259 میلیون تن کالای خارجی به کشور سرازیر شد

فرزانه طهرانی: در شش سال گذشته 259 میلیون تن کالای خارجی وارد کشور شد. در حالی 304 میلیارد دلار در طول شش سال برای خرید محصولات خارجی صرف شد که در برنامه توسعه چهارم و یک سال الحاق شده به آن یعنی اضافه شدن سال 1389، مقرر شده بود 229 میلیارد دلار برای واردات هزینه شود. به عبارت دیگر در سال های 1384 تا 1389، 32 درصد بیشتر از رقمی که در برنامه پیش بینی شده بود؛ کالا به کشور وارد شد.

نگاهی به آمار گمرک و قیاس آن با اهداف مندرج در برنامه چهارم حکایت از آن دارد که آمارها در بخش بازرگانی به طور میانگین 25 درصد بیشتر از پیش بینی ها بوده است.

آمارها نشان می دهد اعتبار در نظر گرفته شده برای خریدن کالاهای خارجی در سال 1384، 32 میلیارد دلار بود حال آنکه در عمل 39 میلیارد دلار صرف ورود محصولات ساخته شده کشورهای دیگر شد. در سال های 1385 و 1386 نیز واردات 22 و 32 درصد از اهداف پیش افتاد.

با توجه به آنکه سال 87 سال خوبی برای تولید نبود در این سال واردات رشدی شتابنده تر گرفت و 40 درصد بیشتر از برنامه انجام شد. این رقم در سال 1388 تا حدی متعادل تر بود ولی مجدد در سال 1389 با ورود 64 میلیارد دلار کالا، 42 درصد بیشتر از اهداف واردات صورت گرفت.

در سوی دیگر ماجرا، برای صادرات نیز اتفاق مشابه افتاد و در طی سال های برنامه چهارم همواره کالاهای صادر شده رقمی بالاتر از اهداف پیش بینی شده بود. در سال شروع برنامه عملکرد صادراتی مثبت 17 بود ولی این رقم با رشد قابل توجهی در سال 1389 به 128 درصد رسید.

اما نکته قابل توجه در بخش بازرگانی تراز تجاری کشور است که همواره منفی بوده است. در سال های مورد بررسی تراز بازرگانی بین 29 تا 38 میلیارد دلار به نفع واردات در نوسان بوده است. این امر نشان می دهد به رغم رشد صادرات غیر نفتی ولی وضعیت بازرگانی کشور بهبود نیافته و هر سال به طور تقریبی دو تا سه برابر صادرات، واردات صورت گرفته است .

در شش سال گذشته واردات روز افزون کالاهای مصرفی و واسطه ای، آمار مورد تشکیک صادرات غیر نفتی و نیز تراز بازرگانی منفی کشور همواره پاشنه آشیل برنامه های اقتصادی دولت بوده است.

گذشته از محدودیت های ذاتی در اجرای برنامه تجارت خارجی کشور بر اساس وقایع و اتفاقات سیاسی، بحران قیمت های جهانی(در ابتدا با صعود فزاینده و سپس کاهش در بعضی اقلام که در نیم قرن اخیر بی سابقه بوده است) و بحران های اقلیمی شامل خشکسالی و سرمازدگی، تاثیر مستقیمی بر تراز تجاری داشته است.

3333/