از ازدواج موقت تا تبلیغ محصولات زناشویی؛ چه کسی مسوول ارسال پیامک‌های تبلیغاتی غیراخلاقی است؟

یک وکیل دادگستری با انتقاد از شیوه ارسال پیامک‌های تبلیغاتی به تلفن‌های همراه مشترکین که بعضا ماهیت این تبلیغات جنسی است آن هم بدون درنظر گرفتن سن و جنس مخاطب، پرسیده است که واقعا چه کسی مسوول ارسال پیامک‌های تبلیغاتی غیراخلاقی است؟ و آیا نظارتی بر ارسال این پیامک‌ها وجود دارد؟

محمدرضا سماواتی‌پور، وکیل دادگستری در یادداشتی به تحلیل حقوقی ارسال پیامک‌های تبلیغاتی پرداخته که متن کامل آن به این شرح است:« این روز‌ها شاید شما هم از جمله کسانی بود‌ه‌اید که پیامکی تبلیغاتی دریافت کرد‌ه باشید. پیامک‌هایی که گاها غیراخلاقی هم هستند و بدون در نظر گرفتن سن، جنس و شغل افراد به تلفن‌های همراه مشترکین ارسال می‌شود و احتمالا با سکوت مسوولان این امر رو به ازدیاد نیز خواهد گذاشت. این پیامک‌ها از وعده ازدواج موقت بدون ثبت شروع شده و اخیرا به تبلیغاتی درخصوص قرص‌های افزایش میل جنسی [محصولات زناشویی] رسیده است. حال سوال از مسوولان شرکت مخابرات این است که با توجه به افزایش تعداد مشترکان تلفن همراه و این‌که امروزه داشتن تلفن همراه حتی برای پسر بچه و دختر بچه‌های دبستانی نیز متاسفانه به صورت یک مد یا ضرورت درآمده است، ارسال چنین پیامکی به تلفن همراه مشترکین چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ آیا مسوولان شرکت ارتباطات سیار برخلاف ادعای قبلی خود قادرند سن و جنس مخاطب پیامک را تشخیص دهند و با علم و اطلاع از چنین وصفی پیامک را ارسال می‌کنند یا خیر؟. البته مسلما پاسخ منفی است؛ چرا که پیامک‌های مورد اشاره به صورت توامان به تلفن همراه افراد (زن و مرد) ارسال شده است. به راستی این سوال مطرح است که در بحبوحه‌ی اجرای طرح حجاب و عفاف و طرح‌هایی مانند طرح امنیت اجتماعی ارسال پیامک‌هایی تحت عناوین مذکور ـ که کیان و اساس خانواده‌ها را نشانه رفته‌اند ـ به تلفن همراه هزاران کودک معصوم را چه کسی باید پاسخگو باشد؟ متاسفانه شنیده شده است که در تعاقب ارسال پیامک‌هایی درخصوص ازدواج موقت که ظاهرا در اخبار سیمای ملی نیز انعکاس یافته بود کنجکاوی‌هایی از سوی برخی افرادی که احتمالا این پیامک‌ها را دریافت نکرده بودند شکل گرفته و درپی دست یافتن بر شماره تلفن فرد مربوطه بوده‌اند...! فلذا می‌بینیم این پیامک‌ها چگونه می‌تواند به کیان خانواده‌ها صدمه وارد کرده و اساس آن را متزلزل کند. چرا که چه بسا مخاطب پیام تا روز قبل حتی سودای چنین تفکری را در ذهن خود نمی‌داشت لکن با دریافت پیامک به چنین امکانی واقف و وسوسه‌ای در ذهن می‌پوراند که چنین و چنان...!

 ارسال پیامک‌های مذکور با چند اشکال روبه‌روست:

 اولا: موضوع از مصادیق مزاحمت تلقی می‌گردد چون بدون درخواست مشترک و ذهن وی صورت می‌گیرد.

 ثانیا: مشخص نیست آیا محصولات مذکور تحت نظارت وزارت بهداشت تهیه وارد شده‌اند یا خیر؟ در این زمینه ظاهرا شرکت مخابرات با گنجاندن بندی در قرارداد مربوطه هرگونه مسوولیت ناشی از مجوز و یا اخلاقی بودن متن پیامک را به عهده‌ی متقاضی می‌گذارد و این در حالی است که پیامک از درگاه مخابرات ارسال می‌شود و وظیفه‌ی اصلی کنترل متن و محتوای پیامک با مخابرات است و نه هیچ فرد یا ارگان دیگری.

 ثالثا: با فرض داشتن مجوز آیا ارسال این قبیل پیامک‌ها به تلفن همراه مشترک بدون شناخت مخاطب به لحاظ سن و جنس امری است اخلاقی؟

 پیش از این نیز یادداشتی به قلم نگارنده تحت عنوان شیوه‌های جدید مزاحمت در برخی سایت‌ها و نشریات حقوقی منتشر شدکه در آن پیرامون ماهیت حقوقی ارسال پیامک‌های تجاری به تلفن همراه مشترکین بدون اجازه‌ی آنها پرداخته و نتیجه گرفته شد که ارسال پیامک بدون رضایت مشترک نوعی مزاحمت تلقی شده و با توجه به این‌که این مزاحمت توسط دستگاه‌های مخابراتی صورت می‌پذیرد وفق ماده 641 قانون مجازات اسلامی قابل پیگرد است. در آن مطالب اظهارنظرهای مسوولان مخابرات نیز مبنی بر این‌که مشترک می‌تواند با مراجعه به مخابرات نسبت به قطع این پیامک‌ها اقدام کند نیز مورد بررسی قرار گرفت و گفته شد با فرض صحت چنین اظهارنظری این امکان برای برخی مشاغل مانند وکلای دادگستری که به نوعی با ارگان‌های دولتی و اصناف مرتبط هستند، امکان‌پذیر نیست؛ چرا که بسیاری از اخبار صنفی و یا وقایع دادگاه‌ها [البته در برخی مجتمع‌های قضایی] توسط پیامک به اطلاع وکلا می‌رسد و قطع چنین امکانی به منزله‌ی محرومیت از پیامک‌های ضروری خواهد بود. در آن یادداشت پیشنهاد شد تا برای مشترکان دو دریچه پیش‌بینی شود یکی دریچه‌ای بابت ارسال پیامک‌های تجاری ـ تبلیغاتی و دیگری بابت پیامک‌های صنفی و شغلی. بنابراین اگر یک فرد به دلایل شغلی نیاز به دریافت برخی پیامک‌ها از سوی صنف یا ارگانی خاص را داشته باشد بتواند با این امکان با مخاطبین خود در ارتباط بوده و در عین حال بتواند با مراجعه به مخابرات دریچه پیامک‌های تبلیغاتی را بر روی تلفن همراه خود مسدود کند. علی‌الظاهر مسوولان مخابرات و شرکت‌های ارسال کننده‌ی پیامک این عقیده را دارند که با توجه به امکانات فنی این امکان در حال حاضر میسر نیست تا بتوان این دسته از پیامک‌ها را از یکدیگر تفکیک کرد. فلذا یا باید به طور کلی این دریچه را مسدود کرد یا آن را با تمام خوبی‌ها و بدی‌ها پذیرفت و به عبارتی آش با جاش.

 البته این‌جانب به لحاظ فنی در این خصوص اطلاعات زیادی ندارم اما وقتی غول‌های اینترنتی مانند یاهو و گوگل قادرند میلیون‌ها ایمیل تبلیغاتی را در قالب spam شناسایی و از ارسال آنها به صندوق پستی مخاطب جلوگیری کنند، بعید است که شرکت ارتباطات سیار با یک میلیون مشترک نتواند چنین اقدامی را صورت دهد. علی‌هذا این مساله که آن یادداشت تا چه میزان در آگاهی مردم در این خصوص از یک طرف و ایجاد تکلیف برای شرکت ارتباطات سیار موثر بوده یا خیر اطلاعی ندارم اما آن‌چه روشن و آشکار است افزایش روزافزون تعداد این پیامک‌ها بوده که بدون اذن و اجازه‌ی مشترکین در کلیه‌ی ساعات شبانه‌روز و حتی نیمه‌های شب به تلفن همراه مشترکین ارسال می‌شود و متاسفانه حتی مسوولان ذی‌ربط این حق را به مشترکین خود نمی‌دهند تا برای رعایت حقوق ایشان حداقل در ساعات نیمه شب از ارسال این قبیل پیامک‌هایی خودداری کنند و ارسال آن را به ساعات کاری روزانه محدود کنند».

 4545