انتشار یک آلبوم عکس کاخ گلستان فرصت دیگری برای طرفداران دیکتاتوری سابق فراهم کرده تا در وهله‌ی نخست بار دیگر نسبت به قاجاریه عقده‌گشایی نمایند و در وهله‌ی بعدی باز هم روایت اسطوره‌سازی از پهلوی را دنبال نمایند، گویی اینان که از تاثیرگذاری عملی بر حیات سیاسی و اجتماعی ایران محروم هستند تنها دل‌خوشی‌شان کوک کردن همان نغمه‌ی ناساز «ای ملت قدرناشناس/ یکباره گشتی ناسپاس» است. برای این جماعت ایران منهای پهلوی ارزشی ندارد و تنها در پی اثبات این مدعا هستند که ایران پیش از پهلوی، سیاهی و تباهی مطلق بوده و پهلوی از هیچ یک ایران مدرن و متمدن ساخته است، در همین راستا از هر نوع جعل و تحریف دریغ نمی‌نمایند در حالی که همین عکسهای منتشرشده‌ی کاخ گلستان نیز نشان‌دهنده‌ی این است که صرفا دروازه‌های تهران بناهای آباد و زیبایی بوده‌اند که آثار معماری دوره‌ی پهلوی به گرد پای آن نیز نمی‌رسد اما پهلویست با انتشار گزینشی این آثار تلاش دارند تا صرفا تاریخ‌سازی نمایند امری که با تاریخ‌نگاری بسیار متفاوت است، برخلاف مدعای اینان، ایران عصر قاجار ایران بیداری و روشن‌گری بوده است البته باز برخلاف اینان که همه‌ی دستاوردهای دوران پهلوی را صرفا به دو پادشاه پهلوی تقلیل داده و خسارت‌ها و شکست‌های آن دوره را به مردم و روشن‌فکران و... نسبت می‌دهند، ما درباره‌ی دوره‌ی قاجار چنین نظری نداریم؛ دستاوردهای عصر قاجار صرفا ناشی از اقدامات پادشاهان قاجار نبوده، ملت ایران به این کارهای مهم دست زده است و دستاوردهای مردم ایران است نه پادشاهان قاجار، اما ایران عصر قاجار، عصر بیداری و روشن‌گری است نه آن‌چنان که طرفداران دیکتاتوری انگلیس‌ساخته قلمداد می‌کنند عصر سیاهی و تباهی، در ذیل به طور فهرست‌وار به مهم‌ترین دستاوردهای عصر قاجار، عصر گذار ایران از قرون وسطی به دوران مدرن، اشاره می‌کنیم:
منع عمرکشان و منع تحقیر اهل سنت، فرمان لغو جزیه و برابری ایرانیان غیرمسلمان، فرمان‌های متعدد درباره‌ی منع شکنجه و آزادی و امنیت شخصی، لغو کور کردن و قطع عضو به عنوان مجازات، منع اعتقاد به نجوم برای پیش‌گویی امور مملکتی، تشکیل هیات وزیران، ایجاد پلیس و ژاندارمری، ایجاد گمرکات، تاسیس نیروی دریایی، ترسیم مرزهای مدرن، ایجاد واحدهای مرزبانی، نابودی ملوک‌الطوایفی، اخراج مسقطی‌ها از بندرعباس و چابهار، اخراج قواسم از بندر لنگه، تاسیس مدارس مدرن دخترانه و پسرانه، ایجاد تلگراف و پست و تمبر، انتشار اسکناس، ساخت راه‌ه، آوردن تخم و بذر بسیاری از گیاهان و گل‌ها به ایران، واکسیناسیون عمومی و قرنطینه، تاسیس مدارس عالی (دانشکده‌ها)، اعزام دانشجو به اروپا، آوردن اساتید خارجی به ایران، ترجمه‌ی کتاب‌های مهم اروپایی و چاپ آنان، ترویج صنعت چاپ، روزنامه‌نگاری، تاسیس سفارت خانه های ایران در اروپا و آمریکا، راه‌اندازی سفارت‌خانه‌های خارجی در ایران و ایجاد روابط گسترده با جهان خارج، ایجاد سرود و پرچم ملی سه رنگ شیر و خورشید نشان، تثبیت شیر و خورشید سرخ به عنوان یکی از سه نشان بین‌المللی کمک‌رسانی در کنار صلیب سرخ و هلال‌احمر، آشنایی ایرانیان با تاریخ مدون باستان و نگارش کتاب درباره‌ی هخامنشیان و اشکانیان (نخستین کتاب فارسی درباره‌ی اشکانیان را محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه نوشت.)، تاسیس وزارت عدلیه، ایجاد مدرسه‌ی نظام و مدارس عالی نظام که امثال رزم‌آرا و زاهدی در همین مدارس تربیت شدند، رواج عکاسی، آوردن سینما، موسیقی مدرن غربی، نخستین انجمن‌های مربوط به حقوق زنان با پیشگامی زنان خاندان قاجار مانند تاج‌السلطنه، ساده‌سازی نثر فارسی و امروزی کردن آن، ایجاد راه آهن شهری در تهران، تاسیس بیمارستان‌های مدرن و داروخانه، راه‌اندازی نخستین هتل‌ها و رستوران‌ها به سبک غربی، ایجاد موزه ملی، کتابخانه مجلس، ترویج مجسمه‌سازی، رونق هنر کاشی‌سازی و معماری، اوج‌گیری هنرهای تذهیب و خطاطی و نقاشی، ایجاد آرشیو وزارت‌خارجه، اسیس نخستین ادارات ثبت اسناد و املاک و احوال، تدوین قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری پس از مشروطه و پیش از کودتای سوم اسفند، ایجاد هیات‌منصفه در دادگستری پس از مشروطیت، فرمان مشروطیت و تدوین و تصویب قانون اساسی و اعطای حاکمیت از شاه به ملت و تبدیل سلطنت مطلقه به مشروطه، نگارش نخستین آثار ایرانی در زمینه‌ی حقوق بین‌الملل و علوم سیاسی، توسعه‌ی کشاورزی ایران به خصوص پنبه‌کاری، حفظ ارزش پول ملی، رونق هنر نگارگری و معرق‌سازی و...، تدوین و تصحیح و انتشار منابع کلاسیک ادبیات فارسی از شاهنامه تا گلستان و بوستان و چهار مقاله و...، استفاده از همه‌ی اقوام ایران در مناصب عالی مانند عزیزخان مکری کردستانی که فرمانده‌ی کل قشون ایران بود، حفظ ایران به عنوان یکی از پنج کشور مستقل آسیا...
*پژوهشگر تاریخ معاصر
۲۵۹۵۷
نظر شما