گروه اندیشه: سولماز موگویی دانش آموخته رشته جامعه شناسی نگاهی به جنبش سیاهپوستان به رهبری مارتین لوتر کینگ انداخته و این که چه تحریم سوار شدن اتوبوس ۳۸۱ روز به طول انجامید؟ این یادداشت که در صفحه اندیشه روزنامه اعتماد منتشر شده در زیر از نظرتان می گذرد:
****
تاریخ بشریت تاریخی سرشار از خشونت است و شاید حسرت پایان‌ناپذیر دستیابی به عشق، امنیت و خوشبختی. تا به امروز برای تغییر مسیر بشریت از خشونت و پاک‌کردن پیشانی و دست‌های قابیل و تمامی فرزندان آدم، همگی شکست خورده‌ایم. کم نیستند گمانه‌زنی‌ها، فرضیات و نظریه‌های علمی و عملی درباره پیدایش و چرایی خشونت‌گرایی و راه‌های مبارزه با آن. نیکولاس تینبرگن (Nikolaas Tinbergen) دانشمند هلندی و برنده جایزه نوبل که در زمینه کردارشناسی و جانورشناسی تخصص دارد، معتقد است: «بشر مانند دیگر حیوانات، با گونه خود مبارزه می‌کند، اما بشر تنها گونه‌ای است که مبارزه‌اش مخرب یا نفاق‌برانگیز است و تنها گونه‌ای است که دست به قتل عام همنوع خود می‌زند.»
فروید در فرضیه اول خود خشونت را محصول خودشیفتگی (نارسیسیسم) می‌داند و اریش فروم، ارتباطی مستقیم بین بروز رفتارهای پرخاشگرایانه و شرایط تربیتی می‌بیند. آنچه روشن است، خشونت در تمام اقوام و نژادهای انسانی دیده می‌شود، می‌تواند بروز کند و مرزی برای این بیماری همه‌گیر وجود ندارد. مارتین لوترکینگ از حضور این بیماری واگیردار آگاه است، از ساز و کار آن باخبر، اما حاضر به تسلیم‌شدن نیست. می‌گوید: «وقتی به انسان مدرن نگاه می‌کنیم مجبور به روبه‌روشدن با این واقعیت هستیم که انسان مدرن از نوعی فقر روحی رنج می‌برد که متناقض با فراوانی خیره‌کننده در علوم و تکنولوژی است. ما آموخته‌ایم که آسمان را مانند پرندگان درنوردیم، ما آموخته‌ایم که دریاها را مانند ماهی شنا کنیم اما نیاموخته‌ایم که روی زمین مانند خواهر و برادر راه برویم، خواهرانه و برادرانه.»
حتی در زمستان ۱۹۵۵ ارثیه این فقر روحی، با گذشت سال‌ها از لغو برده‌داری، همچنان بر سر زندگی سیاهپوستان امریکا سایه انداخته بود و رزا پارکس (Rosa Parks) هم یکی از سیاهپوستانی بود که از این ارثیه بی‌نصیب نبود. رزا در مونت‌گومری مرکز ایالت آلاباما در امریکا، در اتوبوس نشسته بود تا بعد از یک روز کاری به خانه‌اش برگردد. شهروندی سفیدپوست سوار اتوبوس شد و از رزا انتظار داشت که جایش را به او بدهد، رزا دست ردّ به سینه این تحقیر زد و به جای خانه مستقیم به زندان رفت. آن روز انگار که «دنیا بر می‌خیزد، وقتی رزا می‌نشیند » (دیتس، ریچارد، ۲۰۰۸ Martin Luther King: Traum und Tat. EinLebensbild)
یک روز بعد ۵۰ نفر از رهبران پیشرو جنبش آینده حقوق مدنی سیاهپوستان شهر، گردهم می‌آیند تا برای مبارزه با تبعیض و تفکیک‌نژادی در شهر خود راهی بیابند.دکتر مارتین‌لوترکینگ رهبر آینده کنفرانس رهبری مسیحیان جنوب (SCLC) با فراخوان تحریم استفاده از اتوبوس‌های شهر مونت‌گومری و ایالت آلاباما آغازگر جنبش حقوق مدنی سیاهپوستان در امریکا می‌شود. تحریم ۳۸۱ روز به طول می‌انجامد و در این مدت کینگ بارها به جرم داشتن سرعت بالا در رانندگی دستگیر، خانه‌اش به آتش کشیده شده و خود و خانواده‌اش تهدید به ترور می‌شوند.
تحریم اما در سال ۱۹۶۵ با تصویب دیوان عالی کشور در خصوص ممنوعیت هرگونه تبعیض و تفکیک‌نژادی در حمل‌ونقل عمومی با موفقیت به تصویب می‌رسد. از آن پس در دیدگان مردم، کینگ به عنوان پیشوای جنبش مدنی سیاهپوستان مورد احترام قرار می‌گیرد و در سال ۱۹۵۷سازمان «رهبری مسیحیان جنوب » را با همکاری دیگر سیاهپوستان منطقه به ثبت می‌رساند. هدف سازمان مبارزه بدون خشونت از طریق تظاهرات علیه تبعیض و تفکیک نژادی اعلام می‌شود. (۱)
این سازمان همچنان در امریکا به کار خود با اهدافی جدید ادامه می‌دهد.در این مدت کینگ یک میلیون کیلومتر سفر و ۲۰۰ سخنرانی را به تجربیات خود اضافه می‌کند، اولین کتاب خود به نام «گامی به سوی آزادی » را می‌نویسد، شهروندان را به برگزاری راهپیمایی مسالمت‌آمیز برای رسیدن به حقوق برابر شهروندی دعوت می‌کند.
مارتین‌لوترکینگ بی‌شک یکی از کاریزماتیک‌ترین شخصیت‌های قرن بیستم به حساب می‌آید. توانایی کینگ در ایجاد همبستگی در عرصه عمومی بی‌نظیر و مثال‌زدنی است و مهم‌تر پیروی از ایده «جنبش مدنی به دور از خشونت ». کینگ در کتاب خود عنوان می‌کند که منظورش از حرکت به دور از خشونت، روبه‌روشدن با حریف است برای دوستی و نه شکست و تحقیر او (گامی به سوی آزادی، مارتین‌لوتر کینگ، ۱۹۵۸) .
ملاقات کینگ با گاندی در هند، درک عمیق‌تری از مبارزه و مقاومت عاری از خشونت به او می‌بخشد و او را در ادامه راهی که برگزیده بود راسخ‌تر می‌کند، آنقدر که کینگ از خود آغاز و تمام محافظان مسلح خود را خلع سلاح می‌کند. همزمان اقدامات خشونت‌آمیز گروه‌های نژادپرست در طول تظاهرات عاری از خشونت سیاهپوستان به‌شدت مورد توجه رسانه‌ها قرار می‌گیرد. به ناگاه حضور «جنبش توده»ای و «خشونت» در کنار یکدیگر، پرده از حضور تبعیض، تحقیر و رفتارهای غیرانسانی سفیدپوستان در مقابل سیاهپوستان برداشته و نشان می‌دهد که سیستم‌های نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز برای ادامه حیات، مجبور به اعمال خشونت هستند (دیتس، ریچارد، ۲۰۰۸)
در سالگرد صدمین سال اعلامیه آزادی سیاهپوستان ازبردگی (در ۲۸ آگوست ۱۹۶۳) تظاهرات تاریخی طرفداران جنبش مدنی امریکا برای «دستیابی به کار و آزادی » در مقابل بنای یادبود آبرهام لینکلن انجام می‌شود و ۲۵۰۰۰۰ نفر از سراسر کشور در این تظاهرات شرکت می‌کنند. «رویایی دارم» یکی از به یاد ماندنی‌ترین سخنرانی‌های قرن بیستم توسط کینگ انجام می‌شود که به گمان خیلی‌ها پشتوانه محکمی برای تصویب لایحه حقوق مدنی در سال ۱۹۶۴ بود. در این لایحه هرگونه تبعیض بر اساس رنگ، نژاد، جنسیت، دین و... ممنوع اعلام می‌شود. در این روز رویای مارتین‌لوترکینگ به لحاظ قانونی به حقیقت پیوست. حال آنکه برای داشتن جهانی به دور از تبعیض ادامه راه او «مقاومت بدون خشونت » تا پایان تاریخ بشری لازم به نظر می‌رسد.
۱-http://kingencyclopedia.stanford.edu/encyclopedia/encyclopedia/enc_southern_christian_leadership_conference_sclc
۲۱۶۲۱۶
نظر شما