فیلم‌های خوبی که برای تفنن نیستند و شاید هم هستند! بستگی دارد!

یک- از سالن داشتم می‌آمدم بیرون، پشت سرم صدایی زنانه از صدایی مردانه پرسید: «فیلم چطور بود؟» و صدای مردانه جواب داد: «افتضاح بود آموزنده نبود معلوم نبود می‌خواهد چه به ما یاد بدهد پیام نداشت!» برگشتم نگاه کردم به مرد که میانسال بود و حداکثر یکی دو سال از لحاظ سنی بیشتر از من داشت، اما فربگی شکم و محاسن نامرتبش این فاصله سنی را حدود 10سال و بیشتر نشان می داد. یادم هست داشتیم در ازدحام خروج از سالن، نرم‌نرمک پیش می‌رفتیم و هنوز تیتراژ پایانی «چیزهایی هست که نمی‌دانی» روی پرده بود. 

فردین صاحب‌الزمانی فیلم خوبی ساخته که مشکل اصلی‌‌اش کنار آمدن با مخاطب عام است. در یک کلام، فیلم دارای مشکلی است که پنج دهه قبل مشکل محسوب نمی‌شد در جهان، اما حالا واقعا یک مشکل جدی است برای هر فیلمی. مخاطب عام مشکل «پیام» دارد با اثر هنری و تا چیزی را هماهنگ با دیده‌ها و شنیده‌ها و فهم‌کرده‌های خود نبیند با فیلم کنار نمی‌آید. البته فیلمساز می تواند بگوید «فدای سرم!» با این همه او برای ساخت فیلم بعدی سرمایه‌گذار می‌خواهد و همین طور یک دلیل خوب گیشه‌ای برای موفقیت در روند فیلمسازی‌اش. 

من این فیلم را دوست دارم، اما مخاطبان میانسال به بالای ما با این روابط غیرمعمول آدم‌های فیلم مشکل دارند و مخاطبان جوان ما  هم با ریتم و شیوه روایتش. 

دو- «یه حبه قند» رضا میرکریمی فیلم خوبی است می‌توانم بگویم فیلم خیلی خوبی است، اما همان مشکل فیلم صاحب‌الزمانی را دارد یعنی برای مخاطب عام «پیام» ندارد و علاوه براین، برای چنین مخاطبانی قصه سرراست هم ندارد [«چیزهایی...» لااقل این مشکل را نداشت] این فیلم ادامه منطقی فیلم‌های روشنفکرانه دهه پنجاه ماست با نشانه‌ها و روابط روشن برای تماشاگری که در سینما تنها دنبال تفنن نیست [تفنن البته چیز بدی نیست و یکی از وجوه سینما هم هست با این همه هالیوود توانسته آن را به وجه غالب سینمای امروز - برای مخاطب عام- بدل کند]. 

پیشروی سینماگری مثل میرکریمی [که در دل بردن از هر دو نوع مخاطب خاص و عام صبغه‌ای یک دهه‌ای دارد] به سمت سینمای روشنفکرانه منطقی نیست به صلاح سینمای ایران و خود این کارگردان هم نیست یادتان که هست سر وودی آلن در آن چند سالی که سعی می‌کرد عین برگمان فیلم بسازد از لحاظ هنری چه بلایی آمد؟! 

سه- کاهانی یک بار دیگر توانست از لبه تیغ بگذرد و در عین حال که فیلمی خاص ساخته فیلمش برای مخاطب عام هم جذاب باشد. 

«اسب حیوان نجیبی است» را می‌توان به عنوان بهترین فیلم عبدالرضا کاهانی در روند فیلمسازی‌اش ارزیابی کرد فیلمی که  به نظر من غیر از پنج دقیقه آخرش که صرفا برای گرفتن مجوز به فیلم افزوده شده، غافلگیرکننده و موجز و دارای ریتمی دقیق و کارآمد است. 

فقط یک نکته: رفیق ! فکر نمی‌کنی «اشارات مگوی اخلاقی»‌ات دیگر زیادی توی ذوق می‌زند؟

54