مراقب این انقلاب باشید

دیوید ایگناتیوس
انتقام در نخستین ثانیه شیرین است، اما با گذر زمان کام شما را تلخ می کند. این جمله را جان میلتون در " بهشت گمشده " بر زبان راند. جمله ای که در بسیاری از موارد به کار می آید اما این بار مصداقش انقلاب های خاورمیانه است و بهار در جهان اسلام و عرب و گذار از دیکتاتوری به دموکراسی. انقلاب ها می توانند به هزار و یک دلیل از مسیر اصلی خود منحرف شوند. اما تاریخ نشان داده است که یکی از خطرناک ترین اشتباه ها نشستن پای میز مذاکره با دولتمردان رژیم های گذشته است . بوی سمی انتقام اخیرا در فضای سیاسی مصر استشمام شد. بویی که هم برای انقلابیون در میدان تحریر خطرناک است و هم برای دیگرانی که از این انقلاب تقلید کردند.

نیویورک تایمز در گزارشی اعلام کرد که شوای نظامی مصر قصد دارد حسنی مبارک را به اتهام قتل عام معترضان به پای میز محاکمه بکشاند. اتهامی که مجازات آن اعدام خواهد بود. دولت جدید قرار است مبارک و دو فرزندش را به اتهام فساد مالی هم محاکمه کند. این اقدامات دولت های محافظه کار نظیر عربستان سعودی را ترسانده، مردانی که هشدار داده اند اگر با حسنی مبارک بدرفتاری شود آنها کمک های مالی خود را قطع خواهند کرد. اما خطر جدی تر زمانی است که سرمایه گذاران مصری و خارجی گمان کنند که هرگونه سرمایه گذاری در مصر آنها را با خطر پیگرد قانونی روبه رو می کند.

سناتور جان کری حق مطلب را به خوبی ادا کرد زمانی که تاکید کرد حمله با ابزار قانون به حسنی مبارک اشتباهی بزرگ است. کری در توجیه سخنان خود تصریح کرد که این حرکت می تواند استراتژی اقتصادی شامل نوآوری ، سرمایه گذاری و تاسیس کمپانی را تحت تاثیر قرار دهد.
آنچه که در مصر و دیگر کشورهای عربی که سابقه تجربه دیکتاتوری را در ذهن دارند،ترویج قانون مداری است که حس انتقام گیری افراد را مهار کند. این قالب قانونی محافظتی به اندازه خود دموکراسی حایز اهمیت است . این همان چیزی است که الکساندر همیلتون و دیگر قانون نویس های آمریکایی دویست سال پیش در خصوص آن هشدار دادند.

در سفری که به مصر داشتم از میزان تضاد میان مسیحی ها و مسلمانان و کینه مصری ها نسبت به خاندان مبارک و دوستانش تعجب کردم. تماشای این منظره که مصری ها مقابل کیوسک های روزنامه تجمع کرده اند بسیار زیبا است اما دوستان مصری ام تاکید کردند که در تیتر بسیاری از روزنامه ها یک پیام نهفته است: سر مخالفان را از تن جدا کنید.
تفاوت وجود دارد میان پاسخگویی برای جنایت های گذشته که البته امری صحیح از منظر حقوقی است و روح انتقام جویی که چندان صحیح نیست. افریقا جنوبی این تعادل را با کمیته حقیقت یابی و مصالحه ای که تاسیس شد ایجاد کرد.کمیته ای که آپارتاید را رد کرد اما تلاش کرد به سفدپوستان هم بفهماند که شما نیز در آینده این کشور جا خواهید داشت. روآندا هم تجربه ای یکسان را پشت سر گذاشت و آنها را که نسل کشی 1994 را هدایت کردند با متواریان از این کشور آشتی داد.
نه تلاش های مردمان در آفریقای جنوبی و نه روآندا صد در صد موفقیت آمیز نبود اما در هر دو این موارد مدل حقوقی تعیین شد که تب انتقام را کنترل کرد. عدم موفقیت در خلق اینچنین چهارچوب حقوقی تبعات جبران ناپذیری دارد. انقلاب فرانسه در سال 1989 کمیته امنیت عمومی را به روی کار آورد که مسئولیت تصفیه عمومی را بر عهده داشتند.

یافتن راهی برای ادامه گام برداشتن در مسیر صحیح امری ضروری برای امروز خاورمیانه است . برای خاورمیانه ای که کشورهایش آمیخته ای هستند از مذهب ها و باورهای متفاوت. این مساله برای سوریه ای که به عنوان نمونه سابقه خشونت در آن میان اقلیت علوی و اکثریت سنی به دهه هفتاد بازمی گردد بسیاری جدی و البته لازم است.
برای روشن تر شدن تبعات ادامه یافتن این روند انتقام گیری می توانید به مناقشه میان اسراییل و فلسطین نگاه کنید . هر دو طرف آنچنان در روایت های خود از این ماجرا غرق شده اند که نمی توانند گذشته را فراموش کرده و پیمان صلح را امضا کنند. همانگونه که بهار اعراب پیر و پیرتر می شود ، انقلاب های جدید باید شاه راهی برای آینده ای استوار و البته مملو از بردباری تعریف کنند. در غیراینصورت تمام آنچه که باقی خواهد ماند حمام خون است .

واشنگتن پست 28 می / ترجمه : سارا معصومی
5149