آیدا صالحی: امنیت و ایمنی حمل‌ونقل در عرصه‌های هوایی، زمینی و دریایی یکی از مولفه‌های پیشرفت زیربنایی هر کشوری به حساب می‌آید که با توسعه‌ی اجتماعی و اقتصادی همراه است. به‌دلیل اهمیت این موضوع، شورای انقلاب فرهنگی، هفتم اردیبهشت را «روز ایمنی حمل‌ونقل» نامگذاری کرد و این روز از سال ۱۳۹۵ در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید.
در تعطیلات عید نوروز و حجم بالای سفرها بعد از پاندمی کرونا، مردم با خودرو به نقاط مختلف ایران سفر کردند. در این میان عده‌ای با رانندگی پرخطر خود، خودروهای ناایمن و جاده‌های غیراستاندارد موجود در کشور به مقصد خود نرسیدند و جان خود را از دست دادند. به‌طوری که در نورروز ۱۴۰۲ بیش از ۶۰۰ تن در صحنه تصادفات جان باختند.
الگویی که برای آمار دقیق جان‌باختگان استفاده می‌شود با احتساب فوتی‌ها در راه انتقال به مراکز درمانی و در مراکز درمانی که حدود ۵۰ درصد از کل جان‌باختگان را شامل می‌شوند، این شمار از ۱۰۰۰ تن عبور می‌کند. تنها دو هفته از تعطیلات عید گذشته که تعطیلات دو روزه‌ی عید فطر فرا رسید که در این چند روز هم حدود ۱۶۰تن در تصادفات کشته شدند. این مسئله و آمار بالا موجب شد که مهدی چمران، رئیس شورای شهراسلامی تهران در یکصد و چهل و دومین جلسه شورای شهر اسلامی تهران با بیان اینکه متاسفانه حمل و نقل ایمن نداریم، اظهارکرد: «که باید تلاش بیشتری در خصوص ایمنی حمل و نقل در کشور صورت بگیرد، جاده های ما نیز ایمنی کافی را برای تردد وسایل نقلیه ندارند.»
همان‌طورکه بارها گفته شده در تصادفات جاده‌ای سه عامل انسان، کیفیت جاده‌ها و نوع خودرو نقش دارند. اینکه خودروهای فرسوده از رده خارج شوند، نوع وسایل حمل و نقل، فرهنگ درست رانندگی و کیفیت جاده ها از لحاظ کمیت و کیفیت اثرگذار است. هرمز ذاکری، کارشناس ایمنی و حمل‌ونقل در گفت‌وگو با خبرآنلاین از وضعیت ایمنی حمل‌ونقل می‌گوید: «با توجه به روند تصادفات و آمارهای در حال افزایش، مسئله نگران‌کننده است و در تمام جنبه‌ها باید حساسیت‌هایی لحاظ شود. به خاطر شرایط اقتصادی یک عقب‌ماندگی‌هایی در حوزه‌های زیرساختی داریم، ناوگان ما فرسوده شده و در آموزش‌ها عقب افتاده‌ایم. آسیب بسیار زیاد فرسودگی و کیفیت پایین ناوگان‌ها در دو جنبه‌ی وقوع تصادف و شدت مجروحیت سرنشینان قابل مشاهده است.»
ضعف در کنترل و پایش ماشین‌های فرسوده
غلامحسین عشقی، مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) درباره‌ی نقاط ضعف در پایش خودروهای فرسوده به خبرآنلاین می‌گوید: «ما در کنترل جاده‌ای ضعیف هستیم و جای کار داریم. ماشین‌هایی که خیلی سال پیش باید از رده خارج می‌شدند همچنان در جاده‌ها تردد می‌کنند و از مقابل سیستم‌های نظارتی رد می‌شوند اما کنترل درستی روی ماشین‌ها انجام نمی‌شود.»
هرمز ذاکری اشاره می‌کند: «در حوزه‌ی ایمنی و مقررات تکنولوژی‌های کنترل سرعت، دوربین‌های راهنمایی و غیره را داریم اما در در اجرای مقررات و قوانین مشکل داریم و باید خودروهای فرسوده از مدار خارج شود.»
قانون نانوشته در ایران
عشقی درباره عمر مفید تجهیزات و ماشین‌ها و یک قانون نانوشته در ایران توضیحاتی می‌دهد: «عمر مفید برای هر ماشینی متفاوت است ولی میانگین عمر خودرو را پنج سال در نظر می‌گیرند. این قانون برای کشورهای توسعه یافته است و درکشور ما چنین قانونی اجرا نمی‌شود. در ایران پراید ۱۰ سال ، ۲۰ سال کار می‌کند و معاینه فنی هم می‌گیرد.»
او اضافه می‌کند: «یک ماشینی اگر خیلی خیلی قدیمی باشد ممکن است معاینه فنی انجام نشود. اما باز هم کسی مانع تردد آن نمی‌شود.»
نظر شما