حوزه علمیه در زمینه علوم قرآنی چه کرده است؟

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، یادداشت حجت الاسلام والمسلمین علیرضا اعرافی، مدیر حوزه های علمیه را به نقل از پایگاه حوزه در زیر می خوانید:

تطورات گسترده و بزرگ در قلمرو تفسیر قرآن رخ داد که از جمله می‌توان به تدوین چند دوره کامل تفسیری از سوی بالاترین مقامات فقهی و مرجعیتی و فلسفی اشاره کرد که در حوزه بی سابقه بوده است.

بعد از ابتکار و مجاهدت عظیم علامه طباطبایی(ره) در تالیف المیزان شاهد دوره‌های کامل تفسیر هستیم که از سوی شاگردان ایشان یعنی حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی، حضرت آیت‌الله جوادی آملی و ... ارائه شده است. همچنین نمونه دیگر تفاسیر موضوعی جدید، تفاسیری است که بزرگانی چون آیت‌الله مصباح یزدی(ره) آن را نوشتند؛ بخصوص تفاسیر معطوف به دانش‌های دیگر مانند علوم انسانی و اجتماعی و حتی قلمروهای فراتر از این دانش‌ها رونق گرفته و برای آن کتب و محتوای زیادی تولید شده است.

در حوزه زبان قرآن، روش شناسی تفسیر و مکاتب تفسیری، فلسفه تفسیر و ... شاخه‌هایی روییده شده است که تبدیل به رشته و گرایش خواهد شد. بحث قرآن و مستشرقان هم از چند دهه قبل در جامعه المصطفی پایه‌ریزی و اقدامات خوبی انجام شده است گرچه در آغاز راه هستیم. نکته دیگر توسعه قلمرو ترجمه قرآن است، البته از جریانات دنیا تاخر داریم از جمله اینکه انجیل به بیش از هزار زبان و لهجه ترجمه شده و تفاسیر آن هم به زبان‌های مختلف ترجمه شده است ولی ما در حدود صد زبان ترجمه قرآن داریم و اتقان همه آن‌ها هم محل بحث است.

مسئله دیگر حوزه، رشته‌های تفسیری است که در درختواره رشته‌های حوزه آمده است. قریب به هزار نفر روی این درختواره کار کرده‌اند و در ۱۷ حوزه دانشی بیش از ۴۰۰ رشته ایجاد شده است که اولین درختواره دانشی تفسیر و علوم قرآن است که در مجموع بیش از ۳۰ رشته و گرایش را به خود اختصاص داده است. در سال جاری ۲۶۶ درس در سطوح عالی و ... در زمینه قرآن و علوم قرآنی وجود دارد.

از جمله آفاق دیگر فراروی کارهای قرآنی در حوزه، نوشتن تفاسیر مقارن است یعنی هم تفاسیر مقارن با تفاسیر عامه و هم با تفاسیر متون مقدس در ادیان دیگر. افق دیگر پیش رو استشراق و تلاش علمی است که دیگران در مورد قرآن انجام داده‌اند و در این راستا باید به دفاع از قرآن بپردازیم. در اینجا تاکید دارم که موضوع هوش مصنوعی و قرآن باید مدنظر قرار بگیرد.