پیش از این محل فروش اغذیه در مدارس با نام «بوفه» شناخته می‌شد اما به دلیل نامناسب‌بودن این نام برای محیط‌های آموزشی، عنوان مذکور در قالب چهارچوب و استانداردهای تعریف‌شده به پایگاه تغذیه سالم تغییر نام پیدا کرد و این پایگاه‌ها براساس دستورالعمل ابلاغ‌شده مجاز به فروش اقلام خوراکی در مدارس هستند.
براساس ماده سه آیین‌نامه اجرایی، هدف این پایگاه علاوه بر تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی دانش‌آموزان، تأمین بخشی از انرژی، پروتئین و مواد مغذی آن‌ها و جلوگیری از عرضه موادغذایی کم‌ارزش در طول روز است. تمام مدارس دولتی و غیردولتی در تمام مقاطع تحصیلی در صورت راه‌اندازی پایگاه تغذیه سالم، ملزم به اجرای این دستورالعمل هستند.
فاطمه قاسمی مدانی، مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در البرز گفت: سالهاست که این دستورالعمل اجرایی و هرسال بازنگری می‌شود و آخرین بازنگری آن در سال ۹۸ انجام شده‌است. دستگاه‌هایی که موظف هستند در تهیه این دستورالعمل نقش داشته باشند، وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش است.
پایگاه‌های تغذیه در دورترین نقطه نسبت به سرویس‌بهداشتی باشند
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز ادامه داد: براساس آخرین تغییرات، پایگاه تغذیه سالم به مکانی گفته می‌شود که در آن تولید و عرضه مواد خوراکی به‌صورت سرد و گرم صورت می‌گیرد و تغذیه سالم باید کافی، متنوع و متعادل و عاری از مواد زیانبخش و مضر باشد و تمام نیازهای بدن را تأمین کند.
قاسمی مدانی بیان کرد: پایگاه تغذیه سالم باید با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، در مکانی مناسب و در دورترین نقطه نسبت به سرویس‌بهداشتی و محل جمع‌آوری پسماند و زباله تعبیه شود و در معرض دید و کنترل مسؤولین آموزشی مدرسه قرار داشته باشد.
وی با بیان اینکه این پایگاه‌ها به دو نوع تقسیم می‌شوند، عنوان کرد: در نوع اول، موادغذایی به‌صورت بسته‌بندی شده و آماده از شرکت‌ها و کارخانجات عرضه و فروخته می‌شود و در نوع دوم علاوه بر موارد قبل، امکان طبخ، تهیه و عرضه غذای گرم نیز وجود دارد.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز گفت: در پایگاه نوع اول، علاوه بر قابل شست‌وشو بودن محیط، وجود تجهیزاتی مانند یخچال ویترینی، روشویی، حوله، قفسه‌بندی دیواری، ظرف زباله دردار و قابل شست‌وشو، محلی برای آویختن لباس شخصی فروشنده، جعبه کمک‌های اولیه، شوفاژ و کولر ضروری است.
قاسمی ادامه داد: در پایگاه نوع دوم علاوه بر موارد مذکور وجود اجاق گاز، ظرفشویی دولگنه مجهز به آب سرد و گرم، قفسه نگهداری ظروف، میزکار و قفسه دردار جهت نگهداری موادغذایی نیز الزامی است؛ دیوارهای مکان موردنظر باید تا ارتفاع ۲۷۰ سانتی‌متر از جنس سنگ، کاشی، سرامیک ساده و رنگ روشن و قابل شست‌وشو بوده و به جهت ایمنی بیشتر، کف پایگاه نیز باید از جنس قابل شست‌وشو و غیرلغزنده باشد.
غذاهای قابل‌عرضه باید کم‌نمک و کم‌چرب باشند
وی در تشریح معیار انتخاب غذای عرضه‌شده در این پایگاه‌ها مطرح کرد: غذاها باید کم‌نمک، کم‌چرب، کم‌قند و در حجم مناسب با سن دانش‌آموزان در ظروف یکبارمصرف مناسب غذای گرم عرضه شوند. خرید و سفارش غذا از مراکز تهیه و توزیع موادغذایی بیرون بر توسط دانش‌آموز یا والدین به صورت جمعی یا انفرادی ممنوع است.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز بیان کرد: انواع خشکبار، مغزها و دانه‌ها از نوع بدون نمک، چیبس تهیه‌شده از میوه‌های خشک، ذرت بوداده کم‌نمک به صورت بسته‌بندی شده و دارای مجوزهای بهداشتی، انواع میوه متناسب با فصل، شسته و خشک شده، بیسکوییت‌های بدون کرم و کیک و کلوچه، اقلام مجازی هستند که در دستورالعمل جدید قابلیت فروش در پایگاه‌های تغذیه سالم مدارس را دارند.
قاسمی اظهار کرد: شیر ساده، پنیر، ماست، بستنی همه نوع به جز یخی، پاستوریزه و استرلیزه به‌صورت بسته‌بندی‌های تک‌نفره از نوع کم‌چرب (دو و نیم درصد و کمتر)، شیربرنج و فرنی بسته‌بندی‌شده، دوغ کم‌نمک و بدون گاز، آب معدنی، انواع آبمیوه‌های صنعتی بدون قند و افزوده و لواشک‌های میوه‌ای بسته‌بندی‌شده و دارای مجوز بهداشتی نیز از جمله موادغذایی هستند که عرضه آن‌ها در مدارس مجاز است.
وی ادامه داد: یکی از آیتم‌هایی که در دستورالعمل جدید به موارد قبل افزوده شده لقمه سالم است که نان و پنیر و گردو، نان و تخم مرغ آب‌پز و گوجه‌فرنگی، نان و پنیر و خیار و گوجه و ساندویچ‌های پنیر و گردو و خرما دارای مجوز بهداشتی و به‌صورت بسته‌بندی‌شده از جمله آن‌ها هستند.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز افزود: خیار و گوجه باید شسته و ضدعفونی شده باشد و برای تهیه لقمه سالم، پنیر حتما از نوع پاستوریزه ساده و کم‌چرب باشد و بهتر است از نان سبوس‌دار مانند سنگک، حجیم و نیمه‌حجیم صنعتی استفاده شود. همچنین استفاده از انواع مغزهای کم‌نمک در لقمه بلامانع است.
فروش سالاد الویه بسته‌بندی‌شده و دارای مجوز بهداشت مجاز است
قاسمی عنوان کرد: سالاد الویه بسته‌بندی‌شده و دارای مجوز بهداشت نیز از مواردی است که در لیست جدید موادغذایی قابل عرضه در پایگاه تغذیه سلامت مدارس به چشم می‌خورد به شرطی که در آن از مرغ استفاده شده باشد و نان هم به صورت جداگانه کنار آن به فروش برسد.
وی اعلام کرد: انواع نان‌های حجیم و غیرحجیم یک‌نفره که ترجیحا انواع مغزها مانند کنجد، گردو و تخم آفتابگردان در آن استفاده شده باشد، انواع آش، سوپ، خوراک لوبیا، عدسی، حلیم کم‌نمک و کم‌چرب، فرنی، شله زرد، سمنوی کم‌شیرین و کم‌چرب نیز خوراکی‌هایی هستند که عرضه آن‌ها مجاز اعلام شده است.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز متذکر شد: پخت غذاها باید به‌صورت روزانه و در شرایط بهداشتی مناسب انجام و تنوع و تفاوت‌های فرهنگی در آن در نظر گرفته شود. موادغذایی داغ در ظروف مناسب ریخته و بلافاصله پس از تهیه و پخت توزیع شوند و از قبل و در مکان دیگری طبخ نشده باشند.
قاسمی خاطرنشان کرد: در این دستورالعمل، اشترودل‌های گوشتی و غیرگوشتی خوراکی‌های مناسبی شناخته نمی‌شوند زیرا داخل تمام آن‌ها از پنیر پیتزا استفاده می‌شود اما در حالتی استثنا فروش اشترودل‌های غیرگوشتی تک‌نفره مجاز شناخته شده است به شرطی که با مجوز بهداشت و انرژی بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کالری روی آن ذکر شده باشد.
وی اذعان کرد: فرآورده‌های غلات حجیم‌شده مانند پفک، چیپلت، پفیلا، انواع چیپس‌ها (اگر ذرت به صورت کم‌نمک در محل بو داده شود مجاز است)، انواع یخمک، نوشابه‌های گازدار، ماءالشعیر، دلستر و دوغ گازدار، سوسیس، کالباس، انواع پیتزا، همبرگرها، لواشک و آلوچه بدون بسته‌بندی و خانگی از جمله موادغذایی غیرمجاز اعلام شده‌اند.
فروش کاکائو و آب‌نبات ممنوع است
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز گفت: همچنین انواع آب‌نبات و کاکائو، شکلات‌هایی که به سطح دندان می‌چسبند، انواع آبمیوه‌های صنعتی که دارای قند افزوده هستند، فلافل، سمبوسه به دلیل چربی و استفاده از روغن‌های نامناسب و انواع اشترودل‌های گوشتی، انواع پیراشکی، دونات، بستنی یخی، پاستیل، ژله، خیارشور، انواع سس‌ها و ناگت نیز از جمله مواردی هستند که غیرمجاز اعلام شده‌اند.
قاسمی تصریح کرد: در این دستورالعمل تأکید شده به دلیل بررسی آلودگی‌های انگلی، کارت معاینه پزشکی افرادی که در تهیه، توزیع و فروش موادغذایی در مدارس نقش دارند هر ۶ ماه یکبار باید تأیید شود و در صورتی که تنها توزیع صورت گیرد یک سال اعتبار دارد و در غیر اینصورت اجازه فعالیت به آن‌ها داده نمی‌شود.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز در پایان گفت: به‌منظور نظارت و کنترل بیشتر، بازدیدهای سرزده و مشترک توسط کارشناسان تغذیه، بهداشت‌محیط و سلامت و تندرستی از این پایگاه‌های تغذیه مدارس به عمل می‌آید و در صورت عدم رعایت هر یک از موارد اعلام شده مکان موردنظر پلمب می‌شود.
۴۶
نظر شما