از شیث رضایی و محمد نصرتی تا جان تری و لوئیس سوارز / عقوبت شیطنت، مجازات نژاد پرستی

همین اطراف. لیگ برتر ایران. پخش مستقیم داخلی. داماش گیلان و پرسپولیس تهران. نبرد نفس گیر. دیدار پایاپای. با گل پیروزی بخش دیرهنگام پرسپولیسی ها. با شادی وصف ناپذیر سرخپوش ها در زمین حریف. بالا رفتن از سروکول هم. حلقه شادی. حلقه جنجالی. شیث رضایی و محمد نصرتی. صحنه دیده شده ای توسط بعضی ها و دیده نشده توسط خیلی ها. تکرار صحنه در تلویزیون. در برنامه اخبار. در ساعتی که همه آن را ببینند. تماشا کنند. تا حیرت و هیاهو. هیاهو و حیرت. حمله واویلا وار به فوتبال. به رسانه. جدل و بحث. بحث و جدل. سیاهه دراز مجازات کنندگان خشمگین. لشگر توجیه کنندگان بخشش گر... انتظار و انتظار.

به صف کشیدن اهالی تنبیه و مجازات. ولی ا.. حسنی یکی از قضات دادگاه کیفری استان تهران خواستار حبس و زدن شلاق آنها به دلیل حرکت غیراخلاقی شان می شود. می گوید "ممکن است زن و شوهری با این توجیه که به هم محرم هستند در ملاء عام اقدام به عملی کنند که خلاف عفت عمومی باشد". اظهار می کند "ماده 638 قانون مجازات اسلامی در دو بخش به این موضوع می‌پردازد. در بخش نخست این ماده آمده هر فردی که علنا در انظار، اماکن عمومی و معابر به عمل حرامی تظاهر کند مجازات خواهد شد. دادستان رشت در شعبه 14 بازپرسی دادسرای رشت علیه شیث و نصرتی به اتهام ارتکاب اعمال خلاف عفت عمومی و جریحه دار شدن افکار عمومی اعلام جرم می کند. اشاره به قانون مجازات اسلامی. به شلاق.

هیاهوی خارجی. ذوق زدگی یاهو، فاکس نیوز، فرانس پرس، بی بی سی. از همسایه های عرب تا اروپا و آمریکا. چالش های داخلی. روزنامه ها و مجله ها. وب سایت ها. متهم کردن مسئولان باشگاه به مسامحه. انتقاد از تلویزیون برای نمایش تصاویر. انتقاد از فدراسیون فوتبال برای تعلل. نامه نوشتن بازیکنان تیم ملی. ادامه قصه رسانه ای. کم رنگ شدن مسائل روز، تنش های سیاسی، تحریم و ارتشا... کمیته انضباطی در هیبت دادگاهی برای همه چیز. سرانجام اعلام مجازات. تعیین مدت محرومیت. اعلام رقم جریمه. عقوبت سنگین. بیست ماه محرومیت برای شیث و ده ماه برای نصرتی. محرومیتی که با توجه به سی سالگی هر دو بازیکن مترادف با پایان بخشیدن به زندگی حرفه ای آنها هم بشمار می رود... گذر دو سه هفته ای. زمزمه بخشش. تجدید نظر. کمیته استیناف. بندها و ماده ها. کم شدن محرومیت. کاهش زمان دور ماندن از میادین. ادامه واکنش های چند گانه.واکنش خرده گیران علیه بخشش. رضایت استقبال کنندگان از کم شدن مدت محرومیت.

با این وصف جدل مجازات و بخشش و مسامحه به قوت خود باقی ماند. پرسش ها و تردیدها. براستی سقف آن جریمه/مجازات چقدر است؟ چگونه می توان حدود و صغور جریحه دار شدن معنوی در مواردی از این دست را تعیین کرد؟ اشد مجازات برای آن دو بازیکن چقدر بود؟ چقدر و تا کجا؟ فوتبال باید محاکمه می شد یا رسانه؟ انتشار تصویری که جوانی روی زمین طی بیست دقیقه جان کند، در حالی که قداره کشی بالای سرش نعره زد و حکایات روابط پنهانی را دوره کرد تا چه حد عفت عمومی را را جریحه دار ساخته بود؟ تا چه حد بی تفاوتی ناظران بر جان دادن تدریجی جوان شکم دریده را زیر سئوال برده بود؟ آن هایی که آن فیلم را موبایلی به موبایل و ای میلی به ای میل برای دیگران ارسال کردند - احتمالا شامل من و شما - در آن جریحه دار شدن چه نقشی داشتند؟ گناه دست بدست کردن تصاویر حلقه شادی در مقایسه با آن چه شیث و نصرتی انجام دادند چقدر بود و چقدر هست؟

حالا می خواهیم باور می کنیم شیث و نصرتی متنبه شده اند. خوش اخلاق تر. ورزشکارتر. با همان شخصیتی که از پسران خود انتظار داریم. اما پرسش پاسخ نداده بزرگتری پیش رویمان جلب نظر می کند: نقش ما چه بوده و چه هست؟

 

آن سوی آب. اروپا. بریتانیا. لیگ برتر انگلیس. پخش مستقیم جهانی. لیورپول برابر منچستر یونیاتد در آنفیلد. سه هفته پس از برپایی برنامه "یک بازی، یک جامعه" در اشاره به وحدت فارغ از رنگ و قوم در فوتبال... رویارویی لوئیس سوارز اروگوئه ای و پاتریس اورا فرانسوی طی نبرد سنتی. برخورد های فیزیکی به علاوه درگیری های لفظی. ادعای اورا. این که سوارز بیش از ده بار طی بازی او را "کاکا سیاه" خوانده. او را با لقب "سیاهپوست کثیف"، "سیاه بوگندو" ناچیز و خوار خوانده. شکایت اورا و یونایتد در اتحادیه فوتبال انگلیس. صدور رای. مجازات سنگین. هشت جلسه محرومیت به علاوه چهل میلیون پوند. بر اساس بند E3 تحت عنوان "استفاده از واژه های توهین آمیز". ضربه مهلک به لیورپول. به رویاهای کنی دالگلیش.

مرور دوباره محرومیت ها. دیوید لاین، پیتر سوان و تونی کی سال 1964 به دلیل تبانی و شرکت در شرط بندی با محرومیت مادام العمر روبرو شدند. اریک کانتونا در سال 1995 برای زدوخورد با طرفدار فحاش کریستال پالاس به نه ماه محرومیت محکوم شد. پائولو دی کانیو در سال 1998 برای هل دادن داور و به زمین کوفتن او یازده دیدار را دور میادین سپری کرد. مارک بوسنیچ در سال 2002 برای استفاده از مواد مخدر با نه ماه محرومیت روبرو شد... اعتراض طرفداران لیورپول. قربانی قلمداد کردن خود. پوشیدن تی شرت هایی در دفاع از سوارز. نشستن روی صندلی های آنفیلد و شعار دادن علیه فدراسیون فوتبال و منچستر یونایتد. فریاد زدن. روبرو شدن با واکنش های تند. متهم شدن لیورپول و طرفدارانش به قبیله گری. به طرفداری کورکورانه. مگر همین طرفداران لیورپول نبودند که در بازی دوستانه پیش از آغاز فصل برابر والرنگا پارچه های و پلاکاردهایی با شعار "به نژادپرستی کارت قرمز نشان دهید" در اشاره به کشته شدن 77 جوان نروژی توسط یک افراطی دست راستی ضد خارجی ها بالا نبرده بودند؟

این که اروپای پرمدعا هنوز با نژاد پرستی دست و پنجه نرم می کند به خودی خود طعنه آمیز است. با نمونه های پرشمار. میلان باروش با پیراهن لیون در لیگ فرانسه بود که استفن امبیا را سیاهپوست کثیف خواند (سال 2007). طرفداران یوونتوس در ایتالیا ماریو بالوتلی از اینتر را با شعارهایشان به بند کشیدند (سال 2009)... در عین حال میزان مجازات ها طعنه آمیزتر به نظر می رسید. وقتی جان مکی، مدافع گمنام ردینگ سال 2003 کارل آسابا مهاجم سیاهپوست شفیلد یونایتد را "سیاه نکبتی" خواند با پنج جلسه محرومیت و سه هزار پوند جریمه روبرو شد. در حالی که وقتی لوئیس آراگونس سرمربی تیم ملی اسپانیا قهرمان جهان سال 2005 تیری آنری را طی تمرینات با جمله های نژادپرستانه اش زیر شلاق گرفت با مبلغ اندکی جریمه شد. با فقط دو هزار پوند. در حالی که وقتی ساموئل اتوئو اسپانیا را ترک کرد، از عتاب های نژادپرستانه قصه ها داشت. حکایت ها.

قصه هایی که ادامه دارند. حکایت هایی که دراز شده اند. هفته پیش بود که الن هانسن - بازیکن سابق لیورپول و تیم ملی اسکاتلند و کارشناس فوتبال تلویزیون بی بی سی - جلوی دوربین دو بار در اشاره به بازیکنان سیاهپوست آنها را با واژه "رنگی" ( Coloured ) خطاب کرد و مجبور به عذرخواهی شد. با اعتراف به اشتباه. ماه آینده جان تری کاپیتان چلسی و تیم ملی انگلیس را برای عتاب های نژاد پرستانه اش خطاب به هم وطنش آنتون فردیناند پا به دادگاه خواهد گذاشت. او برخلاف سوارز نه در اتخادیه فوتبال، بلکه در دادگاه قضایی برابر قاضی خواهد ایستاد. با شکایت شاکی خصوصی. از سوی فردی که نامش فاش نشده (ظاهرا یکی از طرفداران کوئینز پارک رنجرز). طرفداران چلسی و آندره ویلاش بواش از تری حمایت همه جانبه ای کرده اند. اما این که کاپیتان تیم ملی انگلیس متهم به نژاد پرستی شده سوی تیره کژی های آن فوتبال را عیان می کند. مجازات نژادپرستی چقدر است؟ در میادین فوتبال. در قرن بیست و یکم. در بریتانیا. در اروپا. با لکنت در ادای الفبای انسانی. در پذیرش برابری انسان ها.

بار انداخته شده روی دوش فوتبال بیشتر شده. افزون تر. سنگین تر. فوتبال بیش از همیشه آینه ای برابر ما برپا ساخته. اخلاقیات ما را به آزمون می کشد. مبانی انسانی مان را. خشونت مان را. چه آن سو. چه این جا.

 

43 43