بیرجند؛ اولین شهر ایرانی دارای سازمان آبرسانی
بیرجند از مناطق تاریخی ایران است که در مرکز استان خراسان جنوبی قرار دارد. قدمت این منطقه به پیش از اسلام می‌رسد که در طول زمان به خاطر زلزله چندین بار ویران شده است. این شهر در دوران‌های صفویه، افشاریه، قاجاریه و پهلوی وقایع بسیاری را به خود دیده است. به همین دلیل بیرجند را می‌توان با آثار تاریخی‌اش شناخت. قلعه‌ها، آب انبارها، مدارس، عمارت‌ها، موزه‌ها و باغ‌های بسیاری از دوران‌های متفاوت تاریخی در این شهر بر جای مانده‌اند. همچنین جالب است بدانید که بیرجند پیش از تهران دارای سیستم آبرسانی بوده و اولین شهر ایرانی شناخته می‌شود که لوله‌کشی آب شهری داشته است.
بیرجند بخشی از منطقه قهستان در ایران بوده است. قهستان منطقه‌ای کوهستانی بوده که در جنوب خراسان و در مرکز فلات ایران قرار داشته و شهرهای فردوس، قاین، طبس، بیرجند، کاشمر، تربت حیدریه، خواف، گناباد و تایباد در آن واقع شده بودند. بر اساس مستندات تاریخی، به نظر می‌رسد که هیچ‌گاه مغول‌ها و اعراب مسلمان به دلیل شرایط جغرافیایی ویژه این منطقه، نتوانستند قهستان را تصرف کنند.
همین شرایط ویژه جغرافیایی، باعث شده تا بیرجند آب‌وهوایی نیمه بیابانی با تابستان‌هایی گرم و خشک و زمستان‌هایی سرد را تجربه کند. به همین دلیل، رشته کوه‌های بسیاری در اطراف بیرجند قرار دارند که منجر به شکل‌گیری و احداث بندهای متنوعی شده‌اند. بندها همان سدهایی هستند که برای ذخیره آب ایجاد می‌شدند.
بند دره، بند النگ، بند عمر شاه و بند ژرف از مهم‌ترین بندهای بیرجند بوده که به عنوان یک جاذبه طبیعی میزبان گردشگران هستند. آبشار چهارده هم مجموعه آبشارهایی است که در جنوب بیرجند واقع شده و یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی این منطقه به شمار می‌رود.
- وجه تسمیه بیرجند
برای بیرجند چندین وجه تسمیه یاد شده است. بیرجند را به معنای نصف شهر، شهر بلند، شهر چاه، شهر طوفان، برزن، کنار کوه، شهر بیژن و یک لشکر می‌دانند. بااین‌حال به نظر می‌رسد که درست‌ترین وجه تسمیه به گفته رجبعلی لباف خانیکی است؛. او معتقد است که بیرجند از دو بخش «بیر» و «جند» تشکیل شده و بیر به معنای صاعقه و طوفان و جند که معرب کند بوده به معنای شهر و مکان است.
- بازدید از بیرجند
همانطور که گفتیم بیرجند یک شهر تاریخی به شمار می‌رود، بنابراین اگر به تاریخ ایران علاقه‌مند هستید، بازدید از شهر بیرجند را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
از آنجایی که بیرجند یک منطقه کوهستانی بوده که در آن کوه‌ها و دره‌های عمیق بسیاری قرار دارد. بنابراین اگر کوهنورد هستید، بیرجند می‌تواند مقصد مناسبی برای شما باشد. با توجه به شرایط آب‌وهوایی بیرجند، بهترین زمان سفر به بیرجند را می‌توان فصل بهار دانست. چرا که در فصل تابستان دمای هوا تا ۲۸ درجه و در فصل زمستان تا پنج درجه زیر صفر هم می‌رسد.
- دسترسی به بیرجند
برای رسیدن به بیرجند از تهران، باید از گرمسار و سمنان گذر کنید. از تهران تا بیرجند حدود یک هزار و ۶۵ کیلومتر فاصله است. شما با رزرو پرواز از فرودگاه بین‌المللی، استفاده از ماشین شخصی یا تهیه بلیت از دو پایانه مسافربری می‌توانید به بیرجند سفر کنید. همچنین می‌توانید با قطار تا طبس رفته و از طبس به مدت ۳ ساعت با ماشین به بیرجند سفر کنید.
بروجرد؛ پایتخت انیمیشن ایران
بروجرد نه تنها دومین شهر پرجمعیت استان لرستان به شمار می‌رود، بلکه یکی از مهم‌ترین مراکز گوش زبان لری هم شناخته می‌شود. همچنین جالب است بدانید که بروجرد را با نام‌های پایتخت انیمیشن ایران و شهر ملی ورشو هم می‌شناسند. چرا که بروجرد مرکز اصلی ورشوسازی و قلمزنی ورشو در ایران بوده و کارگاه‌ها، موزه‌ها و هنرمندان فعالی در این شهر مشغول به کار هستند. همچنین به دلیل فعالیت شرکت‌های بسیار در حوزه پویانمایی، بروجرد را پایتخت انیمیشن ایران می‌دانند. البته مانند بجنورد به پاریس کوچولو هم مشهور شده است.
ورشوسازی همان هنر تولید اشیا فلزی با آلیاژ ورشو است که از زمان قاجاریه در ایران رونق گرفته است. این هنر و صنعت اصیل، مشابه مسگری است و تفاوت اصلی آنها در آلیاژ و ماده اولیه‌ای است که استفاده می‌کنند. پدر ورشوسازی ایران، استاد حاج علی میناگر است که اولین سماور نفتی را در ایران با هنر ورشو ساخت. از جمله محصولات اصلی هنر ورشوکاری می‌توان به سینی، تابلو فلزی، سماور، چایدان، آفتابه، کاسه و قندان اشاره کرد.
گفته می‌شود این هنر در بروجرد، اصفهان و دزفول توسط هنرمندان و با مشاهده سماور و محصولات روسی شروع شده است و اکنون هم بروجرد همانطور که اشاره شد، تنها شهری است که کارگاه‌های ورشوسازی و هنرمندان ورشوساز در آن فعال هستند.
بروجرد در میان دشتی حاصل‌خیز قرار گرفته و رشته کوه‌های زاگرس آن را احاطه کرده است. درحقیقت بروجرد در در دامنه بلندترین دیواره زاگرس قرار گرفته و به همین دلیل دارای آب‌وهوای سرد کوهستانی با زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی معتدل است. همچنین بروجرد روی گسل سراسری زاگرس واقع شده و به همین دلیل بسیار زلزله خیز است.
موقعیت جغرافیایی ویژه بروجرد باعث شده این منطقه میزبان جاذبه‌های گردشگری طبیعی فراوانی باشد. گردشگاه‌ها، تالاب‌ها، تنگه‌ها، قله‌ها، بیشه‌ها، پارک و فضاهای سرسبز، بروجرد را به یکی از زیباترین مناطق ایران تبدیل کرده که هرساله میزبان گردشگران و طبیعت‌گردان بسیاری است.
همچنین بروجرد قدمتی کهن و باستانی داشته و به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای که دارد، در طول تاریخ از شهرهای بسیار مهم ایران به شمار می‌رفته است. به همین دلیل در این منطقه آثار و جاذبه‌های تاریخی بسیاری همچون پل‌ها، قلعه‌ها، تپه‌های باستانی، بازار، مساجد و عمارت‌ها وجود دارد. بنابراین اگر به تاریخ ایران علاقه‌مند هستید، بروجرد می‌تواند مقصد مناسبی برایتان باشد.
- وجه تسمیه بروجرد
برای بروجرد بیش از ۴۰ وجه تسمیه نام برده شده است. بعضی از افراد بر این باورند که یزدگرد پس از شکست از اعراب به این منطقه فرار می‌کند و لشکریان او در این مکان «بر» + «او» + «گرد» آمدند و درنهایت نام این مکان «بروگرد» شد. در گویش لری هم بروجرد را «وروگرد» می‌نامند و با توجه به مستندات تاریخی درباره یزدگرد، به نظر می‌رسد که بروگرد که بعدها به بروجرد تغییر کرده، اصلی‌ترین