این یعنی شبکههای اجتماعی نهتنها دیدگاههای شما را تأیید میکنند، بلکه علاقهمندیها و پرسشهای شما را طوری بازتاب میدهند که به تقویت باورهایتان کمک کند. این محیط محدود و بسته، در ادبیات رسانهای و روانشناسی به «اتاق پژواک» یا «اکو چمبر» (Echo Chamber) معروف است، جایی که در آن اطلاعات، ایدهها و باورهای فرد مدام تقویت میشود و دیدگاههای متفاوت یا کمتر دیده میشود یا اصلاً جایی ندارد(ویکی پدیا)
الگوریتمهای شبکههای اجتماعی از جمله هوش مصنوعی در شکلگیری این اتاقهای پژواک بسیار نقش دارند.
مشابه این پدیده در فضای عینی هم وجود دارد نگارنده در سال ۱۳۸۴ با نگارش یادداشتی با عنوان «ایزولاسیون قدرت» به برخی از ابعاد پدیده اکو چمبر یا اکو روم در عالم واقعی اشاره نموده و تاکید کردم که چگونه و با چه فرایندی ایزولرها و منفعت طلب ها پیرامون هسته های قدرت تمرکز نموده و مداوم اطلاعات گزینشی، تحریف شده، غیر واقعی، ویکطرفه و اغلب تاییدی به هسته قدرت می رسانند و آن را کاملا ایزوله میکنند، بطوری که عامل دیگر فقط انعکاس صدای خودش را می شنود و به شنیدن صداهایی که خوشش می آید عادت پیدا میکند و حتی با شنیدن همین صداهای خوش اعتیاد پیدا نموده و نئشه هم میشود!
لابد قصه معروف «شاه سلطان حسین» را شنیده اید
سرنگونی امپراتوری و دودمان صفویه در سال ۱۷۲۲ میلادی که ۲۲۱ سال بر ایرانزمین حکمرانی داشتند ، به خاطر اوضاع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اواخر دوران این سلسله به ویژه زمان حکمرانی شاه سلطان حسین، حکومت صفویان که شاه اسماعیل اول آن را با پیروزی در جنگهای متعدد، در تبریز آغاز کرد، در اصفهان با اسارت شاه سلطان حسین به پایان رسید!
اغلب تاریخ نگاران بر این باورند شاه سلطان حسین به شنیدن صداهای تاییدی و سالوسانه خو گرفته بود بطوریکه مطلقا صدای مخالف و انتقادی را حتی از دلسوزترین آدم ها و وطن پرستها بر نمیتافت و به همین دلیل حتی با وجود اینکه سربازان محمود افغان به پشت دروازه های اصفهان رسیده بودند، شاه سلطان حسین مشغول امورات مطلوب خویش بوده و کسی جرات نمی کرد شاه را از خطری که به بیخ گوشش نزدیک شده بود آگاه کند!
با این مقدمه الان روی سخن نگارنده با مسئولان کشور بویژه سران قواست.
برای توسعه کشور و تقویت انسجام ملی و سرمایه اجتماعی کارهایی باید انجام شود که نمی شود وکارهایی هم نباید انجام شود ولی انجام می شود (ارتکاب نبایدها و اجتناب از بایدها)
ظاهرا مسئولان کشور نمی دانند ۹۲ درصد نارضایتی از عملکرد مسئولان،براساس نظر سنجی رسمی ومعتبر،یعنی چه ؟
ظاهرا مسئولان کشور نمی دانند تورم ۶۰ درصدی مواد غذایی یعنی چه؟
ظاهرا مسئولان کشور نمی دانند فقر و بحران و فروپاشی اقتصادی یعنی چه؟!
ظاهرا مسئولان کشور نمی دانند تیره و تار دیده شدن چشم انداز آتی کشور و سیطره ناامیدی اجتماعی یعنی چه؟!
ظاهرا مسئولان کشور نمی دانند ناکارآمدی رو به تزاید و عمومیت یافتن فساد و رشوه و ارتشا و کارچاق کنی و اختلاس و رانت خواری و انعکاس اخبار آن در جامعه… که متاسفانه هر روز دامنه آن توسعه می یابد، یعنی چه؟
شوربختانه باید تاکید کنم که در شرایط فعلی بحرانهای مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حوزههای مختلف به هم گره خوردهاند، چشم اندازهای کوتاه شده، و کشور با فرسایش اقتصادی، اجتماعی و روانی مواجه شده است، مسائل کشور با الگوها و تاکتیک های مرسوم قبلی و موجود حل نمی شود…
باید برای حفظ کشور و مانایی ایران دست به تصمیم های بزرگ و موثر زد.
مطالبات مردم و دغدغههای رهبری معظم انقلاب را جدی گرفت و امید عمومی را احیا نمود و مردم را به صحنه کشاند و صد البته شکی نیست مانایی ایران به مانایی «جمهوری اسلامی ایران» گره خورده است.
امروز مفهوم و ضرورت فرمایش حضرت امام راحل بیش از پیش احساس و درک می شود «حفظ نظام از اوجب واجبات است» و صد البته امروز حفظ آن «رقم زدن اصلاحات اساسی» را طلب می کند.
البته منظور از اصلاح یک چیزی فراتر از شعار و مطالبات جناحی و سیاسی است که تاریخ مصرفش هم منقضی شده است اما علایم و اظهارات و رفتارها نشان می دهد انگار مسئولان محترم متوجه شرایط کشور نیستند.
چرا که نه کسی استعفا می دهد نه کسی از مردم عذرخواهی می کند نه کسی با مردم صحبت می کند و نه کسی عزل میشود و نه کسی در صدد تزریق امید به جامعه است و نه …
و همه این علایم نشان می دهد یا این مسئولان دچار پدیده «اکوچمبر» هستند و جز انعکاس صدای خویش صدای دیگری نمی شنوند و یا اساسا قرار است خواسته و ناخواسته از درون با ایران بجنگند!
جامعه شناسان سیاسی را اعتقاد بر این است که پدیده جهان سومی و فلاکت سیاسی محصول یک گفتمانی است که سه تا ضلع دارد:
_ قدرت استکبار
_ خیانت حاکمان
_ جهل مردم
نگارنده مردم ایران را مردمی با معرفت و دارای هوش سیاسی عالی می شناسد، صد البته استکبار هم قدرت و اراده دارد.
امیدوارم کشور ایران در شرایط فعلی از مولفه «خیانت حاکمان» خواسته یا ناخواسته آسیب تاریخی نبیند چرا که در شرایط موجود کشور نیاز به تصمیمات اصلاحی و ترمیمی فوریتی در محیط اورژانس استراتژیک دارد، چیزی که دیده نمی شود و همین منشا نگرانی جدی است!
* سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم
نظر شما