گویند: روزی در بازار می‌رفت. کسی فریاد برداشته بود که: «لماذا لاتکتسبون الپول (!) فخیرم کم فیه!» یعنی: «چه می‌شود مر شما را که کسب نمی‌کنید مر ثروت را؟ پس همانا خیر است هر آینه مر شما را در آن!» آن سخن بر جانش کارگر آمد پس در حال، نعره‌ای بزد و از خود بشد.
نقل است که سالی با بعضی از مریدان به زیارت «بانک مرکزی» می‌رفت، در میانة راه، بانک را دیدند که به استقبال می‌آید! گفت: «ای عبدالله! تو خود بانکی؛ مرا می‌باید تا به زیارت تو آیم!» پس سیزده بار بر گرد او بگردید و باز بر جای خود شد!
روزی درویشی دید، افسرده حال. گفت: «خواهی تا تو را شغلی فرمایم؟» درویش سر برآورد و گفت: «آری» گفت: «از صناعت چه دانی؟» گفت: «هیچ»، گفت: «از زراعت چه؟» گفت: «هیچ»، گفت: «بضاعت چه داری؟» گفت: «از دنیاوی، تنها مقداری بدهی!» گفت: «تدریس توانی کرد؟» گفت: «همین‌قدر دانم که الف گرد است!» گفت ای جوانمرد! سی سال تا کسی چون تو می‌طلبم. تو تدریس را شایی و بس.»
«ابن سنگک» گوید: در خلوت پیش او شدم. گفت: «یا ابن سنگک! می‌پنداری جایی مانده است که ما در آنجا شعبه‌ای از دانشگاه آزاد دایر نکرده باشیم؟» گفتم: «آری؛ بر فرق سر من!» گفت: «خدا تو را رحمت کناد که راست گفتی!»
نقل است که در مناجات پیوسته گفتی: «الهی! آن‌را که پول دادی، چه ندادی و آن‌را که پول ندادی، چه دادی؟!»
کسی گوید: در خواب، «راکفلر» و «اوناسیس» و «قارون» را دیدم که سر بر آستانة قصری عظیم می‌سایند. گفتم: «این بارگاه کیست؟» گفتند: «از آن سرور ما و مولای ماست.» دانستم که این مقام از آن صدرالمتموّلین، رئیس دانشگاه آزاد است - مدالله عمره-!
***
ستون «تذکره المقامات» ابوالفضل زرویی نصرآباد، قطعاً پس از «دو کلمه حرف حساب» مرحوم صابری به یادماندنی‌ترین ستون طنز سال‌های بعد از انقلاب است.
«تذکره المقامات» که زرویی نصرآباد با نام مستعار ملانصرالدین در هفته‌نامه «گل‌آقا» می‌نوشت، یکی از بهترین نمونه‌های نقیضه‌سازی در طنز فارسی است. این ستون در واقع نقیضه «تذکره الاولیا»ی عطار نیشابوری است.
متأسفانه امکان چاپ مجدد کتاب «تذکره المقامات» تاکنون فراهم نشده است. برخی از مقامات آن دوران، امروزه «مقامات»(!) دیگری دارند که بر اثر «اتهامات» و... است. لذا آن تعدادی که قابل نقل باشد را از چاپ اول این کتاب که انتشارات «گل‌آقا» در سال 1376 منتشر کرده تقدیم می‌کنیم.
امیدواریم که زودتر چاپ جدید این کتاب را پشت ویترین کتابفروشی‌ها ببینیم.
برای ارتباط بیشتر با متن و یافتن ظرافت شوخی‌ها، علاوه بر شناختن «تذکره الاولیا» دانستن برخی مناسبات و اتفاقات زمان نگارش متون، کمک فراوانی به شما خواهد کرد.
28/242
نظر شما