نایب رئیس کنفدراسیون صنایع غذایی ایران: در بخش مواد غذایی گران فروشی نداریم هرچه هست گرانی است

محمد هیراد حاتمی:
به اذعان مسئولان دولتی که طی ماه های گذشته چندین بار آن را مطرح کرده اند اقتصاد ایران دوران حساسی را سپری می کند. اینکه چرا اقتصاد ایران شرایط حساسی را سپری می کند واگویه تر از آن است که بخواهیم در یک اشاره گفت و گو به آن بپردازیم اما به نظر می رسد گران شدن کالاهای مختلف حساسیت شرایط کنونی اقتصاد ایران را بیشتر کرده باشد. پدیده « گرانی » طی روزهای گذشته واکنش های بسیاری را به دنبال داشته است و تدابیر متفاوتی از سوی کارشناسان برای مقابله با آن مطرح شده است. بی تردید یکی از بخش هایی که شهروندان نارضایتی های فراوانی از « گرانی » دارند به بخش کالاهای مصرفی بر می گردد که به نوعی در میان کالاهای پر مصرف آنان قرار می گیرد. برای بررسی علل گرانی در بخش مواد غذایی به سراغ رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی تهران رفتیم تا او در این رابطه توضیح دهد. شاهرخ ظهیری که از تولیدکنندگان پر سابقه بخش خصوصی به حساب می آید اعتقاد دارد تا وقتي كه دولت مسأله قيمت‌گذاري را حل نكند و قيمت‌ها به طور كلي رقابتی و آزاد نشود، این مشکلات و كمبودها وجود خواهد داشت و دولت هم موفق نخواهد شد كه اين تورم و قيمت‌ را كنترل كند. متن کامل گفت و گو با شاهرخ ظهیری، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی تهران و نایب رئیس کنفدراسیون صنایع غذایی ایران را در ادامه می خوانید:
بر اساس گفته های مسئولان دولتی اقتصاد ایران در شرایط حساس و ویژه قرار گرفته است. سوال اینجاست که در این شرایط شما به عنوان یک فعال اقتصادی با سابقه مهم ترین موضوع مورد بحث را چه می دانید؟
مهم‌ترين موضوع مورد بحث در شرایط فعلی اقتصاد کشور، همان فرمان مقام معظم رهبري درباره «توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني» است. در اين فرمان دو اصل مهم وجود دارد. یکی توليد و اهميت به كار و كارگر، و ديگري اهميت به سرمايه و سرمايه‌گذار. اين نشان مي‌دهد كه اين دو لازم و ملزوم يكديگر هستند. اما نكته بسیار مهم این است که روي اصلي اين سخن به دولت است. زیرا این دولت است كه بايد براي جذب سرمايه و سرمايه‌گذار و بخش خصوصي و رفع موانع توليد قدم بردارد و بخش خصوصي تنها مي‌تواند مجري و عامل قوانين و مقرراتي باشد كه در اين زمينه وضع مي‌شود.
در بخشی که شما فعالیت می کنید که همان صنایع مرتبط با غذا است اصلی ترین دغدغه تولید کنندگان در شرایط فعلی چیست؟
متأسفانه در زمینه فعالیت من یعنی مواد غذايي، مشكلات زیادی در مورد مواد اوليه وجود دارد. تا وقتي كه دولت مسأله قيمت‌گذاري را حل نكند و قيمت‌ها به طور كلي رقابتی و آزاد نشود، این مشکلات و كمبودها وجود خواهد داشت و دولت هم موفق نخواهد شد كه اين تورم و قيمت‌ را كنترل كند؛ همان‌طور كه تا كنون موفق نشده كاري بكند. این مشکلات مانند زنجيري است که به پاي توليد بسته شده، اما این نام‌گذاری موقعیتی است كه بايد از آن استفاده كرد. امیدوارم دولت متوجه اين قضیه بشود و آن را رفع كند.
انتقاد هایی را چندی پیش به مسائل مرتبط با بانک ها عنوان کرده بودید. آنها همچنان پابرجاست؟
بله.مسائل مربوط به بانك‌ها و اعتبار و مسائل مرتبط با آن نیز هم‌چنان بدون تغيير و مسكوت باقي مانده‌اند و به تبع آن ما هم بي‌تحرك مانده‌ايم. اميدواريم هرچه زودتر گشايشي در اين زمينه نیز پيدا شود. اكنون تنها منتظريم ببينيم راه‌حل اين مسأله از كجا است و چه قانون و مقرراتي آن را حل خواهد كرد.
شما به عنوان رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران انبار و ذخيره‌سازي مواد غذایی توسط دولت را چه قدر در تنظیم بازار مفید می دانید؟ اصلا اعتقاد به این شیوه دارید یا اینکه بر این باورید بازیگر این پروسه نباید دولت باشد؟
انجام این کار توسط دولت تابه‌حال راه‌حل خوبی نبوده و از این پس هم نخواهد بود. اين كار را بايد بخش خصوصي براساس نياز جامعه انجام بدهد و توليد كند. اين كار باعث خرابی یا کم شدن كيفيت مواد می‌شود. اما اگر قيمت‌ها آزاد باشد، من تولیدکننده براي رقابت در به بازار ناچارم قيمتم را پايين بياورم تا از رقبايم بيش‌تر بفروشم. در فصلي هم كه كمبود هست، دولت مي‌تواند براي تقويت بخش داخلي اجازه ورود بدهد. اگر فرمان رهبري را بگيريم و آن را اصل قرار دهيم، بايد تمام اين موانع از سر راه برداشته شود.
اما به هر حال دولت نمی تواند بی تفاوت عمل کند و صرفا به امید بخش خصوصی باشد. همچنین تامین اقلام پر مصرف برای اقشار کم درآمد جامعه در این شرایط موضوع قابل توجهی به شمار می آید که در برخی موارد دولت را مجبور به پرداخت یارانه می کند. این را چگونه تحلیل می کنید؟
اختصاص یارانه توسط دولت برای اقلام اصلی پرمصرف مورد نیاز جامعه برای حمایت از قشر آسیب‌پذیر راه‌کار نامناسبی است. این دیدگاه اشتباهي است كه در جامعه جا افتاده، با آزادسازي قيمت‌ها ممكن است قيمت‌ها براي مدتي بالا برود، اما بعد براساس عرضه و تقاضا پايين مي‌آيد. اكنون قيمت‌ها به علت کمبود مواد اوليه بالا مي‌رود. به طور مثال اكنون شیر کم شده، اما وقتي قيمت آزاد باشد و توليدكننده از سود توليدش مطمئن باشد، با گاودار قرارداد مي‌بندد و توليد بالا مي‌رود. با بالا رفتن توليد، هم صادرات رونق مي‌يابد و هم نياز داخلي برطرف مي‌شود. بعد از مدتی هم رقابت، قيمت‌ها را پايين مي‌آورد.
یعنی شما اعتقاد دارید هیچ گونه یارانه ای در حال حاضر نباید پرداخت شود؟
هدف اجراي هد‌مندي یارانه ها اين بود كه دولت ديگر هيچ يارانه‌اي ندهد. اگر دولت دوباره يارانه بدهد، هدف‌مندي يارانه‌ها بی‌معنا می‌شود و منطقي نيست كه آن قانون را بشكنيم. به نظرم این روش نه‌تنها كارساز نيست، بلكه آن قانون را هم از اعتبار ساقط مي‌كند و يارانه‌ها عادلانه به دست كسي كه بايد، نمي‌رسد. ما راه‌كاري جز آزادسازي قيمت‌ها نداريم. دولت قيمت چيزهايي مانند حامل‌هاي انرژي را كه خودش مي‌خواسته، بالا برده، اما به توليدكننده تكليف مي‌كند كه تو بايد جنست را با قيمت دو سال پيش بفروشي.
با این وضعیت روش برقراری تعادل توسط توليدكنندگان به چه شکلی خواهد بود؟
اكنون راه‌کاری وجود ندارد و می‌بینید که كارخانه‌ها يكي پس از ديگري تعطيل مي‌شوند و كارگران نيز بي‌کار می‌شوند. توليد براي منِ توليدكننده بايد سودآور باشد. چرا دولت مي‌گويد من نبايد استفاده ببرم؟ اين روش غلطي است. بايد حمايتي هم از توليدكنندگان انجام شود. من به عنوان نماينده صنایع غذایی کشور وظیفه خود را بیان مشکلات این صنف و دفاع از آن‌ها می دانم. یک کارخانه ای که من روزی بنیانگذار آن بودم هم به علت كمبود روغن و نقدينگي توليد خود را پايين آورده است و همه توليدات همين گونه هستند. اكنون در بازار اين كمبودها محسوس است و اين مشكل جز با آزادسازي قيمت‌ها حل نمي‌شود.
تحلیل شما از گرانی و گران فروشی های اخیر بازار چیست؟
گراني وقتی به‌وجود می‌آید که محصولي از نظر مواد اوليه و به صورت قانوني گران تمام مي‌شود. اما گران‌فروشي يعني فروشنده جنسي را كه 10 تومان برايش تمام شده، 100 تومان بفروشد. وقتي من 10 تومان را 11 تومان مي‌فروشم، علت آن اين است كه جنس گران شده و اين گران شدن به‌خاطر گران شدن مواد اوليه و كالا و خدمات ناگزير است و جزء سود من نيست. به همین علت بايد آن‌ها را از هم جدا كنيم. با اين وصف حداقل در بخش مواد غذايي كه بر آن اشراف دارم، قاطعانه عرض مي‌كنم اكنون گران‌فروشي وجود ندارد و هرچه هست گراني است. زيرا به طور مثال در مورد شير، گاودار وقتي مي‌بيند گوشت گران است گاوش را مي‌كشد و گوشتش را به‌جاي شير مي‌فروشد. وقتي شير نيست و شما هم نياز داريد چه بايد كرد؟ با اين وضعيت اگر گران‌فروشي هم اتفاق بيفتد، به علت كمبود است.
روش‌هاي مبارزه با گران‌فروشي برای حل مشکل گراني را چگونه ارزیابی می کنید؟
روش‌هاي مبارزه با گران‌فروشي برای حل مشکل گراني نامناسب است. مشکل اساسي اكنون اين است كه دولت مي‌گويد من هرچي را كه دلم بخواهد بالا مي‌برم، اما تو به قيمت‌ها دست نزن. در حقيقت دولت اكنون به جاي مبارزه با گران‌فروشي با گراني به عنوان يك امر جبري مبارزه مي‌كند و دست من و شما نیست.
3939