نرگس کیانی: طالبان آمده و مردم در حال فرارند، به هر قیمتی. به فرودگاه کابل هجوم برده‌اند، به امید یک صندلی خالی در هواپیماهای آماده پرواز. ادامه این تصویر با هیچ‌کدام از واژه‌های زبان، قابل توصیف نیست؛ سقوط انسانی که خود را از هواپیمای در حال پرواز آویزان کرده بود...
وحشت بازگشت به روزهایی مشابه روزهای فاصله سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی، در بندبند جان مردم افغانستان، زنان، اهل فرهنگ‌وهنر، کتاب و ادبیات، رقص و موسیقی و... نشسته است و تکرارِ این پرسشِ بی‌پاسخ که اگر طالبان در عمل مخالف آن‌چه این روزها در حرف می‌گوید باشد، چه؟!
سوالی و سوال‌های بی‌پاسخِ دیگری که در تماس تلفنی با نوید محمودی، نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده افغانستانیِ ساکنِ ایران، مطرح شد و حاصل آن را در ادامه می‌خوانید.
نوید محمودی، نویسنده و کارگردان فیلم سینمایی «مردن در آب مطهر» (۱۳۹۸) با بیان این که به نظرش جهان دوباره با یک جنگ بزرگ با فرهنگ‌وتمدن روبه‌رو شده است، می‌گوید: «تصاویری که دوستانِ ساکنِ کابلم برای من ارسال می‌کنند، هیچ‌کدام مطابقتی با جملات همراه با مهربانی که در روزهای گذشته از زبان سران طالبان شنیده‌ایم، ندارد. هرج‌ومرجی شدید و عمیق در این شهر حاکم است و در تصاویری از فرودگاه کابل مخابره میشود، جوانانی را می‌بینیم که خود را به هواپیماهای آماده پرواز آویزان می‌کنند تا به طریقی همراهش شوند، بالا بروند و جان به در بَرَند.»
او ادامه می‌دهد: «من در طول سالیان عمرم اتفاقات غم‌انگیز فراوانی را از سر گذرانده‌ام؛ از مهاجرت در خردسالی تا گم‌شدن و هزار و یک دردِ دیگر اما تصاویری که این روزها از افغانستان می‌بینم غم‌انگیزترین تصاویری است که در زندگی‌ام دیده‌ام.»
آرامشی نسبی که از دست رفت
تهیه‌کننده فیلم سینمایی «چند متر مکعب عشق» (۱۳۹۲) می‌افزاید: «مردم افغانستان بعد از پشت سر گذاشتن ۳۰ سال جنگ‌های عجیب و غریب که ۲۰ سال آن جنگ به‌معنای واقعی میان مجاهدین و کمونیست‌ها و چه و چه و چه بود، از سال ۲۰۰۱ به این سو به آرامشی نسبی، در معنایی حداقلی رسیده بودند. این مردم، بسیار قانع‌اند و به حداقلی از آرامش که نصیب‌شان شده بود رضایت داده بودند.»
افغانستان در ۲۰ سال گذشته، شاهد رشد و نِمُو چیزی حدود ۱۰ میلیون جوان ۱۵ تا ۲۰ ساله بوده است که با فرهنگی دیگر به دنیا آمده و بزرگ شده‌اند و طالبان نمی‌تواند آن‌ها را به گذشته برگرداند
محمودی ادامه می‌دهد: «زنان افغانستان احساس کرده بودند که هدف از آفرینش‌شان فقط در گوشه خانه ماندن نیست و خداوند به آن‌ها هم حقی اندازه مردان داده است و آن‌ها نیز می‌توانند در جامعه حضور داشته باشند و زندگی را تجربه کنند. زنانی تجربه‌گر که می‌توانستند فرزندان سالم‌تری بپرورند. زنانی که می‌آموختند و می‌توانستند آینده را بسازند.»
این کارگردان که چندان به آینده خوشبین نیست، می‌گوید: «احساس من این است که اگر طالبان در عمل به آن‌چه می‌گوید، به بیانیه‌های این روزهایش، به حرف‌هایش پایبند نباشد، جهان و نه فقط افغانستان با روزهایی تیره‌وتار مواجه خواهد شد. شنیده‌ام که طالبان در توجیه رفتار این روزهای نیروهای‌شان در سطح شهرها، آن‌ها را اراذل و اوباش خوانده است و پاسخی که می‌توان داد این است که شما وقتی توانایی کنترل نیروهای تحت امر خود را ندارید، بی‌شک حق ندارید جان، مال و ناموس مردم را تحت امرتان بگیرید. طالب‌ها مگر نمی‌گفتند ما صبر می‌کنیم تا کابل آرام شود و سپس می‌آییم؟! چرا به این شهر حمله کردند و افغانستان را به این روز انداختند؟!»
دوران جهل و خرافه سرآمده است
کارگردان سریال «دل‌دار»، با بیان این‌که امیدوار است روزهای آینده، روزهایی باشد که افغانستان و مردم دردمندش بتوانند وارد دوره گُذاری به سمت روشنایی و نور شوند و نه به سمت تاریکی و حاکم‌شدن جهل و رفتن به سوی آن‌چه حاصلی غیر از ویرانی نخواهد داشت، ادامه می‌دهد: «در این میان، ما گرفتار حداقل‌های زندگی کلانیم و زمانی که این حداقل‌ها فراهم شود، تازه می‌توانیم در خصوص فرهنگ و هنر و هنرمند صحبت کنیم. ما فعلا گرفتاری‌های پیچیده‌تری داریم. فعلا در این روزها، در کابل و در افغانستان گرفتار تحقق ابتداییات هستیم. امیدوارم خداوند به مردم کمک کند و مردم بتوانند این غم بزرگ را بپذیرند. ایمان دارم که این روزها درن هایت تمام میشود، همان‌طور که در دوره‌ای دیگر طالبان بر افغانستان حاکم بود و می‌خواست با جهل‌وخرافه حکومت کند اما نتوانست.»
نویسنده و کارگردان فیلم سینمایی «هفت‌ونیم» (۱۳۹۸) در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی‌اش از آینده چیست، می‌گوید: «گمان می‌کنم طالبان اگر تصمیم بگیرد که با زندگی امروز مردم کنار بیاید و آن را بپذیرد، می‌تواند در افغانستان حکومتی با حضور اقوام مختلف تشکیل دهد و مردم نیز چون به حداقل راضی‌اند مشکلی پیدا نمی‌کنند. اما اگر قرار بر این باشد که بار دیگر نه زنان از خانه بیرون بیایند، نه سینما برقرار باشد، نه موسیقی، نه این، نه آن و... تاریخ به ما نشان داده است که بساط ظلم و جور همیشگی نیست و یک روز بالاخره تمام میشود.»
نوید محمودی با بیان این که «آن‌ها تاکید می‌کنند قصد بازگشت به عقب ندارند و به همین دلیل است که من روزنه‌ای از امید در دل دارم و امیدوارم همان‌طور باشند که می‌گویند»، توضیح می‌دهد: «من به شما قول می‌دهم افغانستان به عقب برنخواهد گشت. افغانستان در ۲۰ سال گذشته، شاهد تولد و رشد و نِمُو چیزی حدود ۱۰ میلیون جوان ۱۵ تا ۲۰ ساله بوده است که با فرهنگی دیگر به دنیا آمده و بزرگ شده‌اند و شما نمی‌توانید آن‌ها را به گذشته برگردانید. شاید بتوانید دو میلیونش را، سه میلیونش را به عقب برگردانید، ولی نمی‌توانید ۱۰ میلیونش را زیر یوغ‌تان ببرید. مطمئن باشید که افغانستان به گذشته برنمی‌گردد و مطمئنم که طالبان به این نکته ایمان دارد و به همین دلیل است که این حرف‌ها را می‌زند و امیدوارم حرف‌شان، عملی شود.»
این مطالب را هم بخوانید:
◾️ آشنایی با ستاره‌های افغانستانی هنر در ایران
◾️ واکنش مردم افغانستان به تیرباران کمدین سرشناس این کشور به دست طالبان
۵۸۲۵۹
نظر شما