به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، این روایت که حاجی تا چهار ماه پس از حج گناهی برایش نوشته نمی‌شود، در منابع معتبر شیعه آمده، ولی مشروط به این است که گناه کبیره یا گناهی موجب عذاب الهی (مُوجِبه) انجام ندهد.
بنابر روایت شیعه نیوز، از بعضی از علما شنیده شده که روایت داریم اگر کسی به حج مشرّف شود، بعد از برگشتن از مکه، خداوند متعال برای آن حاج، تا چهار ماه، گناه ـ هرچه باشد ـ نمی نویسد.
آیا چنین روایتی داریم یا نه؟ و بر فرض بودن روایت، سندش صحیح است یا نه؟ و در صورت صحّت، آن روایت را چطور معنی نماییم؟
این مضمون روایت در احادیث شریفه وارد شده است؛ ولی در بعضی احادیث به عدم اتیان کبیره و در بعضی دیگر به عدم اتیان موجبه مقید شده است.
شیخ الطائفه قدس سره در باب «ثواب الحج» به سند صحیح از «معاویه بن عمّار»، از حضرت صادق علیه السلام حدیثی روایت فرموده که در ذیل آن می فرماید: «أَنَّی لَک أَنْ تَبْلُغَ مَا یبْلُغُ الْـحَاجُّ؟ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ علیه السلام: وَلَا تُکتَبُ عَلَیهِ الذُّنُوبُ أَرْبَعَهَ أَشْهُرٍ، وَتُکتَبُ لَهُ الْـحَسَنَاتُ إِلَّا أَنْ یأْتِی بِکبِیرَهٍ».
بنابراین گناهانی که در این چهار ماه نوشته نمی شود، صغیره است و این مطابق است با مفاد آیه کریمه «إِنْ تَجْتَنِبُوا کبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکفِّرْ عَنْکمْ سَیئَاتِکمْ».
«ثقه الاسلام کلینی» ـ رضوان الله علیه ـ در «جامع کافی»، باب «فضل الحج والعمره وثوابها»، به سند خود از «سعد اسکاف»، از حضرت ابی جعفر علیه السلام روایتی در فضل حاج روایت کرده است که در ذیل آن، امام علیه السلام می فرماید: «فَإِذَا قَـضَی نُسُکهُ غَفَرَ اللهُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَکانَ ذُو الْـحِجَّهِ وَالْـمُحَرَّمُ وَصَفَرُ وَشَهْرُ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ أَرْبَعَهَ أَشْهُرٍ تُکتَبُ لَهُ الْـحَسَنَاتُ وَلَا تُکتَبُ عَلَیهِ السَّیئَاتُ إِلَّا أَنْ یأْتِی بِمُوجِبَهٍ فَإِذَا مَضَتِ الْأَرْبَعَهُ الْأَشْهُرُ خَلَطَ بِالنَّاسِ».
هرچند «علامه مجلسی» رحمه الله در مرآه العقول دو احتمال در موجبه داده اند: یکی آنکه مراد کبیره است که موجب آتش است. دیگر اینکه گناهی است که موجب کفر شود و فرموده است: اول اظهر است. با توجه به روایت «معاویه بن عمار» اطمینان حاصل می شود که مراد از موجبه، کبیره است و بنابراین گناهی که نوشته نمی شود، گناهی است که در کتاب و سنّت موجب دخول در آتش معرفی نشده باشد.
«شیخ الطائفه»، این حدیث را از «سعد اسکاف» روایت فرموده، به عبارتی که با این عبارت، اختلاف و جمله «إِلَّا أَنْ یأْتِی بِمُوجِبَهٍ» را ندارد. ایشان ذیل حدیث را این نحو روایت فرموده اند: «فَإِذَا قَـضَی نُسُکهُ غَفَرَ اللهُ لَهُ بَقِیهَ ذِی الْـحِجَّهِ وَالْـمُحَرَّمَ وَصَفَرَ وَشَهْرَ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ، فَإِذَا مَضَتْ أَرْبَعَهُ أَشْهُرٍ خَلَطَ بِالنَّاسِ».
ولی معتمد همان روایت کافی است؛ زیرا معلوم است که در نقل تهذیب روایت مختصر شده است و مثل نقل به مضمون است و علاوه بر این، جمله «إِلَّا أَنْ یأْتِی بِمُوجِبَهٍ» از آن اسقاط شده است و در دوران امر بین زیاده و نقیصه، اصالت عدم زیاده بر اصل عدم نقیصه مقدّم است. فرضاً هم اگر این دو اصل را حجّت ندانیم، در خصوص مورد، با توجه به روایت «معاویه بن عمّار» ظاهر این است که این جمله اسقاط شده و نسخه «کافی» صحیح است؛ و احتمال اینکه جمله «إِلَّا أَنْ یأْتِی بِکبِیرَهٍ» یا «إِلَّا أَنْ یأْتِی بِمُوجِبَهٍ» در این دو روایت از بعضی روات اضافه شده باشد به عنوان شرح و تفسیر حدیث، بسیار بعید می باشد. فرضاً هم اگر این نحو باشد از رحمت و مغفرت و کرم و فضل خداوند متعال بعید نیست که مقرّر فرماید تا چهار ماه مومنی که حج به جا آورده مطلق گناهانی که تحت فشار تسویلات نفس و غلبه هوا از او صادر شده ـ نه به نحو بی اعتنایی و استخفاف به امر خدا ـ مورد آمرزش خداوند واقع شود و کسی نمی تواند رحمت واسعه و تفضّل خدا را محدود کند.
بلی این حدیث، کسی را که از روی بی اعتنایی و استخفاف به امر و نهی خدا معصیت نماید، و یا اینکه بخواهد با تشبّث به این حدیث در این چهار ماه هر گناه و معصیتی را مرتکب شود شامل نمی شود. از ابتدا تا حال هم از این گونه اخبار هیچ کس استفاده نکرده است که حاج تا چهار ماه مرخّص و آزاد است و با اتّکای به این حدیث مرتکب هر معصیت بخواهد بشود؛ که این برداشت و تلقی البته صحیح نیست.
منبع: دفتر آیت الله صافی گلپایگانی (قدس سره)
نظر شما