مهسا مژدهی: در ایران عصبانیت از روسها فروکش نمیکند. سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه به مسکو و کشورهای عربی هشدار داده و اعلام کرده ایران با هیچ طرفی تعارف ندارد. ماجرا از همراهی روسیه و شخص لاوروف با کشورهای عربی در مورد حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه برمی‌گردد. هفته گذشته مجمع همکاری عرب و روسیه در نشست مراکش خواستار حل مناقشه جزایر سه‌گانه از راه مذاکره یا ارجاع به دیوان بینالمللی شد. همراهی مسکو با این مجمع و همصدا شدن لاوروف علیه حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه باعث شد تا نه تنها وزارت خارجه که نمایندگان مجلس و مشاور رهبر انقلاب هم واکنشی تند به رویکرد روسها از خود نشان دهند. علی اکبر ولایتی مشاور امور بین‌الملل رهبر انقلاب روز ۳۰ آذر، در واکنش به حمایت مجدد روسیه از موضع امارات درباره جزایر سه‌گانه گفته بود که «بعضی مواضع» وزارت خارجه روسیه در این زمینه «باعث تأسف» و لطمه به «اعتبار» مسکو است. او تاکید کرد وابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به آسانی به دست نیامده است و در این خصوص می‌بایست منافع دوجانبه‌ای و منطقه‌ای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بینالمللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از موضع‌گیری‌های وزارت خارجه روسیه باعث تأسف است، هرچند که برخی فشارهای سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب میشود که برای به دست آوردن امتیازی کم‌ارزش و دست‌نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند.
وزارت خارجه ایران روز چهارشنبه ۲۱ تیر از احضار سفیر روسیه در تهران خبر داده و اعتراض خود به بند مذکور در بیانیه پایانی این نشست اعلام کرده بود. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در تماس تلفنی با وزیرخارجه ایران روابط مسکو و تهران را راهبردی دانست و تاکید کرد: حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی همواره مورد احترام روسیه بوده است و این سیاست رسمی مسکو هیچگاه نباید مورد تردید قرار گیرد. ما در مذاکرات تنظیم بیانیه پایانی نشست مراکش به صراحت، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی ایران را مورد توجه قرار دادیم. اما حرفهای لاوروف نتوانست خشم ایرانیها را از اقدامات روسیه آنهم برای دومین بار کم کند.
مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بین‌الملل در مورد رفتار روسیه و حمایت مسکو از موضع امارات درباره جزایر سه‌گانه ایرانی به خبرآنلاین گفت: روسیه به دنبال ایجاد فضایی است تا بتواند در پرتو آن منافع ملی خود را به فرجام برساند. روسها همواره به‌عنوان یک کشور تعریف شده در نظام بین‌الملل رویکرد رئالیسم روسی را در سیاست خارجی خود دنبال میکنند. روسها در پی ایجاد فضایی هستند تا بتوانند در پرتو ایجاد زمینه‌های مناسب از ایران به‌عنوان برگ برنده استراتژیک بهره ببرند. این معنا موجب میشود تا آنها در برخورد با تهران زمینه‌هایی را فراهم بیاورند تا بتوانند ایجاد کننده نوعی برخورد منفعت‌محورانه بر اساس ارتباط خود با لایه‌های دیگر قدرت در نظام بین‌الملل باشند. مسکو نسبت به آمریکایی‌ها به عنوان رقیب استراتژیک اما در اردوگاه قدرت جهانی عمل میکنند و لذا دنبال منافع خود هستند و در سخن از شراکت استراتژیک با تهران می‌گویند. این یک برخورد ماهوی نیست و برخورد شکلی است و شکل وجودی این واژه در جهت گرفتن امتیازات بیشتر از ایالات متحده آمریکا و ابعاد منطقه‌ای اثر ایران در تضعیف امریکا در خاورمیانه بهره میبرد. در نهایت در معادلات جهانی و در بزنگاه‌ها احتمال معامله بر سر ایران وجود دارد. روسیه با نشانه‌هایی چون نزدیک شدن با امارات متحده عربی پیام‌های خاص خود را به واشینگتن و نظام بین‌الملل صادر میکنند که ایران شریک استراتژیک ما نیست و اگر سخت از شراکت استراتژیک می‌گوییم در چارچوب ایجاد فضایی است که بتوانیم از برگ ایران استفاده کنیم.
تحلیل حقه روسی در قبال جزایر سه‌گانه ایرانی/ چگونه بدون تنش مسکو را شیرفهم کنیم؟
اقبالی: موضع‌گیری روسیه علیه ایران عوامل متعددی دارد/ روابطمان بیشتر سیاسی ـ دفاعی است تا اقتصادی
ابوطالبی: چه بازیگری ما را در دام شورای امنیت انداخت، جز روسیه؟
او در مورد توجیهات لاوروف در مورد ادعای امارات بر جزایر سه‌گانه توضیح داد: شما واژه توجیه را به کار می‌برید و این یعنی فرار از حقیقت و رونمایی از امر واقعی که در آن اهداف نامناسب و غیرمعقولانه دنبال میشود. لاوروف در پی توجیه عملکرد روسیه است. همانطور که سفیر انگلیس در ایران با آهنگ صادق بوقی می‌رقصد و علامت تیروکمان می‌کشد و پیامی را از تهران به جهان صادر میکند، لاوروف هم با توضیحات خود در ارتباط با جزایر سه‌گانه همین پیام را میدهد. واقعیات با توجیه عوض نمی‌شوند.
مطهرنیا در مورد واکنش ایران به رفتار غیرقابل قبول روسیه در کنار کشورهای عربی گفت: واکنش ایران بر اساس آنچه که اکنون ایران در این بافت موقعیتی در آن قرار گرفته است با توجه به شعارهای پی در پی در شراکت استراتژیک با مسکو و سفرهای گوناگونی که آخرین آن سفر ریاست جمهوری به روسیه بوده، در پی ایجاد فضایی است که بتواند این توجیه را به جامعه و افکار عمومی منتقل کند. اما افکار عمومی در دو بخش توده‌ها و نخبگان به هیچ‌وجه پذیرای آن نیست.
این استاد دانشگاه در پایان تاکید کرد: روسها با همه پایتخت‌ها کار میکنند و در نهایت مانند هر کشوری که رئالیسم سیاسی را دنبال میکند دنبال منفعت خود هستند. از یک طرف با امارات، از یک طرف با ایالات متحده امریکا و از یک طرف با چین کار میکنند. همانگونه که چین اینگونه عمل میکند و همانطور که امریکا در اوکراین از زلنسکی حمایت کرده و در همین حال با روسها هم مذاکرات خود را ادامه میدهد. دنیای سیاست، دنیای نگرش‌های ایدئولوژیک و کلام‌محورانه و دوری از واقعیت‌های سیاسی نیست.
ایران تلاش میکند از انزوای سیاسی ناشی از تحریمها و تحرکات نظام بین‌الملل به رهبری آمریکا و مدیریت اسراییل خارج شود. لذا در تنگناهای موجود گهگاهی به روسیه و گاهگاهی به پکن اتکا میکند.
۳۱۱۳۱۲
نظر شما