نسرین وزیری: فریاد دو-دو نمایندگان حین اعلام وصول نامه معرفی وزرای پیشنهادی نیرو و آموزش و پرورش، آنقدر بلند بود که دیوارهای بهارستان را درنوردید و به پاستور رسید. فریادی که دقایقی بعد جای خود را به گفت و گو و لابی‌های چندنفره نمایندگان داد که فاطمه آلیا هم اغلب در جمع آنان دیده می‌شد. گفت و گوهایی که طی آن به آلیا توصیه می‌شد با توجه به احتمال رأی‌آوری محدودی که دارد و با توجه به توصیه رهبری برای توجه به نظر علما، بهتر است هرچه زودتر انصراف دهد. اوج اعتراضات نمایندگان نسبت به معرفی وزرایی که از نظرشان ضعیف هستند، آنجا نمود یافت که تصمیم گرفتند اگر رئیس‌جمهور معرفی آنها را پس نگرفت، آنها هم بدون هیچ نطق مخالف و موافقی، به هیچ یک از آنها رأی اعتماد ندهند.
محمدرضا رحیمی که پیام نمایندگان را به احمدی‌نژاد رسانده بود، ساعتی بعد به مجلس بازگشت تا نفس نفس‌زنان نامه دوم رئیس‌جمهور را به رئیس مجلس تقدیم کرده و از او بخواهد که آن را هم قرائت کند.
نامه‌ای که نه هیأت رئیسه انتظارش را داشت و نه نمایندگان حامی دولت که در ابتدای جلسه دیروز اصرار داشتند زودتر این نامه قرائت شود تا شائبه بازپس‌گیری آن مطرح نشود. نامه دوم احمدی‌نژاد در حالی به دست نمایندگان مجلس رسیدکه به گفته محمدرضا میرتاج‌الدینی، هیأت رئیسه منتظر نامه معرفی سومین وزیر باقی مانده از ترکیب دولت بود تا مراسم بررسی صلاحیت هر سه وزیر را در یک روز برگزار کند.
اما ساعتی بعد با تغییر رئیس جلسه از لاریجانی به باهنر نامه دوم قرائت شد که طی آن احمدی‌نژاد «با عنایت به ایام قدر» معرفی وزیران پیشنهادی برای وزارتخانه‌های نیرو و آموزش و پرورش را «استرداد» کرده بود تا «بعداً» نسبت به معرفی دوباره وزرای خود اقدام کند. به این ترتیب جلسه هفته بعد مجلس برای بررسی صلاحیت دو وزیر پیشنهادی لغو شد و نمایندگان به دو هفته تعطیلات پایان تابستان خود رفتند.
این نامه‌ها در حالی میان دولت و مجلس رد و بدل شد که پیش از این هیأت رئیسه مجلس از دولت خواسته بود که معرفی وزرایش را به تعویق بیندازد اما احمدی‌نژاد آن را نپذیرفته بود. این را حسن ابوترابی‌فرد به خبرنگاران گفت و افزود: «البته ما می‌توانستیم نامه معرفی دو وزیر پیشنهادی را امروز اعلام وصول نکنیم. الزامی هم در این باره نداشتیم. یک پیشنهاد هم این بود که بعد از تعطیلات این نامه اعلام وصول شود و یک هفته بعد از آن به صلاحیت وزیران پیشنهادی رسیدگی شود اما رئیس‌جمهور درخواست استرداد نامه یکشنبه خود را کرد.»
دو قرائت از نامه احمدی نژاد
اگرچه احمدی‌نژاد در نامه‌ای چهار خطی برای لاریجانی پیام فرستاده بود که معرفی دو وزیر نیرو و آموزش و پرورش را پس می‌گیرد اما از این نامه کوتاه قرائت‌های مختلفی شد. نخست آنکه در نامه آمده بود که به دلیل «ایام قدر» - که مفهوماً با لیالی قدر متفاوت است! - این معرفی‌نامه پس گرفته می‌شود اما اعضای هیأت رئیسه مجلس اعلام کردند که این بازپس‌گیری به دلیل تقارن معرفی این وزرا با تعطیلات مجلس بوده است. کما اینکه میرتاج‌الدینی در جمع خبرنگاران گفت که چون هفته بعد مجلس تعطیل است، رئیس‌جمهور معرفی وزرایش را به تعویق انداخته است. او که یادآور می‌شد رئیس‌جمهور برای معرفی این وزرا 3 ماه فرصت دارد، ابراز امیدواری کرد که پس از تعطیلات مجلس، بار دیگر نامه معرفی وزرای دولت به مجلس بیاید.
ایرج ندیمی مدیرکل پارلمانی دولت هم با بیان اینکه دولت به احترام تعطیلی مجلس این نامه را پس گرفت، در پاسخ به اینکه تعطیلی مجلس از قبل هم مشخص بود پس چرا در چنین شرایطی این دو وزیر را به مجلس معرفی کردید؟ به «خبر» گفت: ما تصور می‌کردیم که مجلس می‌تواند از تمام فرصت 10 روزه خود برای بررسی وزرای پیشنهادی استفاده نکند و از آنجا که یکی از وزرا از خود نمایندگان است، شاید فقط دو روز زمان برای بررسی دو وزیر معرفی شده زمان کافی باشد! البته الیاس نادران هم طی تذکری در صحن علنی مجلس همین احتمال را مطرح کرد. او با بیان اینکه هیأت وزیران به دلیل اینکه کلیت دولت آسیب نبیند و امور اجرایی کشور زمین نماند لازم است در اسرع وقت تشکیل شود از هیأت رئیسه خواست تا بعدازظهر دیروز یا جلسه امروز را به بررسی صلاحیت‌های فردی این دو وزیر اختصاص دهد. اما تصور مدیرکل دولت از برآورد عملکرد نمایندگان به نوعی تصمیم‌گیری به جای اهالی بهارستان به نظر می‌رسد.
مناقشه در ابقای دو وزیر پیشنهادی
ابهام دیگری که درپی نامه کوتاه احمدی‌نژاد بوجود آمد، درباره ابقای وزرای معرفی شده و یا لغو دو وزیر معرفی شده بود. کمااینکه فاطمه آلیا معتقد بود که نظر احمدی‌نژاد برای معرفی او تغییر نکرده است اما برآورد ابوترابی نایب رئیس مجلس حاکی از آن بود که «قطعاً احمدی‌نژاد وزرای جدیدی را به مجلس معرفی می‌کند». هرچند که ندیمی نیز معتقد بود که نامه احمدی‌نژاد به منزله «تأخیر در معرفی وزرا» است و نه باز پس‌گیری آن و لزوماً اینگونه نیست که احمدی‌نژاد در نامه معرفی بعدی خود، وزرایش را تغییر خواهد داد.
تفاوت برداشت میان اهالی پاستور و بهارستان را باید در زمزمه‌هایی دانست که در راهروها و صحن علنی مجلس شکل گرفته بود. کمتر نماینده‌ای در میان نمایندگان به چشم می‌خورد که بگوید آلیا می‌تواند از مجلس رأی اعتماد بگیرد. اگرچه برخی همچون اسدالله عباسی نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات که می‌کوشیدند ادب همکاری را به جا آورده و از همکارشان بدگویی نکنند؛ می‌گفتند که بررسی صلاحیت آلیا را باید به پس از بررسی برنامه‌اش موکول کرد اما چهره شاخصی همچون زاکانی علناً اعلام کرد که آلیا حتی اگر رأی بیشتری به نسبت وزیر معرفی شده پیشین داشته باشد اما به طورکلی رأی نمی‌آورد. البته نمایندگان دیگری همچون احمد ناطق نوری، مصطفی کواکبیان، شجاعی کیاسری، موسوی و... تأکید داشتند که سوسن کشاورز به مراتب گزینه بهتری از آلیا بوده است. تمامی این نمایندگان علی‌آبادی را هم بهتر از ذبیحی برای تصدی وزارت نیرو می‌دانستند و استنادشان به عدم تعامل وی با مجلس بوده است که هیچ‌گاه پاسخ تماس‌های تلفنی نمایندگان را نداده و حتی علیخانی به شوخی گفت که او هرگز نخندیده و همواره عبوسانه با نمایندگان برخورد کرده است.
همین عوارض سبب شده که نمایندگان نگاه مثبتی به او هم نداشته باشند. علی رغم آنکه ذبیحی در مجلس نبود تا از نزدیک جو افکار عمومی مجلس را بسنجد، آلیا از این نعمت بهره‌مند بود و به همین دلیل هم به برخی نمایندگان گفت که با رئیس‌جمهور صحبت می‌کند تا بدون آنکه دلگیر شود، از معرفی وی منصرف شود. البته او وقتی در معرض سؤالات خبرنگاران قرار گرفت کوشید تا این موضوع را انکار کرده و بگوید: قبل از طرح برنامه‌ها و معرفی وزیر، نباید پیشاپیش اعلام کرد که به وزیری رأی می‌دهیم یا نمی‌دهیم. چنین نظراتی، نظر همه نمایندگان نیست بلکه نظر یک عده خاص است.
وزرای بی‌برنامه
یکی از عجایب در کابینه «شگفت‌انگیز» دولت دهم، معرفی وزرایی بدون برنامه است. در حالی که برنامه 21 وزیر پیشنهادی احمدی‌نژاد با تأخیر و یک به یک به مجلس تقدیم شد؛ این بار اصلاً برنامه‌ای برای دو وزیر نیرو و آموزش و پرورش ارائه نگردید. البته احمدی‌نژاد در نامه معرفی آلیا و ذبیحی نوشته بود که برنامه وزرای معرفی شده پیشین، برنامه‌های همین وزرا است!
این برای اولین بار در طول تاریخ دولت‌ها و مجالس ایران است که برنامه وزرایی که در کسب رأی اعتماد مجلس ناتوان بوده‌اند؛ برای وزرای پیشین هم فرستاده می‌شود. این اقدام دولت این شائبه را آفرید که برنامه وزرای پیشین را هم خود آنها ننوشته بودند و این خود دولت است که برای وزرایش برنامه می‌نویسد. از این رو اگر این وزیر تغییر کند، برنامه تغییر نمی‌کند و وزرای بعدی هم بر اساس همان برنامه معرفی می‌شوند! بی‌برنامگی وزرای معرفی شده آنقدر عجیب بود که حتی رئیس مجلس هم آن را با لبخند معناداری اعلام کرد و اتفاقاً درخواست نادران برای برگزاری هرچه سریعتر مراسم بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی هم به استناد همین بود که وقتی برنامه جدیدی برای بررسی در دست نیست و در مورد صلاحیت فردی هم اطلاعاتی نظیر «اسم، مشخصات، شماره تلفن، اسامی و تحصیلات همسر و فرزندان» وجود دارد، این کار خیلی وقت نمی‌گیرد. محمدرضا باهنر نیز اگرچه درخواست نادران را با بیان اینکه «باید منتظر باشیم و ببینیم مسئله به کجا می‌رسد» رد کرد اما بی‌برنامگی وزرا را حرف صحیحی از سوی وی خواند.
گلایه از بی‌توجهی دولت به علما
اصرار نمایندگان به انصراف آلیا از کاندیداتوری وزارت آموزش و پرورش بیش از هرچیز به توصیه‌های دوشنبه شب رهبری به دولت برمی‌گشت که از آن خواسته بود به نظر مراجع و علما توجه کند. اما سیدرضا اکرمی با بیان اینکه بعید می‌دانم، احمدی‌نژاد به این توصیه عمل کند، به «خبر» گفت: لابد ایشان علما را از مراجع نمی‌دانند که به آن بی‌توجهی می‌کنند! محمدتقی رهبر رئیس فراکسیون روحانیون نیز با بیان اینکه از توجه رئیس‌جمهور به نظر علما قطع امید کرده‌ایم در پاسخ به اینکه آیا در جلسه‌ای از رئیس‌جمهور خواهید خواست تا به این نظرات توجه کند؟ به «خبر» گفت: اینگونه تماس‌ها فایده‌ای ندارد چون قبلاً هم به آن توجهی نشده است.
به گفته وی قبلاً بهانه احمدی‌نژاد این بود که چون نظر علما پس از معرفی وزرایش اعلام شده است، امکان بازپس‌گیری آنها را ندارد اما این بار که چنین بهانه‌ای وجود نداشت، جای هیچ عذری برای او باقی نمی‌ماند. رهبر تأکید کرد: توجه به نظر آقا که فقط دست‌بوسی نیست، باید به فرامین ایشان عمل شود! نایب رئیس اول مجلس هم در همین رابطه تأکید کرد که اگر دولت به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در جلسه دولت دهم توجه لازم را داشته باشد، قطعاً در معرفی وزیران باقی مانده کابینه تجدیدنظر می‌کند. انتظار جدی نمایندگان مردم این است که به سخنان ناخدای خدامحور انقلاب اسلامی توجه شود.
نظر شما