«یک سرفصل دیگر اصل تبیین، است. امام معتقد به تبیین بود. تبیین یعنی مردم را در جریان مسائلی که باید بدانند، با زبان مناسب قرار دادن. خود امام، از آغاز نهضت، از اوّل نهضت ــ از سال ۱۳۴۱ ــ با مردم حرف زد، برای مردم تبیین کرد، تا آخرین سال عمر او که این نوشته‌های امام بزرگوار در سال آخر عمر مبارک ایشان جزو برترین نوشته‌های ایشان است؛ خطاب به مردم، خطاب به حوزه‌های علمیّه و طلّاب و علما، خطاب به دانشگاهیان و دیگران. این نکته را خوب است من عرض کنم که امام وقتی تبیین میکرد، تبیین امام فقط تحریک احساسات نبود؛ هم احساسات را هدایت میکرد، هم استدلال میکرد و عقلها را قانع میکرد؛ عقلها را قانع میکرد! هم با دلها حرف میزد، هم با مغزها حرف میزد؛ میتوانست این‌جور تبیین کند. این «تبیین» هم یکی از چیزهایی است که در مجموعه‌ی «استقلال ملّی» کشور ما ــ که رکن اصلی فعّالیّت امام است ــ میگنجد.»
اصطلاح «جهاد تبیین» به معنای روشنگری و توضیح دقیق مفاهیم، ارزش‌ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی و مقابله با تحریفات و شایعات در مورد آن، اولین بار توسط رهبر معظم انقلاب، در اردیبهشت سال ۱۳۹۵ مطرح شد. حضرت آیت الله خامنه ای در تاریخ ۱۳/۱۰ /۱۴۰۲ نیز هنگامی که در باب جهاد تبیین صحبت می کردند از امام خمینی به عنوان بزرگترین کسی که در زمان فعلی «جهاد تبیین» کرد، یاد کرده و گفتند: «در زمان ما، بزرگترین کسی که «جهاد تبیین» کرد امام راحل بود و بزرگترین کاری که با "جهاد تبیین" انجام گرفت، کاری بود که امام بزرگوار ما انجام داد. امام راحل با "جهاد تبیین" کاری کرد که دیگران با هیچ وسیله‌ی سخت‌افزاری و نرم‌افزاریِ دیگری، نه میتوانستند بکنند، نه امیدش را داشتند که بکنند؛ امام با زبان و با منطق [این کار را کرد]؛ "جهاد تبیین" این است. [امام] از روز اوّل نهضت شروع کرد به حرف زدن، تا روزی که آمد اینجا در بهشت زهرا گفت من تو دهن این دولت میزنم و دولت تعیین میکنم؛ همه با "جهاد تبیین" بود. با "جهاد تبیین" چه کار کرد؟ با "جهاد تبیین" حکومت دیرپای فاسد ننگین دیکتاتوری و مستبدّانه‌ی سلطنتی ارثی را ازاله کرد و حکومت مردمسالاری اسلامی و دینی را سر کار آورد؛ مسئله‌ی "جهاد تبیین" این است، اهمّیّتش این است. خب این درس فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) است که در طول زمان ادامه پیدا کرد و رسید به امام بزرگوار.»
حضرت آیت الله خامنه ای، خود نیز در ادامه راه امام راحل و در دوره بیش از سی و پنج سال رهبری، پرچمدار "جهاد تبیین" بودند و نه تنها خود در عرصه ها و مقاطع مختلف انقلاب اسلامی از این قدرت نرم برای روشنگری و هدایت مردم استفاده کردند بلکه صاحبان قلم و سخن را به این امر مهم برای پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی و مقابله به دسایس دشمنان، فراخواندند. در واقع ایشان این رشته‌ی آغازشده‌ی به وسیله‌ی زهرای اطهر(سلام الله علیها) که در عصر حاضر توسط امام راحل ادامه یافت را حفظ کرده و به خواص نشان دادند تا نه تنها مردم ایران بلکه مسلمانان و آزادگان، مسیر هدایت را بشناسند و آگاهانه در مسیر تحقق اهداف بلند انقلاب اسلامی قرار گیرند.
پیام مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی سی و ششمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (رحمه‌الله) نیز فراخواندن علما، اندیشمندان و صاحبان منبر و تریبون برای جهادگری در مسیر تببین مسائل برای مردم بود. امروز که دشمن در رأس برنامه های تبلیغاتی خود، ایجاد شبهه نسبت به مبانی اسلام و انقلاب اسلامی و دستاوردهای کشور را قرار داده، تبیین حقیقت از زبان ها و قلم های مختلف و با شیوه های متنوع باید جدّی گرفته شود و خواص جامعه در حوزه، دانشگاه، رسانه بخصوص صداوسیما، فضای مجازی و در هر جایی که امکان تبیین حقایق وجود داشته باشد، باید حاضر باشند.
امروز شیوه‌های دشمن، جعل اخبار و تحلیل های مختلف و دروغ‌پردازی و ایجاد نومیدی در جامعه برای سست کردن ایمان جوانان و خروج آنها از عرصه سازندگی و پیشرفت است. برای مقابله با این شیوه ها، باید بر روی نقاط آسیب پذیری دشمن اثر گذاشت؛ یکی از این نقاط، بصیرت افزایی و آگاهی بخشی به جامعه است. البته در عرصه جهاد تبیین باید مجهز وارد شد و با مطالعه مستمر و شناخت جریان های معاند، مردم را نسبت به دسایس و ترفندهای آنان آگاه ساخت. رهبر معظم انقلاب در آذرماه ۱۴۰۱این رابطه می گویند:
«شما که روشن‌بین باشید، او آسیب میبیند. سعی کنید روشن‌بینی خودتان را افزایش بدهید. دشمن دنبال این است که بر مغزها تسلّط پیدا کند. تسلّط بر مغزها برای دشمن خیلی باارزش‌تر از تسلّط بر سرزمین‌ها است. اگر مغز یک ملّتی را توانستند تصرّف کنند، آن ملّت سرزمین خودش را دودستی به دشمن تقدیم میکند. مغزها را باید حفظ کرد؛ تسلّط بر مغزها. یک عدّه‌ای خودشان دروغ نگفتند، امّا متأسّفانه دروغ دشمن را تأیید کردند. مراقب باشید این خطرها برای شما و برای مردمتان پیش نیاید؛ به مردمتان کمک کنید.»
یکی از مهمترین موضوعات جهاد تبیین بخصوص برای نسل های جدید، معرفی ابعاد نظام حکمرانی اسلامی در ایران است که به عنوان یک پدیده مهم در نظام بین الملل پس از تاسیس جمهوری اسلامی ایران، نظم حاکم بر جهان را متاثر ساخت. مسئله‌ی حکمرانی اسلامی که نه شبیه سلطنت است، نه شبیه حکومت های اقتدارگرا و نه شبیه کودتاگری است. در این شیوه از حکمرانی اسلامی، مبانی معنوی، مردمسالاری دینی، پرهیز از اشرافیت، استقلال، آزادی و نه بی بند و باری، ظالم نبودن و زیر بار ظلم نرفتن، اقتدار نظامی، عزت بین المللی، ارتقای علمی و بخصوص تبیین اندیشه های امام خمینی و آیت الله خامنه ای باید مد نظر قرار گیرد. طبعا در این مسیر وجود منطق و عقلانیت در کنار اخلاق و احترام به مخاطب می تواند در تبیین مسائل موثر باشد.
امامین انقلاب اسلامی، در طول حکمرانی پر برکت خود به عنوان یک «جهادگر تبیین» همانند یک مجاهد فی سبیل الله عمل کرده و با کلام و قلم خود رسالت انبیا و اولیای الهی را دنبال کردند و پیروان و یاران ایشان نیز باید با برنامه ریزی دقیق در عرصه جهاد تبیین فعال شده و یا فعالیت خود را مضاعف سازند تا حرکت در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی که همان طلیعه ظهور است، هموار شود.
۳۱۲۲۱۱
