سیدهادی خسروشاهی؛ مُتسامح متناقض

در لابلای وحشت وترس  از هیولای کرونا،  یکی از قربانیان دردناک این ماجرا سید هادی خسروشاهی بود. من از اوایل نوجوانی که مکتب اسلام تنها مجله ای بود که در دسترس ما بود، با اسمش آشنا شدم.
با مرحوم پدرم دوست بود. از نوجوانی می دیدمش. یک بار در مکتب اسلام عده ای از جوانترهایی مثل خسروشاهی و علی حجتی کرمانی که طیف روشنفکر های مجله را  تشکیل می دادند، شبه کودتایی علیه قدیمی های مجله مثل آقای مکارم وسبحانی کرده بودند.مثلا چند نفر مکلا مثل فخرالدین حجازی را دعوت به نویسندگی در مجله مکتب اسلام کرده بودند. این اولین جایی بود که در عالم نوجوانی به آقای خسروشاهی نامه نوشتم.از کارشان ابراز خوشحالی کردم. کار خارق العاده و لقمه بزررگتر از دهانم بود ولی تااین اواخر هر بار هم را میدیدم یاد آن ماجرا می کردیم. بعد از آمدن من به معاونت بین الملل ارشاد، تا این سالهای آخر ارتباط زیادی باهم داشتیم.

آقای خسروشاهی یکدایره المعارف متناقض بود. و این دلیل اهمیت این دانشمند برجسته بود.
همه او را  اهل  تسامح می شناختند. از حضور بی پروا در کنار مرحوم آیه الله شریعتمدار تا همراهی همزمان با امام خمینی. از دفاع از جریان لیبرالی مذهبی تا بودن در کنارنیروهای انقلابی.

مهمتر از بعد داخلی،‌در سطح بین الملل نیز همین روحیه تسامح در وجودش بود.
وقتی کسی سید قطب و محمد قطب را نمی شناخت به سراغ معرفی آثار آنان رفت. هر نهضت آزادیبخشی که در دنیا قوت می گرفت،‌از الجزایر و عباس مدنی وغنوشی تونس وفهمی هویدیمصری ودیگر رهبران نهضتی عربی ، مترجم و مطرح کننده آنها در ایران، خسروشاهی بود.آن روزها این کارها خیلی خطرناک بود.
اما درعین حال همین خسروشاهی با چهره های لیبرال و غیر انقلابی عربی هم دوست بود. کمتر کسی مثل خسروشاهی عمر با برکت داشته است.

وقتی در واتیکان سفیر بود، باب رابطه متوازن با کلیسا را گشود. تعصب های کور مذهبی نداشت. پایه گزار رابطه مبتنی بر احترام با واتیکانی بود که تازه در ایران انقلاب شده بود و مرزهای ایدئولوژیک سختی برقرار بود.
در دوران آقای خاتمی، با اینکه در مصر سطح روابط حافظ منافع بود، با تواضع خودش پیشنهاد داد که با اینکه از نظر پروتکلی در شانش نیست اما به دلیل  مطالعات مهمی که در مصر شناسی دارد به آنجا اعزام شود و انصافا پل ارتباطی خوبی شد.
روحش شاد.عنصر کم نظیری بود.

جناب استاد سیدهادی خسروشاهی پنج شنبه ۸ اسفند به دلیل بیماری کرونا درگذشت. از آنجا که به دلیل شرایط خاص اجتماعی، فعلا مراسمی برای این مرد بزرگ برگزار نمی شود، خبرآنلاین سنت «پاسداشت مکتوب نخبگان» را برای این عالم فرزانه منتشر می کند.