را اثبات کنند در پرونده تأثیر گذارند ولی شاهد باید عدالتش برای قاضی محرز شود. امروز مشاهده می‌شود قضات به‌دلیل کم‌حوصلگی، بومی نبودن قاضی، تراکم پرونده‌ها و مدت زمان محدود برای رسیدگی به پرونده وقتی برای احراز عدالت، عدم سوءپیشینه و دروغگویی شاهد اختصاص نمی‌دهند و تنها به اظهارات کتبی شاهد بسنده می‌کنند. قاضی باید به وظایف قانونی و شرعی خود در مورد شهود عمل کند که تفهیم اهمیت قسم، شهادت و عواقب شهادت دروغ از مهم‌ترین این اقدامات است. |
|
مرتضی بختیاری |
وزیر دادگستری |
حضور شهود در جایی لازم و ضروری است که دلایل پرونده برای اثبات گناه یا بیگناهی کافی نباشد و طرفین اعلام کنند در این ماجرا چند نفر شاهد حضور داشتند. صحت پاکدامنی شهود نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در صدور حکم ایفا می‌کند در حالی که شهادت دروغ غیر از بار گناهی که برای شاهد به‌همراه دارد تأثیر زیادی در حکم قاضی پرونده می‌گذارد. محاکم باید با حوصله و دقت بیشتر به‌دنبال عدله‌ای غیر از شهود بروند و تنها در مواقعی که الزام به شاهد باشد با اطمینان از عدالت شاهد از اظهارات شهود استفاده کنند. |
|
بهمن کشاورز |
رئیس اتحادیه کانون‌های وکلای ایران |
عقل، ایمان، صداقت، طهارت، عدالت و عدم دشمنی با طرفین دعوا و عدم انتساب و خویشاوندی، بر اساس قانون از مهم‌ترین دلایل شهود است. اینکه بگوییم قضات سرشان شلوغ است و وقت ندارند و شاهد بدون احراز شرایط قانونی شهادت دهد کاملاً غیرقانونی و غیرشرعی است و ممکن است بیگناهی به اشتباه متهم شود در جامعه امروزی که دروغگویی برای امرار معاش افزایش یافته است نباید پایه و اساس محاکم شهادت شهود باشد. |
|
محمد اسداللهی |
وکیل پایه یک دادگستری |
قانونگذار یکی از شرایط شهادت را عادل‌بودن شاهد عنوان کرده ولی این عدالت را به‌صورت کامل تعریف نکرده است. سوگند شهود در جامعه‌ای صادق و کم‌آسیب بروز می‌کند. باید قانونگذاران با توجه به وضعیت جامعه شرایط خاصی را برای شهادت شهود اتخاذ کنند، به‌نحوی که الزام شهادت برای جرائمی که هیچ راهی جز شهادت شهود ندارند استفاده شود. با توسعه علم و تکنولوژی در بسیاری از پرونده‌های کیفری مانند قتل و سرقت و... نیاز کمتری به شاهد است و قانون در این مورد باید تنقیح شود. |
|
گلرخ افقهی |
وکیل پایه یک دادگستری |
هرچند که دادگاه برای ورود و خروج شهود قلابی کنترل‌های خاصی را قرار داده ولی بازهم شهود دروغگو در دادگاه حاضر می‌شوند. در بسیاری از موارد مشاهده شده شهادت دروغ موجب اعدام یا حبس ابد یک زندانی شده است. در یکی از شعب دادگاه‌های انقلاب قاضی از شاهد می‌خواهد قبل از شهادت، وضو گرفته و تمامی آداب شهادت را رعایت کند و آن‌چنان موارد شهادت دروغ را برای شاهد بیان می‌کند که حتی وکلا هم دچار اضطراب و دلهره می‌شوند. |
جرم شهادت دروغ در مقابل قاضی دادگاه خانواده چیست؟ (با توجه به اینکه شاهد در مقابل قاضی سوگند به قرآن خورده که هرآنچه می‌گوید راست است) و اگر اسناد و مدارکی وجود داشته باشد (مانند استعلام از بانک‌ها و سایر شرکت‌ها و مؤسسات) که شهادت راست نبوده چه‌کار باید کرد؟ به کجا باید شکایت کرد؟
بنابر ماده 650 قانون مجازات اسلامی، مجازات این جرم سه ماه و یک روز تا دوسال حبس یا یک‌میلیون و پانصد هزار ریال جزای نقدیه.
اما اگر حکمی صادر شده باشد که مبنای آن حکم شهادت دروغ بوده باشد از طریق اعاده دادرسی نسبت به آن حکم می‌توان اعتراض کرد و مرجع اعاده دادرسی دیوان عالی کشور است.
42
نظر شما