گروه اندیشه: در جایگزینی دولت ها، مهمترین موضوعی که مردم، جامعه مدنی، روشنفکران، صنوف ، احزاب و ...باید به آن توجه کنند، اهدافی است که به صورت نهادمند و واقعی دولت ها تعقیب می کنند.به عبارت دیگر، در امر توسعه این که کدام دولت زمام امور را داشته باشد، بسیار مهم است. برای مثال در امریکا حضور حزب دمکرات به معنای تامین اجتماعی بیشتر است. در عوض حزب جمهوری خواه، خواهان برچیدن اکثر امتیازاتی که از طریق تامین اجتماعی به طبقات پایین می رسد. در ایران نیز، بر اساس نمایندگی ای که دولت احمدی نژاد، مرحوم رئیسی، تعهدی که نسبت گروه ها و طبقات جدید داشتند، با دولت هاشمی، خاتمی، روحانی، و پزشکیان متفاوت بوده است. در انتخابات 1403 یک موضوع محوری مطرح شد و این که فرق می کند کی رئیس جمهور باشد. امروز مواضع آقای پزشکیان در سازمان ملل متحد، که حکایت از مبنای گرایش به توسعه ملی، در مواضع ایران موج می زد، می تواند بیانگر تفاوت ماهوی میان نیروهای جلیلی و پزشکیان باشد. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در میزگرد اکوایران رحمان قهرمان پور در خصوص کتاب «نزاع هزارساله ما» اثر عجم اوغلو و سایمون رابینسون و از اثرگذاری راهکارهای دولت سخن به میان می آورد.
تجربه کشورهای آسیایی؛ دولت پیشران توسعه
مترجم کتاب نظم و زوال سیاسی فرانسیس فوکویاما، در سخنان خود به نگاه جریان اصلی اقتصاد به دولت اشاره می کند و می گوید: «در جریان اصلی اقتصاد نوعی بدبینی تاریخی نسبت به دولت وجود دارد، و بر روی آن نام های مختلفی از این بابت گذاشته اند از جمله می گویند دولت شر ناگزیر است. ولی وقتی از تجربه خاص اروپا بیرون می آئیم، می بینیم، عمدتا بار رشد اقتصادی روی دوش دولت ها بوده است. با مراجعه به کشورهای آسیایی که نخستین جایی است که خارج از دنیای غرب، شاهد توسعه اقتصادی آن ها هستیم، متوجه می شویم این دستگاه دولت است که فعال مایشاء است. »
قهرمان پور در ادامه با اشاره به این که «البته نام این دولت ها را می توانیم دولت خیرخواه، دولت توسعه گرا، نام گذاری کنیم» گفت: «اما در نهایت این دسته از دولت ها مجموعه ای از نخبگانی هستند که دلشان برای کشور می سوزد، و برای بهبود شرایط زیست در آن دلسوزی می کنند. بنابراین در اینجا برای ما ماهیت دولت بسیار مهم است.»
او در ادامه با طرح این سوال که «ما وقتی از دولت سخن می گوییم، دولت مذکور دارای چه ماهیتی است؟» گفت: «در پاسخ به این سوال باید بگویم زمانی دولت با ماهیت توسعه گرا وجود دارد، مانند دولت های کره جنوبی، تایوان، ژاپن که با اتخاذ خط مشی توسعه گرایی، به پیشرفت رسیدند. یک سری دولت هایی هم هستند که متاسفانه مساله شان بقا و امنیت و روزمرگی است. این دست از دولت ها در خاورمیانه مشاهده می شوند. بنابراین زمانی که این جا می گوییم دولت قاعده (به منظور توسعه) تنظیم می کند، واقعیت آن است که نمی تواند تنظیم نکند، به هر حال دولت باید ورود بکند. زیرا ما در یک فضای آرمانی زندگی نمی کنیم. اما مساله این است که دولت خود دارای چه ماهیتی است؟ ما زمانی که از دولت سخن می گوییم، دولت خارج از ما وجود خارجی ندارد، که بگوییم خارج از جامعه، آدم هایی در طبقه بیستم یک آپارتمان زندگی می کنند، و دولت را تشکیل می دهند. خیر چنین نیست. دولت هم ما هستیم. ماهیت دولت شامل نهادی بوروکراتیک، دانشگاه، نیروی انتظامی، و ... است. به تعبیری دولت نهاد اداره کننده کشور است.»
قهرمان پور در ادامه توصیف ماهیت دولت، به اداره کنندگان دولت ها پرداخت و گفت: «در برخی کشورها، این نهاد اداره کننده کشور یعنی دولت، تخصص گرا و شایسته سالار است، فاسد نیست. همچنین دنبال خیر عمومی است، و در نهایت اوست که موتور توسعه را هم روشن می کند. در برخی کشورها هم برعکس، ماهیت دولت تنها بر بقاء استوار است مانند برخی کشورهای خاورمیانه ای؛ زیرا تنها مساله اش این موضوع است. در آفریقا دولت هایی را مشاهده می کنید که متشکل از یک سری افراد غارتگر هستند مانند اتفاقی که در افغانستان افتاد، داستان چه بود؟ در این اواخر به گونه ای شده بود که از کل کمک های بین المللی قبل از این که به افغانستان برسد، 20 یا 30 میلیون دزدیده می شد. وضعیت افغانستان از سطح حامی پروری گذشته، بلکه به مرحله غارتگری وارد شده بود.»
بحث پیشینی مهم در ایران: دولت به هر شکل اش بد است
او در ادامه به یک بحث پیشینی در ایران که معتقد است دولت بد است اشاره کرد و گفت: «در یک بحث پیشینی، بحث مهمی در ایران جریان دارد مبنی بر این که "دولت بد" است. خیر چنین نیست. اگر عملکرد حزب کومینتانگ را در تایوان بررسی کنید متوجه می شوید زمانی که این حزب به قدرت رسید، درآمد سرانه در تایوان، برابر زئیر در آفریقای جنوبی بود. در طی دو دهه دولت تایوان، این کشور را به یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا تبدیل کرد.»
قهرمان پور با تاکید بر این که «در حال حاضر کل فناوری هوش مصنوعی در اختیار تایوان قرار دارد و این محصول تدبیر دولت این کشور است» گفت: «حتی آمریکا هم زمانی که می خواهد چین را در این زمینه تحریم بکند، حتما باید رضایت تایوان را در این بخش جلب بکند. الآن اصل دعوا سرجزیره تایوان میان آمریکا و چین چیست؟ تا 20 سال گذشته، چین حدود 10 میلیارد دلار روی دستیابی به تراشه های نانومتری پیشرفته سرمایه گذاری کرده، اما موفق نشده است. این در حالی است که تایوان موفق شده به این دستاورد مهم نایل بشود. به عبارت دیگر چین دنبال این است که اگر بتواند در تکنولوژی نانومتری، از تایوان سبقت بگیرد، و زودتر از آمریکا به این فناوری سرنوشت ساز به نام هوش مصنوعی دست پیدا کند.»
این محقق حوزه سیاسی با برگشتن به سوال قبلی اش مبنی بر این که «ماهیت دولت چیست؟» گفت: « بنابراین، این تصور غلط است که دولت حتما دشمن جامعه و دشمن بخش خصوصی است. شرکت های تویوتا در ژاپن، یا هیوندا در کره جنوبی نشان می دهد، هرچند این شرکت ها را دولت ها تاسیس کرده اند، اما ماهیت دولت، مجموعه ای از نخبگان شایسته و کارآمدی بوده که یک حسی از میهن دوستی داشته اند، از این رو سرنوشت مردم، برای آنان مهم بوده است. بنابراین دولت در این جا که حتما باید rigulate یا تنظیم گری می کرد، به نقش مثبت خود عمل کرده است. از این رو در نهایت ماهیت دولت بسیار مهم است. یعنی باید ببینید که دولت دنبال چیست، و چه اهدافی را مایل است محقق بکند؟»
قهرمان پور افزود: «به معنای دیگر، رگولاتوری به معنای دخالت دولت در تنظیم گری، حال چه به اتفاق خوب یا بد منتهی شود، وابسته به ماهیت دولت با توجه به اهدافی است که به طور رسمی در کشور دنبال می کند. زمانی که فناوری هوش مصنوعی را با هدف نظارت بر اعمال شهروندان وارد می کنند، بنابراین باید جلوی رگولاتوری چنین دولتی را گرفت. ولی اگر، استفاده از هوش مصنوعی، در برنامه دولت، ساخت خودروی الکتریکی باشد، و کمک کند خودرویی مجهز و هوشمند بسازید، یا کمک کند در حوزه آموزش ، ربات آموزشی بسازید، چنین دولتی را باید تشویق کرد. می خواهم بگویم در این جا آن دولتی مهم است که ببینیم دنبال چیست؟ نخبگانی که دولت را اداره می کنند دارای چه جهان بینی ای هستند؟ آیا دولتی می خواهید که مانند روسیه در انتخابات آمریکا دخالت بکند، یا در ایتالیا فاشیسم را تقویت بکند؟ یا دولتی می خواهید که مانند دولت سنگاپور است، که با راه اندازی تجارت جهانی در صدد است، همه بیایند و از منافع هوش مصنوعی بهره ببرند.»
نظر شما