آیة الله محمد آصف محسنی فرزند محمد میرزا محسنی، ۵ اردیبهشت ۱۳۱۴شمسی در قندهار افغانستان به دنیا آمد. آموزش‌های ابتدایی را در مکتب‌خانه آغاز کرد و از ده سالگی نزد پدر به خواندن و نوشتن پرداخت.
وی درسال ١٣٢٨ شمسی ، هنگامی که تنها ۱۴ سال داشت ، به علًت شرایط ویژه آن هنگام کشورش به همراه خانواده به پاکستان رفت و در کویته اقامت گزید ودر این هنگام بود که زبان اردو را آموخت.
پس از دوسال ، یعنی در سال ١٣٣٠ شمسی به همراه خانواده ، به قندهار بازگشت. آیة الله ، ابتدا به مدت ۶ ماه در قندهار مقدمات علوم دینی را خواند، و پس از آن به روستایی در جاغوری در غزنی افغانستان رفت و در مدت ۸ ماه، هدایه و سیوطی و حاشیه ملاعبدالله و بخشی از معالم و لمعه را در آنجا فراگرفت.
محمدآصف محسنی، در تیر ماه سال ۱۳۳۲شمسی ،برای کسب فیض بیشتر وخوشه چینی از خوان گسترده علمی در حوزه علمیه نجف اشرف به عراق ونجف اشرف هجرت نمود و پس از به پایان بردن دروس سطح حوزه ، گام در مرحله ای تازه نهاد.
او در این باره اظهار می داشت ، تعطیلات حوزه برایش خوشایند نبوده و روزهای تعطیل هم مشغول به درس می‌شد.از این رو به سرعت از پلکان ترقی علمی گام به بالا نهاد.
شیخ ،پیش از حضور در درس خارج ، از محضر آیات مدرس افغانی، شیخ مجتبی لنکرانی، شیخ صدرای بادکوبه‌ای، شیخ کاظم یزدی و چند تن دیگر از اساتید حوزه بهره ها برد.
آیة الله آصف محسنی به فلسفه هم علاقمند بود اما به دلیل محدودیت هایی که در این راستا در حوزه نجف وجود داشته ودارد ، به مطالعه شخصی پرداخت و بر کتاب باب حادی عشر تعلیقه نوشت.
کتاب‌های دیگری از جمله اسفار و حکمت الاشراق و آثار کلامی را نیز مطالعه کرد. مرحوم آیة الله آصف محسنی، به مدت ۹ سال در درس خارج فقه و اصول آیات عظام سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، شیخ حسین حلی و سید عبدالاعلی سبزواری حاضر می‌شد.
آیة الله محسنی پس از إقامت بیش از یک دهه در نجف أشرف ، وخوشه چینی از تراوش های علمی ستارگان وأساطین برجسته علمی آن هنگام حوزه ، به کابل ، پایتخت کشور خویش باز گشته وفعالیت های علمی خود را در آن آغاز نمود.
پس از کودتای کمونیستی اردیبهشت ۱۳۵۷شمسی و به قدرت رسیدن حزب دموکراتیک خلق افغانستان، آیة الله محسنی ، افغانستان را ترک کرد.
ابتدا به ادای مناسک حج ، شتافت، سپس به سوریه سفر کرده و چند ماه در دمشق به تدریس علوم دینی پرداخت.
در فروردین ۱۳۵۸ شمسی به قم هجرت کرد و به همراه جمعی از روحانیان افغانستانی مقیم حوزه علمیه قم، حزب حرکت اسلامی افغانستان را در ۱۹ فروردین همان سال تاسیس نمود.
این حزب که از گروه‌های کوچک‌تری تشکیل شده بود، به مقابله نظامی با حکومت کمونیستی آن هنگام افغانستان پرداخت، وبیش از ۱۰۰ پایگاه نظامی در ۱۹ ولایت (استان) افغانستان ایجاد کرد و ده‌ها هزار نیروی مسلح برعلیه نیروهای إشغالگر شوروی سازماندهی نمود.
آیة الله آصف محسنی تا سال ۱۳۸۴، رهبر این حزب بود و پس از کناره‌گیری از رهبری حرکت اسلامی افغانستان، به فعالیت‌های سیاسی خود پایان داد.
پس از سقوط دولت کمونیستی دکتر نجیب الله در هشتم اردیبهشت ۱۳۷۱شمسی ، آیة الله محمدآصف محسنی در اولین دولت مجاهدین در کابل، منشی و سخنگوی شورای رهبری دولت اسلامی افغانستان گردید، اما پس از آغاز جنگ‌های داخلی در گروه‌های مجاهدین، کابل را ترک کرده و به اسلام‌آباد پاکستان رفت.
آیة الله محسنی، علاوه بر تاثیر گسترده وموثر سیاسی خود ، نقش‌آفرینی‌های متعدد و متنوع دینی ، مذهبی در افغانستان داشت؛ از آن جمله ریاست بر شورای علمای شیعه افغانستان، تلاش برای رسمیت مذهب شیعه، تأسیس مؤسسه آموزشی و فرهنگی خاتم النبیین در کابل، راه‌اندازی تلویزیون تمدن و همچنین تلاش برای تقریب مذاهب اسلامی، همه در پرونده فعالیت های او به ثبت رسیده است.
مرحوم آیة الله محسنی هنگام استقبال از حجة الاسلام والمسلمین شهرستانی در موسسه خاتم النبیین کابل
آیة الله محسنی، در سال ۱۳۸۲شمسی، نخستین تجمع بزرگ علمای شیعه افغانستان را در کابل برگزار کرد و پس از ۳ روز مذاکره، تاسیس شورای علمای شیعه افغانستان را به تصویب رسانید.
شورای علمای شیعه افغانستان در ۶۵ نقطه افغانستان ، دارای نمایندگی است و چندین هزار عضو دارد. آیة الله آصف محسنی، ریاست شورای علمای شیعه افغانستان را بر عهده داشت که در پایان ،مرجعیت شیعیان این کشور را بدست گرفت.
در قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان که در ۱۴ دی ۱۳۸۲ شمسی به تصویب رسید، برای نخستین بار در تاریخ افغانستان، مذهب شیعه به رسمیت شناخته شد.
وی در به رسمیت شناخته شدن مذهب شیعه در قانون اساسی افغانستان، تلاش‌های فراوانی را نمود.
مؤسسه خاتم النبیین: موسسه تحصیلات عالی و حوزه علمیه خاتم النبیین کابل، با مساحت ۴۰ هزار متر مربع، یکی از مراکزی است که با اشراف آیة الله محسنی ساخته شده است. این مجتمع، شامل حوزه علمیه، دانشگاه، کتابخانه و مسجد جامع است.
در سال ١٣٩٤ شمسی ، توفیق آن را داشتم که در خدمت حجة الاسلام والمسلمین آقای حاج سید جواد شهرستانی ، داماد ونماینده حضرت آیة الله العظمی سیستانی برای دیدار با مسلمانان شیعه واهل سنت افغانستان ، به این کشور سفر کنم ، ضمن بازدید معظم له وهیأت همراه از موسسات ودانشگاهها وحوزه های علمیه وجز اینها از مراکز دینی ، مذهبی ، اجتماعی این کشور ، از حوزه ومجموعه فرهنگی گسترده خاتم النبیین در کابل ، دیدن نموده وپاره ای از زمان را در کنار این شخصیت وسخنان وفعالیتهای او ، سپری نمودیم.
گفتنی است شبکه تلویزیونی (تمدن)، که بیشتر محتوای آن خبر، گزارش و برنامه‌های دینی است، در سال ۱۳۸۶ از سوی آیة الله محسنی تاسیس شد.
آیة الله محمدآصف محسنی، رییس شورای علمای شیعه افغانستان، در سال ۱۳۸۸شمسی ، طرحی با عنوان قانون ثبت احوال شیعیان افغانستان را تقدیم دولت حامد کرزی کرد که بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی افغانستان، ابتدا به تصویب دولت رسید، اما پس از مخالفت‌هایی که از سوی بخش‌هایی از مردم افغانستان و همچنین نهادهای حقوق بشری برانگیخت، مورد بازبینی قرار گرفت.
آیة الله محسنی، یکی از چهره‌های شناخته‌شده افغانستان در تلاش برای تقریب مذاهب اسلامی بشمار می رفت. تاسیس شورای اخوت اسلامی افغانستان، انتشار کتابی با عنوان «تقریب مذاهب؛ از نظر تا عمل»، و همچنین راه‌اندازی دانشگاه خاتم النبیین ، برای تحصیل دانشجویان اهل سنت و شیعیان در کنار هم، بخشی از این تلاش های نامبرده ، بشمار می رود.
محمدآصف محسنی، در کنار اقدامات سیاسی و همچنین فعالیت‌های دینی و فرهنگی، کتاب‌ها و مقالات بسیاری نیز نوشته است که تاکنون بیش از ۶۰ اثر از وی به چاپ رسیده است. آیة الله محسنی از همین رو «نشان آکادمیسین»، بالاترین نشان علمی افغانستان را دریافت کرده است. آثار او به زبان‌های فارسی و عربی نوشته شده و موضوعات متنوعی را دربرمی‌گیرد؛
سرانجام این شخصیت علمی واجتماعی افغانستان ، در ١٤ مرداد ماه ١٣٩٨ شمسی ، پس از سپری کردن دوران بیماری نسبتا طولانی ، در کابل ، جان به جان آفرین تسلیم نمود.
نظر شما