واکاوی گزارش اخیر اتاق بازرگانی تهران نشان می‌دهد که صنایع لبنی به‌مانند سایر صنایع از قیمت‌گذاری دستوری آسیب بسیاری دیده‌اند؛ همین امر منجر شده تا در این سال‌ها همواره تورم شیر و لبنیات از تورم سایر کالا بالاتر باشد. گرچه این سیاست با هدف حمایت از مصرف‌کنندگان انجام گرفته، اما بررسی‌ها و شواهد گویای آن است که اقدامات این‌چنینی نه‌تنها نتیجه مطلوبی را در پی نداشته‌اند، بلکه در زنجیره تولید و قیمت شیر اختلال به وجود آورده‌اند.
به‌طور کلی می‌توان گفت در تمام این سال‌ها، سیاست‌گذار در تمام حلقه‌های تولید شیر و لبنیات به‌طور غیرضروری با هدف «تأمین لبنیات کافی برای عموم مردم جامعه» دخالت کرده است؛ اما نتیجه آن چیزی جز کاهش سرانه مصرف، افزایش قیمت و کیفیت پایین‌تر نبود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که سرانه تولید شیر خام در ۳۰ سال گذشته، نسبت به کشورهای منطقه بسیار ناچیز و حتی ناامیدکننده بوده است. برای مثال کشوری مانند پاکستان طی این بازه زمانی با اقداماتی نظیر آموزش به دامداران محلی برای افزایش تولید شیر، کاهش نرخ تعرفه، تسهیل در واردات دام‌های مولد با تولید شیر بالا و … توانست ۸۰ درصد شیر خود را توسط دامداری‌های خرد تامین کنند.
آمار حاکی از آن است که تولید شیر خام ایران در دهه ۷۰ یک چهارم پاکستان بود، اما امروزه این میزان با یک شیب تُند به یک دهم تنزل پیدا کرد.
با اینکه تولید شیر خام ایران در دهه ۷۰ از چهار میلیون تن امروز به حدود شش تا هفت میلیون تن رسیده است، اما همچنان اغلب تولیدکنندگان با نیمی از ظرفیت فعالیت می‌کنند.
در دهه ۷۰ بیش از ۹۰ درصد بازار در اختیار شیر یارانه‌ای بود، اما از آنجایی که این طرح موفقیتی چندانی در پی نداشت، در سال ۸۹ با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، شیر یارانه‌ای خانوار حذف شد. با این اقدام بسیاری تصور می‌کردند که سرانه مصرف شیر به‌شدت کاهش پیدا خواهد کرد.
اما نه تنها تقاضا برای شیر کاهش نیافت، بلکه تقاضا یک روند صعودی داشت. این موضوع روشن کرد که حجم قابل‌توجهی از شیر یارانه‌ای به‌دست مردم نمی‌رسید.
در واقع بخش زیادی از شیر یارانه‌ای وارد قنادی‌ها، بستنی‌فروشی‌ها می‌شد، یا بخش دیگری از آن با تبدیل به شیر خشک صادر می‌شد.
بیشتر بخوانید:
۴۶۲۱۷
نظر شما