سهم خرمشهری ها از راهیان نور: قوطیهای خالی کنسرو

امیدسلیمی بنی: در حالی که منابع رسمی از مسافرت بیش از 2 و نیم میلیون نفر از گردشگران مناطق جنگی در قالب کاروان راهیان نور به خرمشهر و آبادان خبر می دهند، به نظر می رسد مردم و مسئولان این شهر چندان از حضور این گردشگران راضی نیستند. آنها می گویند گردشگرانی که برای بازدید از زخمهای جنگ بر تن این شهر زیبای دیروز می آیند نه تنها فایده ای به حال مردم این دیار ندارند، بلکه هزینه هایی از جمله حمل و نقل زباله های آنها را به دوش مردم تحمیل می کنند.

مصطفی مطورزاده، نماینده خرمشهر در مجلس می گوید: "خرمشهر به عنوان پایتخت ارزش‌ها و چشم و چراغ کشور و میراث شهدا تاکنون به وضعیت 30 سال قبل خود باز نگشته است و به لحاظ عمرانی در وضعیت نابسامانی به سر می‌برد."

او معتقد است در شرایط فعلی، امکان بهره بردن مردم از درآمدهای سرشار گردشگری در این شهر وجود ندارد، زیرا امکانات پذیرایی از گردشگران در اختیار خرمشهریها نیست: "متاسفانه به دلیل عدم وجود امکانات اقامتی، خدماتی و استراحتی، نتوانسته‌ایم بهره لازم را به لحاظ خدمات گردشگری برای توسعه خرمشهر داشته باشیم. اگر می توانستیم 10 درصد از امکانات اقامتی و رفاهی را برای ایشان فراهم کنیم می‌توانستیم با درآمدی که از این راه حاصل می‌شد بسیاری از مشکلات معیشتی‌‌، اقتصادی، عمرانی و  بیکاری را مرتفع کنیم."

این نماینده مجلس، کم کاری در زمینه گردشگری را متوجه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می داند: "با اینکه سازمان میراث فرهنگی همواره بسیاری از سرمایه‌گذاران زیرساختی در صنعت گردشگری را به نقاط مختلف کشور راهنمایی می‌کند، اما از کمک به احداث یک مهمانخانه هم در خرمشهر عاجز مانده است."

سهم خرمشهر از گردشگری جنگ

با این وجود حضور 2 و نیم میلیون نفر گردشگر در شهر کوچکی مانند خرمشهر، حداقل نیاز به خوراک و محل خواب دارد. این افراد در کجا اقامت دارند و چگونه احتیاجات خود را رفع می کنند.

رئیس اتحادیه هتل‌داران خوزستان می گوید: "از هتل‌های خرمشهر و آبادان استفاده نمی‌شود و مسافران در حسینیه‌ها،‌مساجد و اماکن خاص دیگر اقامت داده می‌شوند."

به بیان دیگر، هتلهای این شهر و آبادان، که گفته می شود توانایی جذب گردشگران را در صورت برنامه ریزی مناسب دارند، عملا در بیشتر روزهای سال، خالی می ماند.

به گفته عبدالحمید حرمتی، برخی از ادارات دولتی نیز برای خود مهمانسراهای ترتیب داده اند که گردشگران را در خود جای می دهد و به همین دلیلش، سهمی از خدمات گردشگری به مردم خرمشهر نمی رسد: "بزرگترین مشکل ما وجود مهمانسراهای دولتی است که روز به روز هم بر تعدادشان اضافه می‌شود. در حالی که یک هتل سبب اشتغال‌زایی شده و همچنین چرخه اقتصادی منطقه را از طریق خرید تجهیزات و مایحتاج به چرخش درمی‌آورد، و از سوی دیگر مالیات و عوارض می‌دهد. اما‌ با وجود ممنوع بودن، ادارات از بودجه دولتی با نام دیگر برای ساخت مهمانسرا استفاده می‌کنند."

حرمتی معتقد است هتل‌ها با توجه به هزینه‌هایی که می‌کنند سود اندکی به دست می‌آورند که برابر با سود گذاشتن پول در بانک می‌شود اما این دو مقوله به لحاظ سودهای اجتماعی قابل قیاس نیستند. پایین بودن ضریب اشغال هتل‌ها در خرمشهر مربوط ایجاد نکردن جاذبه گردشگری است.

مطورزاده، نماینده خرمشهر نیز از ضربه های جنگ به صنعت گردشگری این منطقه می گوید:"با وجود آنکه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همواره بسیاری از سرمایه‌گذاران را به نقاط مختلف کشور راهنمایی می‌کند حتی از کمک به احداث یک مهمانخانه در خرمشهر هم یا عاجز مانده یا نخواسته این کارانجام شود. درحالی که خرمشهر قبل از جنگ دارای 10 هتل بود که تاکنون هیچ‌یک از این هتلها بازسازی نشده‌اند. گویی طراحی در پس این موضوع قرار ندارد."

 با این همه، کسانی که برای بازدید از زخمهای جنگ بر تن خرمشهر می آیند، نیازهای روزانه خود را چگونه تامین می کنند؟

رئیس اتحادیه هتلداران خوزستان به این پرسش، اینچنین پاسخ می دهد: "برای گروه‌های راهیان نور طوری برنامه‌ریزی می‌شود که مواد غذایی نیز از شهر تهیه نمی‌شود و تنها چیزی که باقی می‌ماند زباله‌های کنسرو و مواد غذایی مصرف شده است."

به گفته عبدالحمید حرمتی: "به این ترتیب سفرهایی که به مناطق جنگی صورت می‌گیرد و می‌تواند برای جامعه محلی درآمدزایی کند،‌ نه تنها این سود را همراه ندارد بلکه هزینه دفع زباله را نیز به بار می‌آورد."

سعید محمد پور، رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان، نیز اعتقاد مشابهی دارد: "قبل از جنگ حضور گردشگران داخلی و خارجی موجب رونق اقتصادی و اشغال‌زایی مستمر بود ولی بعد از جنگ حضور گردشگران بدلیل عدم نقش آفرینی آنان در اقتصاد شهری فقط یک هدیه به خرمشهر پیش‌کش کرده‌اند: زباله."

خرمشهر مخروبه باقی مانده

نماینده خرمشهر همچنان از روند بازسازی این شهر گلایه دارد. به گفته وی، جشن پایان بازسازی خرمشهر در سال 75، تنها یک "نمایش" بود و خرمشهر، "همچنان مخروبه" باقی مانده: " متاسفانه در سال 75 در یک اقدام غیر منطقی و یک نمایش مضحک جشن پایان بازسازی را در مناطق جنگ‌زده و بخصوص شهرهای خرمشهر و آبادان بر روی خرابه‌ها و ویرانی‌ها درحالی که خرمشهر زخم‌های جدی بر تن خود داشت گرفتند. برخی از کارهایی که در آن دوره انجام شد چیزی جز نمایش تبلیغاتی نبودند و افرادی که این کار را انجام دادند خود می‌دانند که خرمشهر هنوز مخروبه باقی مانده است."

به گفته مصطفی مطورزاده، جشن پایان بازسازی خرمشهر در 15 سال پیش، "بزرگترین ضربه روحی و روانی است که بر پیکره خرمشهر وارد شد و در واقع در پایان کار بازسازی شاهد همانی بودیم که در آغاز راه بود."

دبیرانجمن تاریانا خوزستان، نیز میراث جنگ را برای خرمشهر به جز ویرانی نمی داند: "باوقوع جنگ تحمیلی نه تنها بسیاری از امکانات و زیرساخت ها با ویرانی مواجه شد بلکه خانه های قدیمی و ثبت شده نیز قافله ویرانی عقب نماند. به طوری که بناهایی چون خانه هلال احمر، قصر فیلیه به حدی تخریب شده اند که از ویرانه هایشان چیزی باقی نمانده است."

مجتبی گهستونی می افزاید: "در خرمشهر در بعضی از محلات مردم در خرابه هایی که باقیمانده جنگ است زندگی می کنند. کوی آریا یکی از مناطق اعیان نشین قبل از جنگ بوده که پس از ویرانی ساکنان آن برنگشته اند و الان به شدت تخریب شده و وضعیت نامناسبی دارد. همچنین قسمتی از خرمشهر جزو منطقه آزاد محسوب می شود و از رونق خاصی برخوردار است و بخش دیگر که خانه ها قرار گرفته اند دچار محرومیت هستند."

با این همه، به نظر می رسد کاروان راهیان نور، همچنان از نقاط مختلف کشور به خرمشهر وارد می شود و مردمی که با دیدن یادگارهای جنگ، دچار احساس میهن پرستانه می شوند، برای میزبانان خود کوهی از زباله را بر جا می گذارند که باید رفع و رجوع شود.

45/233