روابط ایران و عراق که ریشه در تاریخی کهن دارد و وابستگی پیشینی حاکمان امروز عراق به ایران همچون مالکی و اینکه برخی از وزرای کابینه عراق نیز سال‌ها در ایران زندگی کرده‌اند امکان منحصر به فرد و ویژه ای را در عرصه تجارت و اقتصاد میان ایران و عراق به وجود آورده است. نباید از یاد برد که ایران در بدترین شرایط حامی کشور عراق بوده و یک میلیون پناهنده عراقی در ایران زندگی کرده اند و بدین ترتیب حق طبیعی ایران است که از همه این فرصت‌ها برای به دست آوردن حضور اقتصادی ویژه در بازارهای عراق بهره برد. اما این بر عهده بازرگانان و تجار وصادرکنندگان ایرانی است که این امکان بالقوه را بالفعل سازند. در این خصوص یکی از مهمترین مسائلی که صادرکننده ایرانی باید بدان توجه داشته باشد، حفظ کیفیت محصولات تجاری صادراتی است. صدور کالاهای نامرغوب به عراق به از دست رفتن بازار این کشور و اطمینان خریداران منجر خواهد شد و در نتیجه در رقابت با سایر کشورها بازار تجاری ارزشمند عراق از دست ما خارج خواهد شد. البته خوشبختانه به منظور سر و سامان دادن به وضعیت ارزیابی محصولات تجار ایران به عراق سنجش استاندارد در مرزها فعال شده و به این ترتیب کالاهایی که استاندارهای لازم را نداشته باشند، نمی‌توانند وارد بازار عراق شوند. اما به هر شکل فقدان برخی زیرساخت‌ها یا امکانات حمل و نقل موجب می‌شود که فرصت‌های رقابتی ما در عراق کاهش یافته و به هدر رود.
اصلی‌ترین و جدی‌ترین رقیب ما در عراق کشور ترکیه است. ترکیه که این روزها از شرایط اقتصادی خوبی برخوردار است، توانسته سیاستگذاری اقتصادی خوبی در کشور عراق داشته باشد و سهم بالایی از صادرات به این کشور را از آن خود کند. سرمایه‌گذاران ترکیه از سوی دولت این کشور حمایت می‌شوند و آنها حساب ویژه‌ای روی عراق باز کرده‌اند و طی این سال‌ها به خوبی بازار عراق را مورد مطالعه قرار داده‌اند. یکی از اصلی‌ترین حوزه های صادراتی به عراق خدمات فنی و مهندسی است. ما طی سال‌های گذشته رقمی در حدود 80 میلیون دلار صادرات خدمات فنی و مهندسی به عراق داشته‌ایم ولی ترکیه در همین مدت بیش از سه میلیارد دلار صادرات خدمات فنی و مهندسی به عراق داشته که این رقم بدون شک در ماه‌های اخیر از رشد تصاعدی هم برخوردار بوده است. از همینرو ما باید برای حضور اقتصادی در بازارهای عراق نیازسنجی بهینه تری را پیشه کنیم.
با وجود صادرات میلیاردی ایران به کشور عراق سهم پوشش بیمه‌ای صندوق تضمین صادرات رقمی در حدود 50 میلیون بوده است که این مسئله با توجه به بالا بودن ریسک سرمایه گذاری در کشور عراق، موجب کند شدن روند سرمایه گذاری‌ها در این کشور شده و فرصت‌های صادراتی ما را از بین برده است. بسیاری از کشورهای اروپایی و حتی آمریکا در مسئله صادرات کالا و فناوری به عراق کشته و زخمی داده‌اند و با این حال کماکان شرکت‌های بیمه‌ای و کارگزاران بیمه از سرمایه گذاری آنها در خاک عراق حمایت می‌کنند و این در حالی است که سرمایه گذار ایران برای صادرات محصولات خود با عراق به مشکلات عدیده ای در بخش بیمه کالا و خدمات مواجه است و شرکت‌های خصوصی بیمه گذار نیز حاضر به سرمایه گذاری در این بخش نیستند.
یکی از مسائل و چالش‌هایی که صادرکنندگان ایرانی در عراق با آن مواجه هستند مسئله ال سی‌ها، حواله و به طور کلی روابط بانکی میان دو کشور است که تحریم‌ها نیز این چالش را تشدید کرده اند. اگرچه با تاسیس شعبات بانک اقتصاد نوین و بانک کشاورزی تا حدودی امکان ارتباطات بانکی میان دو کشور فراهم شده است اما باید امیدوار بود که با توسعه همکاری‌های بانکی تجار و صادرکنندگان ایرانی از تجارت چمدانی و حمل پول نقد به سمت شیوه‌های نوین همکاری اقتصادی پیش روند.
* رئیس اتاق مشترک ایران و عراق
/39/39
نظر شما