ببینید| جنبش تنباکو به روحانیت اعتمادبه‌نفس داد

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در نشست «قاجاریان؛ برباددهندگان ایران، یا قربانیان تاریخ رسمی» که به مناسبت «صدمین سال انقراض قاجاریه» در خبرآنلاین برگزار شد، رضا مختاری اصفهانی، سندپژوه، درباره پیامدهای جنبش تنباکو گفت:

تجار، فقا و گروه‌های فکری جامعه در تضاد با قاجاریه به سر می‌برند. این [ضدیت] در جنبش تحریم تنباکو خود را نشان می‌دهد؛ به یک اعتراض منجر می‌شود و تجربه‌ای هم می‌شود برای اتحاد نیروهایی که گاه با هم متفاوت و حتی متضاد هستند. ولی این یک تستی می‌شود برای جنبش مشروطه؛ [چراکه] برای اولین بار... در سطح وسیعی «مرده باد شاه گفته می‌شود». تیراندازی که مقابل کاخ به سمت معترضان می‌شود و افرادی که کشته می‌شوند، [موجب می‌شود] مشروعیت قاجاریه از میان برود. یعنی مشروعیت قاجاریه به کف خیابان می‌آید...

سید حسن تقی‌زاده در یادداشت‌های اولیه‌اش که بعدا در خاطراتش منتشر نشد، جنبش تحریم تنباکو را یک جنبش عقب‌مانده می‌داند از این لحاظ که می‌گوید باعث روی آمدن نیروهای فناتیک شد؛ نیروهایی مذهبی‌ای که توانستند رهبری جنبش‌های مردمی و اعتراضی را به عهده بگیرند...

... جنبش تحریم تنباکو، آزمایشی می‌شود برای اتحاد نیروهای مخالف قاجاریه که به قول تقی‌زاده نیروهای فناتیک (مذهبی و متعصب) هستند، و به نوعی برای رهبری روحانیت و فقها اعتمادبه‌نفس به دست می‌آید و نتیجه آن را ما در انقلاب مشروطه می‌بینیم.

تجار، فقا و گروه‌های فکری جامعه در تضاد با قاجاریه به سر می‌برند. این [ضدیت] در جنبش تحریم تنباکو خود را نشان می‌دهد؛ به یک اعتراض منجر می‌شود و تجربه‌ای هم می‌شود برای اتحاد نیروهایی که گاه با هم متفاوت و حتی متضاد هستند. ولی این یک تستی می‌شود برای جنبش مشروطه؛ [چراکه] برای اولین بار... در سطح وسیعی «مرده باد شاه گفته می‌شود». تیراندازی که مقابل کاخ به سمت معترضان می‌شود و افرادی که کشته می‌شوند، [موجب می‌شود] مشروعیت قاجاریه از میان برود. یعنی مشروعیت قاجاریه به کف خیابان می‌آید...

سید حسن تقی‌زاده در یادداشت‌های اولیه‌اش که بعدا در خاطراتش منتشر نشد، جنبش تحریم تنباکو را یک جنبش عقب‌مانده می‌داند از این لحاظ که می‌گوید باعث روی آمدن نیروهای فناتیک شد؛ نیروهایی مذهبی‌ای که توانستند رهبری جنبش‌های مردمی و اعتراضی را به عهده بگیرند...

... جنبش تحریم تنباکو، آزمایشی می‌شود برای اتحاد نیروهای مخالف قاجاریه که به قول تقی‌زاده نیروهای فناتیک (مذهبی و متعصب) هستند، و به نوعی برای رهبری روحانیت و فقها اعتمادبه‌نفس به دست می‌آید و نتیجه آن را ما در انقلاب مشروطه می‌بینیم.

۲۵۹