آنچه که بر تهران، در دو روز باران و تگرگ گذشت/گزارشی از خسارت های آبگرفتگی پایتخت

محمدجواد نعمتی: پیش از این مرکز اطلاعات و پیش بینی سازمان هواشناسی کشور در اطلاعیه‌ای مهم به مدیران دستگاه‌های اجرایی و شهروندان از وقوع سیلاب در رودخانه‌های تهران هشدار داده بود. اما میزان بارش بیش از تصور مدیران شهری بود و آب‌های راکد سرانجام حادثه آفرید. چیزی که برخی را یاد سیل مرگبار سال 66 را انداخت. نکته اینجاست که مطابق اعلام سازمان هواشناسی، در تهران روز 27 فروردین 91، تنها 6 میلیمتر بارندگی ثبت شد!

شبهه دریاچه در تهران
سرهنگ جمال بذرافشان، جانشین رئیس پلیس راهور تهران بزرگ با گلایه از کندی رسیدگی به وضع آبگرفتگی معابر دراین باره گفت: "حجم زیاد بارندگی در برخی خیابان‌ها و بزرگراه‌ها مشکل آبگرفتگی را دوچندان کرد به‌طوری که بزرگراه‌های بسیج، ملاصدرا، چمران، نیایش و خیابان سئول به شبهه دریاچه تبدیل شدند."

یکشنبه 27 فروردین، با افزایش بارندگی‌ها و طغیان رودخانه‌ها، مسیل‌ها و انهار تهران، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران به همه مناطق و معاونت‌های اجرایی شهر حالت فوق العاده اعلام کرد. این سازمان که پیشتر خود را برای زلزله احتمالی تهران آماده کرده بود با وقوع سیلاب غافلگیر شد و برنامه راهبری و عملیاتی خود را برای مدیریت بهتر اوضاع تغییر داد.

گزارش‌های اولیه نشان می‌داد مناطق 1 ، 3 ، 4 ، 5 ، 6 و 15 با مشکل جدی آبگرفتگی روبه‌رو هستند. در بزرگراه بسیج آب انهار به اندازه 30 سانتی‌متر در مسیر سواره بالا آمد و تردد شهروندان و اتومبیل‌ها را متوقف کرد. در بزرگراه اشرفی اصفهانی و نیایش شرایط مشابهی روی داد و موجب کندی حرکت اتومبیل‌ها شد.

در میدان تجریش ، پل پارک وی ، بزرگراه ارتش ، خیابان نیروی زمینی ، خیابان ولیعصر ، چهارراه ولی‌عصر و میدان انقلاب آبگرفتگی و ترافیک مشکلات عدیده‌ای برای شهروندان ایجاد کرد؛ در مسیر خط 7 سامانه اتوبوس‌های تندرو لغزندگی خیابان و انحراف اتوبوس حادثه آفرین و 16 شهروند راهی بیمارستان شدند.

عزیزاله رجب زاده، رییس سازمان مدیریت بحران تهران در واکنش به حوادث جوی دور ابتدایی این هفته تهران به خبرآنلاین گفت: "حجم بارندگی امسال در 50 سال گذشته بی سابقه بود و در مناطقی از شهر آبگرفتگی روی داد. سازمان مدیریت بحران از نخستین دقایق بارندگی‌ها جلسه اضطراری تشکیل داد و از طریق شبکه دوربین‌های نظارتی و امکانات مخابراتی اوضاع لحظه‌ به لحظه مناطق و معابر شهر را رصد کرد."
او با اشاره به بارش تگرگ گفت: "از شهروندان خواستیم به علت لغزنده بودن معابر برای کارهای غیرضروری از خانه خارج نشود. خوشبختانه مردم همکاری کردند و از بار ترافیکی معابر کاستند."

فعال شدن 20 کمیته و کارگروه تخصصی مدیر بحران ، آماده باش کامل 101 ستاد منطقه‌ای تا 30 فروردین و آماده به کار شدن 300 هزار وسیله امدادی از اقدامات روز گذشته اتاق مدیریت بحران تهران تا ساعت 22 بود.

همچنین 91 ایستگاه آتش نشانی، هزار و 500 آتش نشان، 300 واحد عملیاتی و 430 دستگاه موتور پمپ فشار قوی تا پایان بارندگی‌ها در وضعیت آماده‌باش کامل قرار دارند. مجموعه حوادث آبگرفتگی روز گذشته تهران نیز 140 حادثه عنوان شده است.

نفوذ سیلاب به خط 4 مترو
بعد از ظهر یکشنبه دیوار حائل مسیل صادقیه به رودخانه کن به سبب طغیان آب شکسته شد و سیلاب به درون تونل در حال ساخت خط 4 نفوذ کرد. این حادثه حرکت قطارهای این خط را به طور کامل مختل کرد.

شرکت بهره‌برداری مترو تهران برای پیشگیری از بروز حوادث بعدی برنامه حرکت قطارهای این خط را به مدت 5 ساعت تغییر داد اما فعالیت 5 ایستگاه ابتدای این خط همچنان متوقف است.

ناگفته نماند سیلاب در برخی ایستگاه ها 5 متر بالا آمد و به سیستم‌های الکتریکی ، مخابراتی ، کنترلی و راهبری آسیب رساند.
شدت بحران تا حدی بود که محمدباقر قالیباف، شهردار تهران در انتهای خط 4 حاضر شد و عملیات بازسازی و مهار سیلاب را مدیریت کرد.
وهاب درویش ، مدیرعامل شرکت مترو تهران با غیرمنتظره خواندن این حادثه گفت: «‌دیوار فروریخته شده با استفاده از بلوک‌های بتنی پیش ساخته و شن پر شد و کار ایمن‌سازی خط با حضور عوامل فنی و عملیاتی مترو در جریان است."

آب مسیل و بخشی از رودخانه کن با لوله سنگین و پمپ‌های پرقدرت کنترل و مهار شد. برخی ایستگاه‌ها با انباشت گل و‌لای و قطع برق مواجه شدند. خسارت وارد آمده به تجهیزات و ایستگاه‌های این خط 30 درصد تخمین زده می‌شود.
5 ستاد‌ ویژه مدیریت بحران با تجهیزات و نیروی امدادی کامل در ایستگاه‌های واقع در خط 4 مترو مستقر شده‌اند. همچنین شرکت واحد اتوبوسرانی و سازمان تاکسیرانی برای سهولت در تردد شهروندان از بامداد امروز اقدام به تقویت ناوگان خود در این مسیر کردند.

سید جعفر هاشمی تشکری، معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران اما گفته است که سرویس دهی مترو تنها در سه ایستگاه حبیب اللهی، استاد معین و شهید فکوری متوقف شده است: "باوجود اینکه ایستگاه‌های مسیر خط 4 از میدان انقلاب تا حبیب الهی مشکلی نداشتند، سرویس‌دهی مترو تنها تا میدان انقلاب انجام می‌شود. با توقف فعالیت این ایستگاه‌ها اتوبوس‌های BRT این مسیر و خطوط اتوبوسرانی و ناوگان تاکسیرانی بسیج شدند تا مشکلی برای جابجایی مسافران نداشته باشیم."

به گفته او نمی‌توان در خصوص زمان قطعی آغاز به کار این سه ایستگاه اظهارنظر کرد: "تمامی دستگاه‌های برقی، الکترونیکی، مخابراتی، سیگنالینگ، پاورها، پله برقی‌ها و سیستم‌های روشنایی و تهویه در این ایستگاه‌ها خسارت وارد شده و غرق شدند."

آنچه شهر به آن نیازمند است
باران ، تگرگ و آبگرفتگی مانند همیشه و این بار شدیدتر، مدیران شهر را حسابی غافلگیر کرد. چیزی که این گمان را به ذهن متبادر می کند که آنها برای روزهای خیس پایتخت تصمیم مشخصی نداشتند و هشدارهای کارشناسان هواشناسی و پیام‌های شهروندان را جدی نگرفتند.

دکتر حمید رستمی، کارشناس مسایل شهری می‌گوید: "در حوادث جوی روز گذشته، تهران با برخی کمبودها و مشکلات سخت افزاری روبه رو شد به این دلیل که مسئولان تمام ظرفیت‌ خود را به زمین لرزه تهران اختصاص داده بودند. متاسفانه هنوز رودخانه‌ها ، مسیل‌ها و انهار عمیق شهر به سیستم جامع هشدار سیل مجهز نیستند. اگر این سامانه وجود داشت پیش از وقوع هر سیلابی وضعیت اولیه آن به ستاد بحران گزارش می‌شد و مسئولان با فراغت ذهن می‌توانستند از حوادث احتمالی پیشگیری کنند."

4747