پیامی مبنی بر اینکه جامعه مهندسی گل کاشته و آمار تلفات زلزله را بعد از زلزله بم طی ١٨ سال گذشته از هزاران نفر به یک نفر با کاهش ٥٠ هزار برابری در تلفات نسبت به زلزله بم رسانیده اند. لذا جامعه مهندسی کشور را به این سبب مورد تجلیل و قدردانی قرار داده از دولت و ملت گله می کند ؟ عینا بشرح زیر:
زحمات جامعه مهندسی به جای خود بدون شک ! ولیکن این پیام بسیار خطرناک و نتیجه گیری از آن بقول خود پیام ٥٠ هزار برابر در مورد تلفات احتمالی اشتباه است ! و اما چرا ؟
اول اینکه زلزله بندر عباس با ٦/٤ زلزله قابل توجه ای بود و مطمئنا خسارات قابل توجه ای باید همراه داشته باشد. ولیکن بعد از برآورد اشتباه محل زلزله و سپس اصلاح آن، متاسفانه گویی یک مرتبه سکوت خبری رخ داد؟ شاید سیاست برخورد با این نوع حوادث کمی تغییر کرده است !؟
دوم اینکه در این ١٨ سالی که در پیام از آن یاد می شود شاید کمتر از ١٠٪ بنای نو در شهرهای کشور ایجاد شده باشد آنهم بفرض ساخت درست و مقاوم ؟ لذا نتیجه گیری با ١٠٪ بنای جدید و ٩٠٪ سازه و ساختمان موجود کاملا مردود بلکه فاجعه بار است !
سوم اینکه بم یک منطقه کوچک و دارای تراکم جمعیتی و ساختمانی خیلی پایینی بود که به هر حال، هم ساختمان های مهندسی سازه آن و هم قدیمی آن و هم دو سوم جمعیت آن متاسفانه از بین رفتند اینجا
این مطلب در خصوص زلزله رودبار منجیل هم تا حدود زیادی صادق است البته پس از لحاظ کردن پراکندگی شهرهای زلزله زده: خطر زمین لرزه به بهانه سالگرد «منجیل»
چهارم اینکه زلزله کرمانشاه نیز در منطقه کم جمعیت با تراکم انسانی کم و ساخت و ساز کم بود که متاسفانه بیشتر صدمات سازه ای و تلفات در ساختمانهای به اصطلاح نوساز مسکن مهر رخ داد ! شرایط خاک کرمانشاه و زلزله آن کجا و بقیه زلزله های مقایسه شده کجا ؟
نگاهی به نمودار زیر کاملا بیانگر این مطلب است که زلزله های رخ داده همگی و یا تقریبا همگی در شهر های کوچک و یا سکونت گاههای انسانی کم جمعیت و ساختمانی کم رخ داده است و تازه مهمتر از همه محتوای فرکانسی، شرایط خاک مناطق، نوع سازه ها، ... در این زلزله ها با هم تفاوت های کلیدی در آمار تخریب و تلفات داشته و دارند !
امیدوارم روزی برسد که ما در شهر های خودمان دیگر نگران زلزله نباشیم ولیکن چنین پیامی در حال حاضر بسیار خطرناک می باشد چون ممکن است توسط مسولان شهری اشتباه برداشت شده و موضوع زلزله در شهرهای با تراکم بالا از حیث جمعیتی و ساختمانی مثل تهران ساده فرض شود ! دوباره عرض می کنم در این ١٨ سال از نظر ساخت و ساز مقاوم بر اساس و در مقایسه با درصد بنا های موجود در شهرها، عملا هیچ اتفاق خاصی رخ نداده است که ملاک عمل چنین ساده اندیشی یا حساب شده ای از طرف جماعتی خاص باشد؟
در خاتمه بنده از زحمات جامعه مهندسی کشور برای تلاش در راه تحقق کاهش آسیب پذیرهای کشور تشکر و قدردانی می کنم، ولیکن فراموش نشود دو سوم جمعیت یک شهر در زلزله بم از بین رفتند حال برای شهر های پر جمعیت دو سوم نه ! نصف هم که باشد یعنی خدای ناکرده ٥٠٪ جمعیت ! لذا امیدوارم دقت شود که چه عرض می کنم.
در ضمن هیچ دو زلزله ای مثل هم نیستند و زمان رخداد که نقش اساسی در تلفات دارد فراموش نشود.
* استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران و بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران
نظر شما