توقف پیمانکار چینی در آزادراه تهران - شمال

سمیه فتحی: وزارت راه‌وترابری با جابه‌جایی اکثر معاونان و مدیران ارشد وزارت راه‌وترابری این روزها از تب و تاب افتاده است و تا حدودی در آرامش به سر می‌برد اما با وجود این تغییر و تحولات گویا پروژه‌های این وزارتخانه هم به رکود رفته‌اند و خبری چندان از آنها اعلام نمی‌شود؛ به طور مثال پروژه آزاد‌راه تهران - شمال که چندی پیش با بازدید رئیس‌جمهور از این روند اجرای آن گفته شده بود به زودی بخشی از آن قابل بهره‌برداری می‌شود اما با گذشت چند ماه ظاهراً این پروژه پیشرفتی نداشته است و بر سر همان چالش‌های گذشته باقی‌مانده است. علی‌رغم اینکه اخیراً  وزیر راه‌و‌ترابری در باره آخرین وضعیت این پروژه گفته است: «همان‌طور که می‌دانید به دلیل فشارهای بین‌المللی، جابه‌جایی پول به ایران سخت است اما چینی‌ها هنوز پول نرسیده مشغول به کار شده‌اند. من به چینی‌ها اعلام کردم دو کار را برای آزادراه تهران - شمال لذا به چینی‌ها گفتم تونل‌ها را حفر کنید و پل‌ها را بزنید انجام دهند؛  چون ما در ساخت جاده مشکلی نداریم چراکه اگر روزی قهر کنند و از ایران بروند با داشتن پل و تونل بقیه راه را خودمان می‌سازیم». این سخنان بهبهانی در حالی است که ظاهراً چینی‌ها به خاطر کمبود منابع مالی تنها روی پل‌ها و تونل‌ها متمرکز هستند تا در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد. با این حال محمد‌رضا منتظری نماینده وزارت راه‌وترابری در آزاد‌راه تهران - شمال و قائم‌مقام پیشین شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور در گفت‌وگو با خبر درباره وضعیت این پروژه می‌گوید: با توجه به اینکه طرف قرارداد شرکت پیمانکار چینی و بانک‌های تأمین‌‌کننده منابع مالی در منطقه یک آزاد‌راه تهران - شمال شرکت آزاد‌راه تهران - شمال وابسته به بنیاد مستضعفان است، لذا آنها در این زمینه امور را پیگیری می‌کنند که براساس پیگیری‌هایی که انجام شده هیأتی از شرکت آزاد‌راه تهران - شمال و بانک عامل اخیراً سفری به چین داشته‌اند و مذاکراتی برای حل و فصل این موضوع به عمل آورده‌اند.

وی افزود: مذاکرات هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است اما پیشنهاداتی مطرح شده است، از جمله اینکه اگر دو بانک فرانسوی شرایط طرف ایرانی را نپذیرند یک بانک دیگر چینی جایگزین فرانسوی‌ها می‌شود، چراکه در این پروژه یک کنسرسیوم شامل سه بانک تشکیل شده است که یکی از بانک‌ها متعلق به چینی‌ها و دو بانک دیگر فرانسوی هستند. اما دو بانک فرانسوی جمعا 50درصد مبلغ فاینانس را تأمین می‌کنند و بانک چینی به تنهایی 50درصد دیگر مبلغ فاینانس این پروژه را تأمین خواهد کرد.

منتظری تصریح کرد: بانک‌های فرانسوی تا حدودی ایراداتی را گرفته خواستار این مسائل شده‌اند که مدت قرارداد فاینانس تمام شده و باید تمدید شود. همچنین نرخ بهره باید اصلاح شود و نوع ارز قرارداد فاینانس نیز باید تغییر کند. اما اگر با فرانسوی‌ها به توافق نرسیم باید وزارت راه‌وترابری با بنیاد مستضعفان به طور مشترک در‌خصوص ادامه کار تصمیم بگیرند که در صورت عدم رفع مشکلات مربوطه قطعاً باید تصمیمات جدیدی اتخاذ شود.

منتظری با اشاره به اینکه، در مناطق 2 و 3 هنوز قرارداد پیمانکاری منعقد نشده است اما پیشرفت پروژه در منطقه 4 در حدود 38‌درصد است، تصریح کرد: تاکنون در حدود 270‌میلیارد تومان هزینه شده است و حجم اعتبارات مورد نیاز برای تکمیل آزادراه با قیمت‌های روز حدود 1500‌میلیارد تومان است.

وی درخصوص اینکه برخی منابع اعلام کرده‌اند که پیمانکار چینی به دلیل عدم دریافت منابع مالی در حال حاضر این پروژه را متوقف کرده است، گفت: پیمانکار چینی درحال‌حاضر روی پل‌ها و تونل‌ها متمرکز شده است، چرا که به علت کمبود اعتبارات آنها نمی‌توانند در همه جبهه‌ها فعال باشند. همچنین در حال‌حاضر نیز این پیمانکار در تونل‌های تالون، سنگان و امام‌زاده عقیل مشغول به کار است.

این اما و اگرها در حالی مطرح می‌شود که برخی کارشناسان حمل‌ونقل معتقدند کمبود منابع مالی و نبود سرمایه‌گذار خارجی بهانه‌ای شده تا وزارت راه‌وترابری به آسانی تقصیر را به گردن این عوامل بیندازد و کار را رها کند. به طوری به گفته برخی آگاهان در وزارت راه وترابری طی 4 سال گذشته سالانه در حدود 1100 تا 1300 کیلومتر راه ساخته می‌شد اما گفته می‌شود به خاطر ضعف مدیریت امسال این مقدار محقق نخواهد شد چراکه به خاطر تغییر مدیریت‌ها در شرکت ساخت وتوسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور که متولی تمامی امور زیرساختی وزارت راه‌و‌ترابری است تمام امور به کندی در حال انجام است. به طوری که در شرایط فعلی هیچیک امور زیرساختی راه‌وترابری از راه‌آهن گرفته تا آزاد‌راه و راه‌ها متولی ندارند در حالی که در گذشته این‌گونه نبود. در شرایط فعلی پیمانکار و سرمایه‌گذار نمی‌داند با چه کسی طرف است. نمونه آن نیز نیم‌بند اجرا شدن پروژه‌های بزرگی چون راه‌آهن اصفهان -شیراز، کرمان - زاهدان، آزاد‌راه تهران - پردیس و پل دریاچه ارومیه است و امروز برخی آگاهان در این وزارتخانه از انحلال این شرکت خبر می‌دهند. آن وقت معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظار پروژه‌های نیمه‌تمام وزارت راه‌وترابری است. از طرفی نزدیک به 6هزار کیلومتر پروژه نیمه‌تمام در وزارت راه‌وترابری در حال اجرا‌ست که همه آنها به دلیل کمبود منابع مالی بلاتکلیف هستند که اگر قرار است به سرانجام برسند در حدود 10 تا 15هزار‌میلیارد تومان اعتبار نیاز دارند لذا کارشناسان حمل‌ونقل تأکید دارند وزارت راه‌وترابری نباید پروژه جدیدی آغاز کند.