دسته‌بندی سنی مخاطبان کتاب‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پس از سال‌ها تغییر کرد. تقسیم‌بندی جدیدی برای تولید آثار از صفر سال به بالا ارائه شده است. در دسته‌بندی جدید، گروه‌های سنی همچون ۰+ «نوزاد»، ۲+ «نوگام»، ۴+ «نوباوه»، ۷+ «نوخوان»، ۹+ «نونهال»، ۱۲+ «نونگاه»، ۱۵+ «نوجوان» و «اولیای تربیتی، مربیان و پژوهش‌گران» نام‌گذاری شده است. نکته قابل توجه در این رده‌بندی این است که سقفی برای هر گروه سنی تعیین نشده و حداقل سن مخاطب کتاب نوشته شده است.
رده‌بندی سنی پیش از این در فیپای کتاب یا پشت جلد آن با حروف «الف»، «ب»، «ج»، «د» و «ه» مشخص می‌شد که چه کتابی برای کدام گروه سنی مناسب است.
گروه سنی «الف» شامل سال‌های پیش از دبستان، گروه سنی «ب» سال‌های آغاز دبستان -کلاس اول، دوم و سوم-، گروه سنی «ج» مخصوص کودکان سال‌های پایان دبستان -کلاس‌های چهارم، پنجم و ششم-، گروه سنی «د» دوره اول متوسطه -کلاس‌های هفتم، هشتم و نهم- و گروه سنی «ه» دربرگیرنده دوره دوم متوسطه -کلاس‌های دهم، یازدهم و دوازدهم- بود.
باوجود رده‌بندی سنی با حروف الفبا، مرجع خاصی برای رده‌بندی کتاب‌های خاص کودکان وجود ندارد. ناشران مختلف روش‌های متفاوتی برای گروه‌بندی کتاب‌هایشان در نظر می‌گیرند. انتشارات قدیانی کتاب‌هایش را در گروه‌های خردسال، کودک، نوجوان، جوان و بزرگسال تقسیم‌بندی کرده است. پرتقال نشر دیگری است که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت می‌کند و کتاب‌هایش را در سه دسته «سه تا هفت سال، هفت تا ۱۲ سال و بیش از ۱۲ سال» دسته‌بندی کرده است.
ضرورت نگاه دوباره به رده‌بندی سنی
کتاب‌های کودکان و نوجوانان در کانون پرورش فکری سال‌ها رده‌بندی مشخصی داشت که مخاطبان این کتاب‌ها به آنها عادت کرده بودند، روح‌الله کاظمی، مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درباره علت این تغییر توضیح داد: بیش از ۴۰ سال از گروه‌بندی سنی سابق کانون گذشته است. با افرادی که از ابتدا مؤلف این رده‌بندی سنی بودند، گفت‌وگو کردیم، خود آنها طرفداران اصلی تغییر بودند.
فرزندان ما از دیدگاه ضریب هوشی، اطلاعات عمومی، اطلاعات فرهنگی و ضریب رشدی که دارند قابل مقایسه با نسل‌های گذشته نیستند. نوجوان امروز مانند جوان دیروز است و این روند به دلیل سهولت در دسترسی به اطلاعات شکل گرفته است. شاهدیم که گاهی کودکان در حد نوجوانان می‌دانند و ضرورت داشت نگاه دوباره‌ای به ماجرا داشته باشیم.
دلیل دیگری که برای تغییر رده‌بندی سنی کتاب‌های کانون بیان شد شفافیت بیشتر برای مخاطبان هر گروه سنی است، زیرا براساس اصول روانشناسی جدید، مرزبندی دقیقی برای مخاطبان کتاب نمی‌توان در نظر گرفت.
کاظمی در این‌باره بیان کرد: مدل قبلی «از و تا» سن کودک را مشخص می‌کرد. براساس اصول جدید، توصیه نمی‌کنیم که کدام سن، کدام کتاب را مطالعه کند، بلکه فقط مشخص می‌شود که این کتاب مناسب بالاتر از چند سال است که می‌تواند تا ۹۰ سال پیش رود؛ برای پایین‌تر از این سن، این اثر مناسب نیست. این شکل جدید توصیه برای استفاده از کتاب‌ها و آثار دیگری است که در کانون تولید می‌شود.
در رده‌بندی سنی جدید کانون گروه سنی مثبت صفر در نظر گرفته شده است؛ گروهی که پیش از این در محصول‌های کانون، رده‌بندی سنی مشخصی نداشت. مدیرکل نظارت بر انتشارات این مجموعه درباره گروه سنی مثبت صفر گفت: در این گروه محصول‌هایی برای کودکان و کتاب‌هایی برای مادران و پدران تولید کردیم. والدین پیش از تولد کودک می‌توانند این کتاب‌ها را مطالعه کنند تا بتوانند نقش مؤثری در تربیت فرزندانشان ایفا کنند.
۲۴۱۲۴۱
نظر شما