ناتان جی بروون*
نفس رژیم مصر به شمارش افتاده است. بیشتر کسانی که این روزها در خیابان ها شعار می دهند در طول عمر خود تنها یک رئیس جمهور را دیده اند. در شش دهه گذشته مصر تنها سه رئیس جمهور را تجربه کرده است. در این فضا هر نتیجه ای محتمل است: بازگشت به روزهای دیکتاتوری، ادامه ناآرامی ها، بازنشستگی آرام حسنی مبارک پیش از انتخابات و یا حتی سقوط کامل دولت مبارک ها. منافع ایالات متحده در مصر هم بسیار است و هم ریشه دار و عمیق. واشنگتن باید با نگاه به آینده و البته عدم برخورداری از قدرت پیشگویی در خصوص امروز مصر تصمیم گیری کند. اما نباید فراموش کرد که این روزها در تاریخ بین الملل بسیار حساس هستند اما لحظه به لحظه آن برای مصری ها اهمیت فوق العاده و خاص دارد و بازیگران آن هم بی شک مصری ها هستند. قرار دادن مصری ها در قلب تصمیم گیری ها به معنای بیرون راندن منافع واشنگتن از دری دیگر نیست.
واشنگتن نه تنها مقصر این ماجرا است و نه البته بازیگری منفعل و بی اراده. واشنگتن بی گناه نیست چرا که بیش از اندازه قاطی بازی های داخلی حسنی مبارک شد. تنش در رابطه میان قاره و واشنگتن بسیار به چشم می خورد اما رابطه با کاخ سفید تنها دغدغه معترضانی نیست که این روزها در خیابان های قاهره شعار " دیکتاتور برو بیرون " سر می دهند. باراک اوباما باید به گونه ای برخورد کند که این ذهنیت به معترضان مصری دست ندهد.
آگر سیاستمداران آمریکایی اندکی در تاریکی عمل می کنند و نمی توانند کنترل امور را هم در دست بگیرند، این ناتوانی را نمی توان به بی قدرتی تمام عیار آنها تعبیر کرد. در خیابان های قاهره چندان شعارهای ضد امریکایی به گوش نمی رسد. با این همه دولت مصر منتظر چراغی از جانب غرب بخصوص کاخ سفید است تا بتواند اعتبار بین المللی خود را محک بزند . اگر اوباما به خاندان مبارک بفهماند که حق سرکوب خشونت آمیز معترضان را ندارد، بی شک حسنی مبارک هم به فکر راه چاره دیگری می افتد.اوباما باید از همین امروز تا روزی که آرامش به هر نحوی به مصر بازگردد، ادب را در ادبیات خود حفظ کند و البته به آینده دراز مدت مصر فکر کند نه امسال و سال آتی.
اوباما به دلیل وابستگی و دلبستگی سیاسی واشنگتن به مصر نمی تواند از راهپیمایی ها حمایت کند اما باید تاکید کند که دولتی که پایه های قدرت آن بر اساس مبارزه با میل و اراده های مردمی باشد بی شک نمی تواند شریک قابل اطمینان و طولانی مدتی برای واشنگتن باشد .اوباما نیازی به فاصله گیری جدی از خاندان مبارک ندارد اما باید غیرعادی بودن برخی حرکت های آنها را گوشزد کند. آمریکایی ها از سیاستمدار تا تحلیل گران باید بپذیرند که اگر این انقلاب، انقلاب مردم مصر و متعلق به آنها است ، نباید کوچک ترین حرکات را در قالب منافع داخلی آمریکا یا منافع منطقه ای این کشور تعبیر و تفسیر کرد. اوباما و همراهانش در کاخ سفید باید تا بدان جا که می توانند از قرار گرفتن بر سر دو راهی انتخاب میان روی کار آمدن اسلام گراهای مخالف واشنگتن در قاهره و حمایت از جریان های دیکتاتور اجتناب کنند. علاوه بر این دلیلی برای ترس از اخوان المسلمین هم وجود ندارد .
این حزب در این روزهای مصر نقشی جدی دارد اما اصلی ترین کلید بازی نیست. اگر این حزب به عنوان جریانی سیاسی و مترقی ظهور کند، بی شک به نفع جریان دموکراسی در مصر است . جریان های اپوزیسیون در مصر در چند دهه اخیر در تولید جریان های فکری جدید و احزاب ریشه دار ناکام بوده اند. احزاب موجود هم به مخالفت با دیکتاتوری بیشتر پرداخته اند تا ترغیب دموکراسی. این احزاب اکنون فرصتی دوباره در اختیار دارند. شاید نتوانیم به دلیل مصلحت های سیاسی به آنها مستقیما کمک کنیم اما می توانیم مانع از نابودی کامل آنها شویم.
*استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه جورج واشنگتن
نظر شما