درباره چگونگی این عدم دقت آنچه به‌عنوان توضیح غیررسمی بیان می‌شود، به‌روزنبودن سامانه و عدم سرمایه‌گذاری مناسب و کافی و البته دردسترس‌نبودن اطلاعات از سامانه‌های کشورهای دیگر به‌صورت هم‌زمان به‌دلیل اشکالات ارتباطی، دلایل کلی این مسئله بوده است. به نظر می‌رسد باید برای چنین سامانه‌هایی به فکر برقراری یک مسیر جایگزین و اعلام و اطلاع‌رسانی دقیق و درست و سریع زلزله بود.
در دهه گذشته چنین سامانه‌هایی براساس وضعیت لرزه‌خیزی و زلزله‌های ایران طراحی شده‌اند و در دسترس هستند. سامانه‌های واکنش سریع به زمین‌لرزه با تخمین‌های قابل اعتماد و تقریبا واقعی حرکت زمین و تلفات پس از زلزله به مسئولان کمک می‌کنند تا در صورت نیاز اقدامات مناسب را در فاز پاسخ به رخداد انجام دهند. با درنظرگرفتن ثبت‌های زلزله و همچنین مشاهدات شدت زلزله، نقشه‌ای از شدت لرزش زمین به‌سرعت پس از یک رویداد زلزله تهیه می‌شود.
امواج کشسان لرزه‌ای ناشی از زمین‌لرزه‌ها به‌طور معمول توسط لرزه‌نگارها در سراسر جهان ثبت می‌شوند. زلزله‌شناسی زلزله‌ها رشته‌ای در ژئوفیزیک است که به مطالعات پدیدارشناختی زمین‌لرزه‌ها و فیزیک و مکانیک تولید و انتشار گسیختگی‌های لرزه‌ای در سنگ‌های پوسته می‌پردازد. در 20 سال ابتدای سده بیست‌ویکم پیشرفت‌های متعددی در توانایی بشر برای پایش جهانی زلزله‌ها و تجزیه‌وتحلیل سریع آنها رخ داده است.. رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر، در سال‌های اخیر ممکن است حتی بتوانند وقوع زلزله را سریع‌تر از مراکز ملی و بین‌المللی زلزله مشخص و اطلاعات را پخش کنند. البته شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانند هیچ داده کمی مانند مکان و بزرگی زلزله را ارائه دهند.
آنچه باید برآن تأکید شود آن است که تمامی این مراحل برای اطلاع‌رسانی درست و بهنگام حتی با احتمال قطع ارتباط با ایستگاه‌های محلی اکنون در ایران قابل انجام است و تولید اطلاعات درست برای بهره‌گیری در مدیریت بحران انجام می‌شود که قابل استفاده است. به نظر می‌رسد باید در گردش کار رسمی در اطلاع‌رسانی زلزله اکنون در آغاز دهه سوم سده بیست‌ویکم تجدیدنظر شود.
* استاد زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله و عضو وابسته فرهنگستان علوم
* منتشر شده در روزنامه شرق
نظر شما